‘Er zijn nog tientallen miljarden zwart geld te recupereren’

Volgens Karel Anthonissen gewestelijk directeur van BBI-Gent is de kaaimantaks de oplossing voor de toekomst. “In de hele samenleving heerste vroeger het idee dat geld verbergen in het buitenland eigenlijk geen fraude was.”

“Het moet een beroerd gevoel geven, op die lijst te staan. Wat het geheimste geheim moest blijven, is in de handen gevallen van lieden die dat als allerlaatste hadden mogen zien: criminelen, gerechtelijke officieren, belastinginspecteurs, en nu ook nog Spiegel-journalisten. Het is een Wie is Wie van de Duitse middenklasse, met artsen, apothekers, ingenieurs, juristen … ” Zo liet het Duitse weekblad Der Spiegel in 2009 weten dat het de lijst in handen had met 966 rekeninghouders bij de LGT Bank in Liechtenstein.

De informatie leidde in Duitsland tot honderden ‘belastingrazzia’s’ en fiscale rechtzettingen, onder zwaar protest van vorst Hans Adam II van Liechtenstein, de eigenaar van de bank. De Bundesnachrichtendienst had drie dvd’s met informatie gekocht van een ex-personeelslid van de bank. De grote strafkamer van het Landgericht in Bochum, waar met Duitse Gründlichkeit meer dan 600 dossiers bijeengebracht waren, bevestigde de juistheid en de bruikbaarheid van de inlichtingen.

Eind 2008 meldden de Belgische kranten dat de Bijzondere Belastinginspectie een lijst met een vijftigtal Belgische ingezetenen gekregen had van de Duitse autoriteiten. Voor zover ik weet, is die lijst nooit in handen gekomen van journalisten.

In België verliep de verwerking van deze informatie in gespreide slagorde en dus heel wat moeizamer dan in Duitsland. Het parket van Antwerpen en de BBI van Gent bereikten in 2011 een akkoord van 100 miljoen euro met een Kempense familie. Het was een soort onderhandelde verbeurdverklaring, die model stond voor de regularisaties tegen 35 procent die in 2013 ‘eenmalig’ 700 miljoen euro in de Schatkist brachten. En in 2014 veroordeelde de correctionele rechtbank in Gent een Vlaamse familie en haar fiscale raadgever, met onder andere een verbeurdverklaring van ruim 20 miljoen euro. Van de andere Belgische Liechtenstein-dossiers is tot op heden weinig naar buiten gekomen.

Vorige week zou het Gentse hof van beroep uitspraak doen over de Gentse zaak, maar het arrest werd uitgesteld. De rechter in eerste aanleg was nogal streng geweest. Als er geen vrijspraak komt, zal de verbeurdverklaring wellicht lichter uitvallen. Maar toch nog altijd hoger dan bij een spontane regularisatie. De nieuwe regularisatiewet die in de steigers staat, voorziet in de afgifte van 36 procent op het kapitaal, een tarief dat vanaf 2017 elk jaar met 1 procentpunt omhoog zal gaan.

Deze zaak is ook van belang voor de adviseurs die hun klanten bij zulke constructies begeleid hebben. Als de adviseur en zijn kantoor worden vrijgesproken, is het hun gegund, want zij waren zeker niet de ergsten in de branche. Als zij worden veroordeeld, moet dat gezien worden als de veroordeling van velen, want iedereen deed het. In de hele samenleving heerste het idee dat geld verbergen in het buitenland eigenlijk geen fraude was, laat staan ernstige of georganiseerde fraude. Nochtans was het dat vaak wel, maar de meeste Belgen en hun financiële instellingen vonden het niet zo erg, misschien zelfs ‘normaal’.

In een rondetafelgesprek in Trends van 27 december 2005 hebben ondergetekende en Frank Philipsen, toen nog kabinetschef van staatssecretaris Hervé Jamar van Fraudebestrijding, aangekondigd dat de fiscus ook belastingconsulenten, advocaten en boekhouders mee zou aanklagen voor fraude. Tot dan was de overheersende houding bij de parketten dat adviseurs alleen maar goede of slechte raad gaven, en dat vooral of alleen de belastingplichtige strafrechtelijk aansprakelijk was voor zijn beslissingen. Opnieuw heeft het in België niet zo’n vaart gelopen. In de tien volgende jaren zijn er, op één of twee zaken in Antwerpen na, weinig veroordelingen te melden, laat staan effectieve gevangenisstraffen. Voor vergelijkbare feiten zit de voorzitter van Bayern München sinds juni 2014 vast. Eerstdaags, op 29 februari 2016, zal hij vrijkomen.

Laat het arrest van Gent daarom tegelijk een uitnodiging en een waarschuwing zijn. Er zijn nog tientallen miljarden zwart geld te recupereren. De kaaimantaks is de oplossing voor de toekomst. Om ook het verleden op een behoorlijke manier recht te zetten, kan de komende regularisatie voor vele duizenden toch ietwat minder stresserend zijn dan wanneer de procureur en de BBI het moeten komen halen.