Schenkingen uit het verleden worden vanaf 1 september 2018 verrekend volgens de regels van de nieuwe wet. Als je dat niet wilt, moet je voor die datum een verklaring voor een notaris afleggen. Wanneer kan dat nuttig zijn?
Het gebeurt vaak dat kinderen een schenking krijgen tijdens het leven van hun ouders. Als hun ouders overlijden, moeten die schenkingen worden ingebracht of verrekend, tenzij er in de schenkingsakte staat het een schenking buiten erfdeel is.
Stel dat een man weduwnaar is en drie kinderen heeft. Zijn nalatenschap bestaat uit een huis van 300.000 euro. Hij schonk een studio van 150.000 euro aan zijn dochter en betaalde de verbouwingwerken van zijn zoon voor 150.000 euro cash. Zijn tweede zoon kreeg nog niets.
Als vader overlijdt, worden de schenking van de studio en die van de 150.000 euro cash ingebracht in de nalatenschap. Als de studio en het geld telkens worden verrekend voor 150.000 euro, bedraagt de fictieve massa 150.000 +150.000 + 300.000 = 600.000 euro. De zoon die nog niets kreeg, ontvangt 200.000 euro. De twee andere kinderen krijgen 50.000 euro, aangezien ze al 150.000 euro hadden ontvangen.
Nieuw erfrecht
Vanaf 1 september 2018 treedt de nieuwe erfwet in werking. Die is ook van toepassing op oude schenkingen. Vanaf dan gebeurt de inbreng altijd tegen de geïndexeerde intrinsieke waarde op het moment van de schenking. In ons voorbeeld zijn dat de studio van 150.000 euro en de som van 150.000 euro, die vanaf de schenking moet worden geïndexeerd tot aan het overlijden van de vader. Het speelt dus geen rol of de studio ondertussen veel of weinig in waarde stijgt. Doorgaans is dat een rechtvaardige oplossing.
Tot 1 september 2018 geldt de oude regeling en moet de inbreng van roerende goederen tegen de waarde op het moment van de schenking gebeuren. Voor het geld in ons voorbeeld is dat dus altijd 150.000 euro. De inbreng van onroerende goederen moet in nature gebeuren en tegen de waarde op het moment van het overlijden.
Stel dat de studio in waarde is verdubbeld als de vader overlijdt. De dochter moet dan geen 150.000 euro inbrengen, maar 300.000 euro. Die regeling leidt doorgaans tot een onrechtvaardige verdeling. Dat verklaart waarom de nieuwe wet is aangenomen.
Een verklaring afleggen
In een aantal specifieke gevallen kan het toch nuttig zijn gebruik te maken van de oude regels. Vaak gaat het dan om een scheefgetrokken situatie, die je op die manier kunt rechttrekken. Stel dat de dochter boven op de studio nog handgiften heeft gekregen ter waarde van 150.000 euro, waarvan niemand een bewijs kan terugvinden. De oude regeling kan dan worden gebruikt om de zaak recht te trekken. Laat je wel deskundig bijstaan, voordat je aan zo’n verklaring begint.
Die verklaring moet gebeuren voor 1 september 2018 bij een notaris, waarbij je je wens kenbaar maakt dat alle schenkingen van voor 1 september 2018 onderworpen blijven aan de oude regeling. Dat is een verklaring van alles of niets, want ze geldt voor alle gedane schenkingen.
