Bancontact Payconiq bestaat 5 jaar: ‘Betalen met smartphone wordt de norm’

Bancontact Payconiq Company verwerkte vorig jaar meer dan 2,4 miljard betalingstransacties. Het gros daarvan waren klassieke betalingen met een bankkaart, maar mobiel betalen wint snel terrein. “De betaalkaart en zelfs cash zullen niet verdwijnen, maar betalen met de smartphone wordt wel dé betalingswijze van de toekomst”, zegt CEO Nathalie Vandepeute.

Een aantal trends in de manier waarop de Belgen betalen kwamen vorig jaar sterk tot uiting. Zo is er het succes van contactloos betalen met de kaart. Van de meer dan 2 miljard kaartverrichtingen gebeurde maar liefst 66 procent contactloos, door de kaart tegen een terminal te houden, zonder dat er systematisch een pincode moet worden ingevoerd. “Vijf jaar geleden waren amper 4 procent van de kaartbetalingen contactloos”, zegt Nathalie Vandepeute, de CEO van Bancontact Payconiq.

Betalen met smartphone

Even spectaculair is de groei van het mobiele betalen via de smartphone. Vorig jaar telde Bancontact Payconiq 368 miljoen zulke transacties. Dat is tien keer meer dan vijf jaar geleden. Het gaat om betalingen met de Payconiq by Bancontact-app of met die van een bank die Bancontact en/of Payconiq geïntegreerd heeft in haar eigen app. Die betalingen gebeuren doorgaans door het scannen van een QR-code of door de contactenlijst in de app te gebruiken voor betalingen tussen vrienden. In 2023 werden maar liefst 61 miljoen van zulke betalingen gedaan tussen vrienden (+35% tegenover 2022).

Voor Nathalie Vandepeute lijdt het geen twijfel dat mobiel betalen de betalingswijze van de toekomst wordt: “Online merken we dat al 84 procent van de betalingen met de smartphone gebeurt. De kaartlezer is aan het verdwijnen. Slechts 16 procent van de e-commercetransacties gebeurt nog op die manier.”

Ook in de winkel halen de Belgen steeds meer de smartphone boven om te betalen. Dat gebeurde vorig jaar 41 miljoen keer, een stijging met 133 procent in één jaar. 11 procent van alle mobiele betalingen vond plaats in een fysiek verkooppunt, in 2022 was dat nog maar 6 procent. “Die evolutie valt niet meer te stoppen”, denkt Vandepeute. “Consumenten hebben hun portemonnee niet langer nodig wanneer ze gaan winkelen. Afrekenen met de smartphone aan de kassa wordt langzaam maar zeker een gewoonte.”

Mobiel betalen zal blijven groeien, maar dat betekent niet dat de betaalkaart zal verdwijnen. Hetzelfde geldt voor contant geld. Vandepeute: “Na de covidcrisis is er opnieuw een beetje meer cash afgehaald, maar vorig jaar was er eerder een stagnatie. Cash zit nog altijd 20 procent onder het pre-covidniveau. Bankbiljetten zullen niet verdwijnen. Maar we denken wel dat mobiel en digitaal betalen het potentieel hebben om te blijven groeien. Dat zal deels ten koste van het gebruik van cash gebeuren.”

Nieuwe functionaliteiten

Bancontact Payconiq Company ontstond precies vijf jaar geleden uit de fusie van Bancontact Company en de start-up Payconiq België. Het bedrijf stelt zich tot missie elektronische en mobiele betaaloplossingen aan consumenten en handelaars aan te bieden, en betalingen zo gemakkelijk en veilig mogelijk te doen verlopen. Dat leidde de voorbije jaren tot de ontwikkeling van in-appfunctionaliteiten zoals het opslaan van klanten- of getrouwheidskaarten en de mogelijkheid om een maaltijdchequekaart toe te voegen en daarmee te betalen.

Dit jaar wil de onderneming het mogelijk maken om facturen rechtstreeks in de app te ontvangen en te betalen. De nieuwe dienst werd ontwikkeld in samenwerking met het Antwerpse bedrijf POM. Ondernemingen kunnen via het platform van POM betaalverzoeken aanmaken en verzenden. De consument kan de factuur aanklikken en rechtstreeks betalen in de Payconiq by Bancontact-app. Energieleverancier Luminus, waterleverancier Farys en hr-bedrijf Daoust zullen van het systeem gebruikmaken. “Daardoor zullen klanten hun elektriciteits- of waterrekening heel eenvoudig kunnen betalen door op een knop in de app te drukken”, zegt Vandepeute.

Voor handelaars was er vorig jaar de lancering van Payconiq Go. Die toepassing laat handelaars toe zelf een QR-code te genereren die de klant kan scannen om te betalen. Tot nu moesten klanten de QR-code op de sticker of op de terminal in een winkel scannen en daarna zelf het te betalen bedrag invoeren. Nu doet de handelaar dat, en kan hij los van een winkel of verkooppunt betalingen afwerken. Dat is bijvoorbeeld interessant voor marktkramers en huis-aan-huisverkopers.

Te duur

Een van de belangrijke frustraties van handelaars is de kostprijs van elektronisch betalen. Die vinden ze vaak te duur, zeker als ze met kleine bedragen werken. Maar de kostenstructuur is weinig transparant en een gevolg van een ingewikkeld kluwen. Dat heeft te maken met de verschillende partijen die op de markt van het elektronisch betalen actief zijn, en die elk hun eigen tarieven hanteren.

