‘De taxshelter tilt de hele culturele sector op’

De taxshelter voor podiumkunsten en audiovisuele producties zorgt al jarenlang voor een win-win-winsituatie, die vennootschappen fiscaal beloont, de Belgische economie stimuleert en de culturele sector aanmoedigt zichzelf te overstijgen.

Eind vorig jaar, drie avonden op rij, zagen de 5.000 aanwezigen in de Antwerpse Lotto Arena in een wolk van rook en lichtflitsen van onder het podium een soort teletijdscapsule opdoemen, waar vervolgens de comedian Xander De Rycke uitstapte, strak in het pak en een Captain America-schild in de hand. Zo begon de eindejaarsshow Xander houdt het voor bekeken.

Het was een wat atypisch begin voor een comedyshow. Meestal komt de comedian op, met alleen een microfoon in de hand, en begint hij aan zijn verhaal. Maar met zijn superheldenintrede zette De Rycke de toon voor de rest van de show, die meer was dan een doorsnee comedyvoorstelling.

Die extra laag zou er niet in hebben gezeten zonder een bijzonder financieel duwtje in de rug. Xander De Rycke houdt het voor bekeken is net als duizenden andere podiumvoorstellingen de afgelopen jaren gefinancierd via de zogenoemde taxshelter. Met die regeling investeren vennootschappen een deel van hun winst in audiovisuele of podiumproducties waarvoor ze in ruil een fiscaal en financieel voordeel krijgen.

De taxshelter werd in 2003 ingevoerd en in 2015 grondig hervormd. Het doel is een deel van de bedrijfswinsten in België te laten doorvloeien naar de culturele sector om daar ondernemerschap en innovatie te stimuleren. “Ik benadruk altijd dat de taxshelter geen subsidie is”, zegt Leslie Vantomme stellig. Hij is de eigenaar van Working Class Heroes, het management- en bookingkantoor van veel Vlaamse comedians, onder wie Xander De Rycke. “Een taxshelter is een investering van een ondernemer of een vennootschap in een inhoudelijk project van andere commerciële spelers, zoals comedians, die daar een businessplan voor gemaakt hebben”, legt hij uit.

Fiscaal en financieel rendement

Voor vennootschappen is het fiscale voordeel de bekendste troef van de taxshelter. Het deel van de belastingen die een vennootschap in een taxshelter investeert, mag ze vervolgens voor 421 procent aftrekken van haar belastbare basis. “Netto komt dat neer op een fiscaal rendement van 5,25 procent”, zegt Tom Notte, de oprichter en bestuurder bij Flanders Tax Shelter (FTS), een van de grootste aanbieders van taxshelterinvesteringen in ons land (zie kader De taxshelter in cijfers).

“Er is een limiet van 1 miljoen euro aan belastingvrijstelling per jaar”, voegt hij toe. “Als je dat verrekent tegen 421 procent, komt dat neer op een maximale investering van 237.529,69 euro.”

Daarnaast mag de belastingvrijstelling nooit meer bedragen dan de helft van de belastbare gereserveerde winst. “Doorgaans mag een taxshelterinvestering iets minder dan 10 procent bedragen van de boekhoudkundige winst voor belastingen. Wanneer die 500.000 euro bedraagt, kun je dat jaar voor ongeveer 50.000 euro in een taxshelter investeren”, zegt Tom Notte.

Een andere belangrijke kanttekening is dat het voor vennootschappen enkel interessant is tegen het normaal belastingtarief van 25 procent. Vennootschappen die van het verlaagde belastingtarief van 20 procent genieten, met een belastbare basis lager dan 100.000 euro, kunnen geen fiscaal voordeel halen uit de taxshelter.

Boven op dat fiscale voordeel, biedt de taxshelter ook een potentieel financieel rendement (zie kader De taxshelter in cijfers). “De wetgever heeft een maximaal financieel rendement vastgelegd en dat losgekoppeld van het succes van het audiovisueel werk of podiumwerk”, legt Tom Notte uit. Daarmee biedt elke taxshelterinvestering in de praktijk een even hoog potentieel rendement.

De vijfde voorafbetaling

Er is voor vennootschappen nog een ander potentieel voordeel. “Met een taxshelter zorg je ervoor dat je de belastbare basis, en bijgevolg de verschuldigde belasting, verlaagt. Daardoor moet de vennootschap minder vooraf betalen en vermijd je er een belastingvermeerdering mee. Die was vorig jaar nog 6,75 procent, maar is dit jaar verhoogd naar 9 procent”, legt Tom Notte uit. Die belastingvermeerdering is een soort boete voor vennootschappen die doorheen het jaar niet genoeg voorafbetalingen hebben gedaan.

“Zo kun je een deel van de voorafbetalingen verleggen naar een taxshelter en daarmee de culturele sector ondersteunen”, zegt Tom Notte. “Het laatste kwartaal is onze drukste periode, omdat bedrijven dan een beter idee hebben van hoe hoog hun belastbare winst zal zijn en ze die op de valreep nog willen verlagen met een taxshelterinvestering.” In accountantskringen wordt de taxshelter daarom weleens de vijfde voorafbetaling genoemd.

