Is het mogelijk erfbelasting te vermijden bij de schenking van een levensverzekeringscontract? De Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) heeft daarover een nieuw standpunt ingenomen.
Bij een levensverzekeringscontract zijn er drie partijen: de verzekeringsnemer die het contract afsluit en de premies betaalt, de verzekerde persoon op wiens hoofd het risico van overlijden is verzekerd en de begunstigde die bij overlijden van de verzekerde persoon verzekerd kapitaal krijgt. Het klassieke voorbeeld is dat waar een vader een levensverzekeringscontract heeft onderschreven op zijn eigen hoofd _ de vader is dus de verzekeringsnemer en de verzekerde _ ten gunste van zijn kind. Bij het overlijden van de vader ontvangt zijn kind het verzekerd kapitaal waarop het erfbelasting moet betalen. Om dat te vermijden kan de vader, zoals met elk ander vermogensbestanddeel, overwegen het verzekeringscontract te schenken aan zijn kind. Op die schenking kan een schenkbelasting van 3 procent – in rechte lijn en tussen echtgenoten – of van 7 procent – tussen alle andere erfgenamen – worden betaald. Die tarieven zijn veel lager dan die van de erfbelasting.
Vlabel verzet zich
Op 12 oktober 2015 nam Vlabel een standpunt in dat de vermogensbeheerders opschrikte. Zelfs een verzekeringsgift waarop al een schenkbelasting van 3 of 7 procent werd betaald, geeft nadien nog eens aanleiding tot heffing van een erfbelasting op de verzekeringsprestatie die de begunstigde bij het overlijden van de schenker krijgt. Vlabel verantwoordde dat door te stellen dat het gaat om een zogenoemd beding ten behoeve van een derde – het kind als begunstigde van het contract – dat de overledene had bedongen in het levensverzekeringscontract. De schenking van het contract verandert daar niets aan. Om dat kwalijke gevolg te vermijden zou het volstaan dat het kind, dat na de schenking de nieuwe verzekeringsnemer werd in het contract, de oorspronkelijke begunstiging zou wijzigen en zichzelf zou (her)aanduiden als begunstigde. Zo zou het kind de oorspronkelijke aanduiding door de schenker tenietdoen. Vlabel verzette zich tegen die oplossing en op 30 november 2015 preciseerde de Belastingdienst dat die ingreep zou worden beschouwd als fiscaal misbruik.
Vlabel verandert geweer van schouder
De onlangs gewijzigde standpunten van Vlabel ondermijnden de doeltreffendheid van de schenking van levensverzekeringscontracten in Vlaanderen in het kader van een vermogensplanning. Daarom zocht het makelaarsplatform HPGB – gespecialiseerd in het aanbieden van buitenlandse levensverzekeringen via een netwerk van onafhankelijke makelaars – met de hulp van het advocatenkantoor JOYN Legal, bevestiging van Vlabel dat het nog mogelijk is erfbelasting te vermijden bij de schenking van een levensverzekeringscontract, indien volgende voorwaarden vervuld zijn.
– Vóór het contract geschonken wordt, mag het geen enkele aanduiding van een begunstiging bevatten, hetzij omdat er bij aanvang nooit een begunstigde werd aangeduid, hetzij omdat de vader de begunstiging heeft verwijderd. In dat geval wordt de prestatie bij overlijden van de verzekerde uitbetaald aan de nemer of aan zijn nalatenschap en dat uit hoofde van de wet.
– De vader schenkt het levensverzekeringscontract aan zijn kind zodat hij de nieuwe verzekeringsnemer wordt.
– Bij het overlijden van de vader – de verzekerde – eindigt het contract en moet de verzekeringsmaatschappij het overlijdenskapitaal betalen aan de (nieuwe) verzekeringsnemer, namelijk het kind dat het contract door schenking ontving.
Vlabel bevestigde op 8 september 2016 dat onder die voorwaarden het kind geen belasting mot betalen op het overlijdenskapitaal, omdat het kind het geld niet ontvangt ingevolge een beding ten behoeve van een derde bedongen door de overledene, maar wel uit hoofde van de wet. Bovendien kan het begiftigde kind geen fiscaal misbruik aangewreven worden aangezien het zelf geen enkele rechtshandeling stelde. Die beslissing laat Vlamingen toe een levensverzekeringscontract te schenken met het oog op het vermijden van erfbelasting voor hun erfgenamen en legatarissen mits één en ander correct wordt gestructureerd.