Voor kaartbetalingen verloopt het als volgt. Er zijn ten eerste de banken die de betaalkaart uitgeven en daarvoor een interchange fee aanrekenen aan de acquirers, bedrijven die het betaalverkeer voor de handelaars regelen, en transacties verwerken en afhandelen. Bekende namen in dat wereldje zijn Worldline, CVC en Adyen. De elektronische betalingen verlopen via de zogenoemde betalingsschema’s van Bancontact, Visa of Mastercard. Zij rekenen een scheme fee aan de acquirers aan. Tenslotte rekenen de acquirers een acquirer fee aan voor hun dienstverlening. Die drie elementen samen vormen de merchant service fee die de handelaar aan de acquirer betaalt.

De scheme fees die Bancontact Payconiq aanrekent, zijn heel laag, zegt Nathalie Vandepeute: “Als een acquirer voor een transactie op het net van Bancontact Payconiq pakweg 15 cent aanrekent aan een handelaar, gaat daarvan minder dan 1 cent naar ons. Ons verdienmodel is gebaseerd op hoge volumes tegen zeer lage eenheidsprijzen en zeer kleine marges.”

Om de kosten voor de handelaars te drukken, kwam er onder impuls van minister van Economie en Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) een nieuwe wet die op 1 april in werking treedt. Die bepaalt dat de interchange fees die de banken aanrekenen moeten dalen van 0,2 tot 0,1 procent van het transactiebedrag, met een plafond van 0,056 euro per transactie. Bancontact zit daar met een maximum van 5 cent nu al onder, aldus Vandepeute. Maar Dermagne wil verder gaan en de interchange fee naar het voorbeeld van Nederland plafonneren op 2 cent per verrichting.

Nathalie Vandepeute waarschuwt voor de gevolgen van zo’n beslissing: “De kosten voor elektronisch betalen in België zijn bij de laagste in Europa, terwijl het ecosysteem heel complex is. Er zijn veel tussenpersonen die allemaal hun brood moeten verdienen. Als je te fors het mes in de vergoedingen zet, is er een risico dat er geen geld meer overblijft om te investeren in innovatie en technologische verbeteringen.”

Voor handelaars die de kosten van een terminal en een abonnement bij een acquirer willen vermijden, is Payconiq een goed alternatief. Dan blijft de kostprijs beperkt tot 6 cent per transactie (of 20 cent online). Handelaars kunnen rechtstreeks in zee gaan met Payconiq, zonder een beroep te hoeven doen op tussenpersonen. Vanaf april zal Bancontact Payconiq voor dit product een jaarlijkse operationele kostprijs van 18 euro (of 1,5 euro per maand) extra aanrekenen.

Dat geld moet dienen om de gestegen kosten te dekken, vertelt Vandepeute: “Sinds januari heeft Bancontact Payconiq een licentie als betalingsinstelling bij de Nationale Bank. Op die manier kunnen we de directe dienstverlening van Payconiq aan de handelaars voort ontwikkelen. Die licentie houdt voor ons meer verplichtingen in op het gebied van compliance en risicocontrole.”

Lokaal netwerk

De concurrenten van Bancontact Payconiq Company zijn de internationale betaalschema’s van Visa en Mastercard. Volgens Vandepeute blijft een lokaal betaalnetwerk relevant: “Wij zorgen ervoor dat we voor elektronische betalingen in België niet afhankelijk zijn van Amerikaanse giganten. Je weet nooit wat er op internationaal geopolitiek vlak gebeurt. In die zin is Bancontact Payconiq belangrijk voor de lokale economie. Door een alternatief te bieden voor de Amerikaanse betaalschema’s kunnen wij er ook voor zorgen dat de prijzen gezond blijven en niet heel snel omhooggaan.”

In Europa heeft bijna elk land nog zijn eigen nationale betalingsoplossing. In België is dat Bancontact Payconiq, in Frankrijk Carte Bancaire, in Nederland iDEAL. Al jaren wordt gesproken over de noodzaak van een grensoverschrijdend Europees betalingssysteem, waardoor we in Europa minder afhankelijk zouden worden van Visa of Mastercard. Een aantal Europese banken, waaronder KBC, ING en BNP Paribas, hebben met die bedoeling het European Payments Initiative (EPI) opgericht. Dat project lijkt nu van de grond te komen. EPI nam vorig jaar de Luxemburgse vennootschap Payconiq International (de technologieleverancier van Bancontact Payconiq Company) en het Nederlandse betalingsplatform iDEAL over.

Wat verandert dit voor Bancontact Payconiq? “Met Payconiq International hebben we een doorlopend contract dat ons verzekert van hun dienstverlening”, antwoordt Vandepeute. “EPI wil een grensoverschrijdende betalingsoplossing bieden in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Maar het gaat enkel om betalingen van rekening tot rekening via de app, zeg maar ons Payconiq-aanbod. Voor betalingen met de kaart verandert er niets. Op dat terrein gaat EPI zich niet begeven.”

Dreigt EPI op termijn niet de plaats van de lokale betalingssystemen in te nemen? Vandepeute: “Wij staan positief tegenover het EPI-project. Als lokaal betaalschema zullen wij altijd onze rol te spelen hebben in kaartbetalingen. En voor mobiel betalen is samenwerken met EPI zeker een optie. Welke rol Bancontact Payconiq Company Europees kan spelen, is nog onduidelijk.”

Zelf blijft Bancontact Payconiq ook investeren in innovatie en technologische oplossingen: “Wij functioneren als een soort van labo voor ontwikkelingen in de betaalapp. We proberen zaken uit en de nieuwe functionaliteiten die we ontwikkelen, kunnen de banken integreren in hun app. Niet alle banken hebben de middelen om die zaken zelf te ontwikkelen. Onze app wordt door 99 procent van de banken die in België actief zijn ondersteund.” z