‘België heeft zijn beperkte fiscale troeven verkwanseld’

‘Of het gaat over de rijkentaks, de kaaimantaks, de karaattaks, de effectentaks, de speculatietaks of de domme accijnsverhogingen, we slaan de bal altijd mis.’ Dat zegt Anton van Zantbeek, advocaat van Rivus en professor aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de KU Leuven.

Door de hoge loonkosten heeft België het altijd al lastig gehad om nieuwe activiteiten aan te trekken. De inplanting van de e-commerce heeft dat nog maar eens pijnlijk duidelijk gemaakt. Die sector ontwikkelt zich vooral net over de Belgische grens. Maar België had ook een aantal fiscale troeven. Zo kon ons land wedijveren met Luxemburg en Nederland als vestigingsplaats voor holdings. Ook kwamen veel vermogende particulieren in België wonen. En toen de notionele-intrestaftrek nog bestond, kozen veel internationale bedrijven ervoor hun oorlogskas in België onder te brengen.

Maar die beperkte troeven hebben we verkwanseld. Voor een budgettair voordeeltje op korte termijn of een gemakkelijker politiek compromis snijden we ons op lange termijn in het vlees. Dat grillige en ondoordachte beleid leidt ertoe dat particulieren en bedrijven wegtrekken. Daardoor verliezen we belangrijk economisch weefsel dat niet meer bijdraagt aan de begroting. De recentste blunder is de effectentaks op effectenrekeningen van niet-inwoners. Uiteraard sluiten die hun rekening in België af, om te beleggen in een ander land. Het resultaat van zo’n domme ingreep is nul meeropbrengst aan de Belgische schatkist en een groot verlies voor de Belgische economie. Het buitenland kirt van plezier.

Multinationals hebben wel een impact op het fiscale beleid. Het gerucht gaat dat een brouwer uit Leuven weg dreigde te trekken, tenzij er fiscale aanpassingen gebeurden. De belastingvrijstelling voor dividenden moest worden opgetrokken van 95 naar 100 procent. Ook moest de meerwaardebelasting van 0,412 procent op aandelen verdwijnen. Zonder enige verklaring werden beide punten in de recente hervorming van de vennootschapsbelasting gerealiseerd.

Ook Nederland blijkt niet immuun voor die druk. Premier Rutte kwam onlangs in vieze papieren, toen duidelijk werd dat de afschaffing van de dividendbelasting te maken had met druk van Royal Dutch Shell en Unilever. Die dreigden ermee zich in Groot-Brittannië te vestigen, waar geen dividendbelasting is. En dus wil Rutte de Nederlandse dividendbelasting ook afschaffen.

Gewone ondernemingen en particulieren hebben niet zo’n lange arm. Zij moeten rekenen op een goed fiscaal beleid. Maar dat is sinds enkele jaren zo goed als onbestaande. We strompelen van de ene miskleun naar de andere. Of het gaat over de rijkentaks, de kaaimantaks, de karaattaks, de effectentaks, de speculatietaks of de domme accijnsverhogingen, we slaan de bal altijd mis. Als het op die manier voortgaat, worden we het fiscale kerkhof van Europa. Met de hoogste belasting op arbeid, op kapitaal, op consumptie en op transacties.

Het is dringend tijd voor positieve signalen. Minimaal moeten fiscale wetten anders tot stand komen. Er moet te veel worden gerepareerd na de inwerkingtreding van de wet. Het is beter eerst na te denken en dan pas te doen. Ook moet worden nagedacht over een fiscale standstill. Bijna wekelijks worden we om de oren geslagen met fiscale trouvailles. Vaak liggen daar nobele doelstellingen aan ten gronde. Maar fundamenteel dragen ze enkel bij aan de chaos. Oneerlijkheden moeten uit de fiscaliteit worden geschrapt. Neem de meerwaarde op aandelen in een vennootschap die sinds dit jaar belast is. Dat is op zich geen probleem. Maar vennootschappen pikken het niet dat minderwaarden niet aftrekbaar zijn.

Waarom ook niet nadenken over een fiscaal snoepje? Dat kan België weer op de kaart zetten. Zo’n snoepje kan bijvoorbeeld de afschaffing van de roerende voorheffing op dividenden zijn. We maken ons land dan heel aantrekkelijk als holdingland. Buitenlanders investeren dan gemakkelijker in ons land. Ze vermijden zo dat hun dividend dubbel wordt belast. Voor Belgen verandert er niets, waardoor dat budgettair te behappen is. Enkel als we nu inzetten op fiscale geloofwaardigheid, kunnen we het tij keren.