‘De fiscus toont zich onverbiddelijk als een zelfstandige zijn verwachte verlies overschat’

‘De verliesaftrek vraag je het best niet onbezonnen aan.’ Dat zegt Jef Wellens, fiscalist bij Wolters Kluwer.

In tijden van corona zien veel nieuwe fiscale maatregelen het licht. Sommige worden halsoverkop ingevoerd en hebben een beperkte levensduur. Zo ook de nieuwe vervroegde verliesaftrek in de personenbelasting. Die maatregel laat zelfstandigen – ondernemers, handelaars en beoefenaars van een vrij beroep – toe om hun beroepsverliezen van dit jaar al af te trekken van hun inkomsten van vorig jaar. Omdat veel zelfstandigen tijdens de pandemie nauwelijks of geen omzet halen, kleuren hun bedrijfsresultaten dit jaar donkerrood. Normaal kan een zelfstandige zijn verlies van 2020 pas inbrengen in de belastingaangifte van 2022, maar uitzonderlijk kan dat nog in de aangifte van dit jaar.

De opzet van de vervroegde verliesaftrek is uiteraard om zelfstandigen financieel te steunen door hen in het coronajaar minder belasting te laten betalen op hun inkomsten van vorig jaar. De maatregel is ruim toepasbaar. De zelfstandige hoeft niet aan te tonen dat er een verband is tussen de coronapandemie en zijn verliezen. Alle verliezen van 2020, ook die van vóór 18 maart, komen in aanmerking voor de vervroegde aftrek.

Het verlies van 2020 moet nog worden ingebracht in de aangifte over de inkomsten van 2019, de aangifte die we dit jaar invullen. Die is in maart definitief vastgelegd. Daarom moet de vervroegde verliesaftrek worden gevraagd via een afzonderlijk formulier. Uiterlijk 15 september moest dat zijn verstuurd naar de fiscus. Wanneer u dit leest, is het daarvoor dus te laat. De vervroegde verliesaftrek kan dan nog enkel via een bezwaarschrift worden aangevraagd. De meeste zelfstandigen laten hun belastingaangifte invullen door een boekhouder of een belastingconsulent. In dat geval kan die mandataris het formulier voor de vervroegde verliesaftrek nog via Tax-on-web indienen tot 22 oktober, samen met de gewone aangifte.

De vervroegde verliesaftrek is een eenmalige maatregel, uitsluitend voor verliezen in 2020. Maar zolang dat jaar loopt, is het verlies niet bekend. De zelfstandige moet het dus ramen. En omdat niemand weet wat het najaar brengt, wordt dat verlies onder- of overschat. En voor dat laatste hoedt de zelfstandige zich het best. Want de overheid, bij monde van de fiscus, toont zich onverbiddelijk bij een overschatting. Het geschatte verlies van 2020, waarmee de inkomsten van 2019 worden verminderd, wordt volgend jaar in de aangifte teruggenomen en toegevoegd aan de inkomsten van 2020. Het voordeel voor de zelfstandige bestaat er dus louter in dat hij een deel van zijn inkomen vroeger dan normaal kan vrijstellen. Als achteraf blijkt dat hij nauwelijks of geen verlies heeft geleden in 2020, wordt de zelfstandige beboet met een belastingvermeerdering die fors kan oplopen.

Een voorbeeld: een restauranthouder raamt zijn verlies dit jaar op 10.000 euro. Daarvoor vraagt hij de vervroegde aftrek. Zijn winst van 2019 wordt extra vrijgesteld voor dat bedrag. Volgend jaar wordt die 10.000 euro opnieuw toegevoegd aan de winst van 2020. Op dat moment blijkt dat zijn werkelijke verlies van 2020 slechts 2000 euro bedraagt. Het najaar heeft veel goedgemaakt: hij heeft zijn verlies met 8000 euro overschat. Die overschatting betaalt hij cash, met een fiscale boete van maar liefst 1400 euro. Veel meer dan het eventuele intrestnadeel dat de fiscus door de overschatting van het verlies heeft geleden. En er zit nog een addertje onder het gras. Stel dat de restauranthouder in 2019, na aftrek van andere vrijstellingen, slechts een winst van 7000 euro heeft – te weinig om de gevraagde vervroegde aftrek van 10.000 euro mee te verrekenen. In dat geval kan hij voor 2019 ook maar 7000 euro winst vrijstellen, maar moet hij voor 2020 toch nog altijd 10.000 euro terugnemen en belastbaar stellen. De verliesaftrek vraag je dus het best niet onbezonnen aan.