“Een taxshelterinvestering doe je, net als een voorafbetaling, in functie van je te verwachten belastbaar resultaat”, zegt de FTS-oprichter. “Maar als dat resultaat aan het einde van het boekjaar lager is dan verwacht en je dus te veel in de taxshelter hebt geïnvesteerd om van de maximale belastingvrijstelling te genieten, dan mag je die vrijstelling overdragen naar het volgende jaar.”

Maar een taxshelterinvestering is niet zonder risico’s. Zo moeten taxshelterproducties goedgekeurd worden door de Vlaamse en de federale overheid. “Je taxshelterinvestering is maar geldig op het moment dat het Vlaamse voltooiingsattest en het fiscale eindattest zijn afgeleverd”, zegt Tom Notte.

Er is dus een risico dat de productie wordt afgekeurd en het fiscale voordeel deels of helemaal vervalt. “Met een beschermingsmechanisme voor zowel het fiscale als het financiële voordeel, trachten we de risico’s die verbonden zijn aan een taxshelter zo goed mogelijk af te dekken. Voor het fiscale risico wordt daarom een taxshelterverzekering afgesloten. De investeerder hoeft daar geen bijkomende premies voor te betalen die interen op zijn rendement. De aanbieder van de taxshelter neemt de verzekeringskosten op zich”, klinkt het.

Ondernemersvlam aangewakkerd

Naast de vennootschappen heeft ook de culturele sector enorm veel baat bij de taxshelterregeling. “Het fiscale en financiële rendement zijn belangrijk voor investeerders, maar sommigen hechten er evenveel belang aan dat ze ermee investeren in de culturele sector”, zegt Pieter Dewinter, medeoprichter en bestuurder van FTS. “Voor sommige investeerders maakt het niet uit in welke productie ze investeren. Anderen kiezen er graag een specifieke uit. Wij financieren er 140 per jaar en moedigen de betrokkenheid van investeerders aan. Wij gaan er ook prat op voornamelijk in Vlaamse producties te investeren.”

Tussen 2017 en 2023 zijn er meer dan 35.000 taxshelterdossiers afgeleverd in België, iets meer dan 1.000 zijn afgewezen of bijgesteld. Daarmee is er meer dan 1,3 miljard euro geïnvesteerd in audiovisuele werken en podiumproducties, goed voor een kleine 200 miljoen euro per jaar. “Dat is een belangrijke voedingsbodem voor de podium- en audiovisuele sector”, zegt Pieter Dewinter.

Zo ervaart ook Leslie Vantomme van Working Class Heroes het. “Artiesten kunnen dankzij de taxshelterinvesteringen met hun producties de lat hoger leggen, omdat ze iets hebben om op terug te vallen. Het risico is lager”, zegt hij. “Ze zullen sneller iets speciaals ondernemen. In dat opzicht is de taxshelter er zeker in geslaagd het ondernemerschap in de podiumsector aan te wakkeren.”

Van levensbelang

Dat ondernemerschap zorgt voor groei. “Die taxsheltercenten dienen niet om tekorten die er voordien waren op te vullen. We zetten nog altijd kosten tegenover inkomsten. Op zich is er niets veranderd aan het businessmodel, maar wel aan de schaal waarop we een productie uitvoeren”, zegt Leslie Vantomme. “Je creëert daarmee grotere artiesten. Dat tilt meteen de hele sector op. Xander De Rycke is de tweede comedian die zulke grote zalen vult. De volgende editie van Xander houdt het voor bekeken zal vijf keer de Lotto Arena aandoen. Hopelijk groeit daarmee ook de ambitie bij andere comedians en krijgen ze hun publiek mee.”

Van die schaalvergroting profiteert het hele ecosysteem. “Dat zorgt ervoor dat we alle partijen die meewerken aan zo’n productie, zoals technici, langer kunnen inzetten en deftig kunnen betalen”, klinkt het. “Niet alleen grote zalen zoals de Lotto Arena of de Capitole profiteren daarvan. Het stelt artiesten ook in staat in de kleinere lokale culturele centra hun voorstellingen technisch en productioneel naar een hoger niveau te tillen.”

Met Working Class Heroes heeft Leslie Vantomme 85 taxshelterdossiers afgehandeld, goed voor 2,5 miljoen euro. “Dat geld is rechtstreeks in de sector gepompt. De meeste dossiers zijn goed voor 15.0000 of 20.000 euro. Daar hebben we meestal ook maar een enkele investeerder voor”, zegt hij.

Voor delen van de audiovisuele sector is de taxshelter wel van levensbelang gebleken. Dat ervoer Tom Van Gestel, de eigenaar van Fabrique Fantastique, een animatiestudio en een producent van animatiefilms. “Onze producties hebben een budget van 6 tot 9 miljoen euro. Dat zouden wij zonder de taxshelter nooit rond krijgen”, zegt hij.

Naast een reddingsboei is de taxshelter ook daar de aanstoker van meer ondernemerschap geweest. “Voor al onze animaties leggen wij de intellectuele eigendommen vast. Daarnaast proberen we er zo veel mogelijk afgeleide producten en activiteiten uit te puren, zoals live events, boeken, podcasts en merchandise. Maar zonder taxshelter zou niets van wat wij de afgelopen tien jaar hebben gedaan, mogelijk zijn geweest.”