Andrew Bosomworth (Pimco): ‘Zonder Draghi hadden we waarschijnlijk geen euro meer gehad’

In de Europese beleggingswereld is Andrew Bosomworth een autoriteit die de markten in beweging kan zetten. Hij en zijn team bij Pimco Duitsland beheren circa 280 miljard euro. “De centrale banken hebben de waarderingen van vrijwel alle activa opgedreven.”

Andrew Bosomworth leidt het Duitse portefeuillebeheer van de Amerikaanse obligatiebelegger Pimco. Grote obligatiebeleggers zoals Pimco handelen in de schulden van landen en bepalen door hun marktmacht mee tegen welke prijs een land geld kan lenen. Maar op het kantoor van de Nieuw-Zeelander in München is weinig te zien van de duizelingwekkende bedragen die Pimco beheert en zijn topmanagers kunnen verdienen.

Het weinig opvallende gebouw in München kan moeilijk worden geassocieerd met de crème de la crème van de financiële wereld. In de hal hangen zes simpele klokken die de tijd weergeven in de grote financiële centra, plus Los Angeles en München, respectievelijk de thuishaven van Pimco en het moederbedrijf Allianz. In Bosomworths eenvoudige kantoor staat een handvol awards en aan de muur hangt een oud schuldbewijs van Daimler Benz van tausend Reichsmark met een couponrente van 4 procent. Op de handelsvloer kan je een spel horen vallen.

Bosomworth zegt meestal tussen zijn collega’s te zitten aan een bureau met zes grote schermen, waarop hij elke koersbeweging in real time kan volgen. Om niet storen, staat het geluid van de televisies uit en gaan de koptelefoons op om de persconferentie van ECB-voorzitter Mario Draghi te volgen.

U schreef eerder dat de ontevredenheid van kiezers over de euro in 2017 zou toenemen. Na afloop zou je ook kunnen zeggen dat 2017 het jaar was van de terugkeer van Europese ambities.

ANDREW BOSOMWORTH. “Ik denk dat de eurozone een paar politieke kogels heeft ontweken. De omslag is begonnen met de verkiezingen in Nederland. Geert Wilders beet in het zand, net als daarna het Front National in Frankrijk. Er is iets veranderd, in de politiek en de economieën van de eurozone. Maar in het geval van een asymmetrische schok komen de oude problemen gewoon terug.”

Zijn de landen in de eurozone onvoldoende bewapend?

BOSOMWORTH. “Bij grote schokken kunnen landen in de eurozone hun concurrentiepositie alleen terugkrijgen door de arbeidskosten te verlagen. Dat is niet veranderd. Omdat lonen naar beneden toe inflexibel zijn, stijgt dan de werkloosheid. Dat is ook wat we hebben meegemaakt in de eurozone. De werkloosheid schoot naar 12 procent en populistische partijen kwamen opzetten, zowel in de kernlanden als in de perifere landen. Dat kan opnieuw gebeuren.”

Pleit u voor nieuwe stappen richting een politieke unie zoals de Franse president, Emmanuel Macron, en de Duitse sociaaldemocraat Martin Schulz?

BOSOMWORTH. “Kijk naar de geschiedenis. Er zijn vijf monetaire unies geweest. Drie ervan waren vergelijkbaar met de eurozone. Ze hadden een gemeenschappelijke centrale bank, de leden hadden een eigen begrotingsbeleid. De andere twee, die van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, hadden ook een gemeenschappelijke begroting. Alleen die laatste twee systemen overleefden. De kans dat een grote monetaire unie met uiteenlopende leden het redt, is klein. De drie die uit elkaar vielen, bestonden gemiddeld vijftig jaar. Je kunt lang aanmodderen.”

Voor veel Duitsers is een transferunie onbespreekbaar.

BOSOMWORTH. “De ironie is dat sommige landen vergelijkbare mechanismen hebben. In Zuid-Duitsland was Beieren na de Tweede Wereldoorlog een netto-ontvanger van geldstromen in de Bondsrepubliek. Kortom, Duitsland heeft een vergelijkbaar systeem van herverdeling.”

Duitsland is ook een federale rechtsstaat.

BOSOMWORTH. “De eurozone heeft democratische instituties nodig om de overdracht te begeleiden. Ik denk dat het Europees Parlement niet geschikt is. Kleine landen hebben relatief gezien veel meer zeggenschap dan de grotere landen. Het aantal parlementsleden van landen als Malta, Luxemburg en de Baltische staten is zeer hoog in verhouding tot Duitsland en Frankrijk. Het stemgewicht van landen moet worden afgestemd op de omvang van de bevolking en de kracht van de economie.”

Het blijft moeilijk verkoopbaar aan burgers in Noord-Europa.

BOSOMWORTH. “Dat klopt, maar het is kortzichtig. De Duitse economie profiteert immens van de euro. Die is veel zwakker dan de hypothetische Duitse mark. Dat blijkt uit de boomende export. Het land heeft met 8 procent van het bbp het grootste handelsoverschot in de wereld. Ook een land als Nederland profiteert enorm. Ik denk dat je die voordelen met anderen kunt delen in de vorm van transfers in de eurozone. Alleen dan heeft de monetaire unie een kans om te overleven.”

Hoe oordeelt u over het beleid van de Europese Centrale Bank en de ‘ whatever it takes’- benadering van voorzitter Mario Draghi?

BOSOMWORTH. “Zonder Draghi hadden we waarschijnlijk geen euro meer gehad. Ik vind dat hij zijn taak goed heeft volbracht.”

Bent u tevreden met het resultaat van het soepele monetaire beleid?

BOSOMWORTH. “In de beginperiode was ik voor. Ik dacht dat het nodig was om de economische neergang een halt toe te roepen. Intussen ben ik behoorlijk kritisch omdat ik denk dat het de financiële stabiliteit in toenemende mate in gevaar brengt.”

Waarom bent u van mening veranderd?

BOSOMWORTH. “De onderliggende gedachte is dat een lagere werkloosheid leidt tot een hogere inflatie. Maar die relatie is verzwakt sinds de jongste financiële crisis. De lonen reageren nauwelijks. Dat heeft te maken met de globalisering van productieketens, technologische verbeteringen, bedrijven als Uber. Ook de demografie draagt ertoe bij. De participatiegraad van ouderen neemt toe. Centrale banken wachten veel te geduldig af. Ze zijn gefixeerd op het bereiken van 2 procent inflatie, ongeacht bijwerkingen.

“Ze pompen liquiditeit in het systeem en drijven daarmee de prijzen van effecten ernstig op. Centrale banken hebben wereldwijd 14 biljoen dollar aan extra liquiditeit in het wereldwijde monetaire systeem gestoken. Dat geld moet onderdak vinden en jaagt de waarderingen in vrijwel alle activa op. Ook de bitcoin en andere cryptovaluta profiteren aanzienlijk van die liquiditeit.

“Het is een leerproces. De inflatie reageert niet op dezelfde manier als in het verleden. Het is net als met medische behandelingen. Als de behandeling niet aanslaat, moet je de medicatie durven aan te passen. Het baart me zorgen dat de markt niet verwacht dat de ECB haar beleidsrente voor 2020 normaliseert. Er bestaat een reële mogelijkheid dat de VS tegen die tijd in een recessie terechtkomen. Als de economie van de VS vertraagt, krijgt de ECB het erg moeilijk haar opkoopprogramma af te sluiten.”