Beursblog: Het Amerikaanse schuldenplafond en de financiële markten

In de Verenigde Staten woedt een politieke crisis die de financiële markten beroert. Het schuldenplafond nadert en dat maakt de beleggers  zenuwachtig.  

De Amerikaanse politiek is al maanden in rep en roer over het zogenoemde schuldenplafond, waar de Amerikaanse overheid de komende dagen tegenaan dreigt te knallen. Dat plafond is een kunstmatige limiet die het Congres, het Amerikaans parlement, elk jaar bepaalt. Het stelt daarmee vast hoeveel de Amerikaanse overheid mag lenen, om haar rekeningen te betalen. Dat gaat over ambtenarenlonen, uitkeringen en defensie-uitgaven, maar ook over de rentebetalingen op de Amerikaanse overheidsobligaties.

Financieel armageddon

Momenteel heeft het Congres dat plafond op 31.400 miljard dollar vastgeklikt, maar dat blijkt voor dit jaar niet hoog genoeg. Als die limiet de komende weken niet verhoogd wordt, zal de Amerikaanse overheid haar rekeningen en verplichtingen niet meer kunnen betalen, met alle gevolgen van dien.

Dat mist zijn effect op de financiële markten niet. Daar is de grootste angst dat de VS de rente op Amerikaanse overheidsobligaties (treasuries in het financieel jargon) niet meer zullen aflossen of, erger nog, dat ze vervallen schuldpapier niet zullen terugbetalen. Treasuries gelden algemeen als het meest veilige financieel actief dat je als belegger kunt aanhouden. Als daar twijfel over ontstaat, is het financiële armageddon nabij.

Economen van het Witte Huis berekenden wat zo’n Amerikaans bankroet zou betekenen. Als het maar even zou duren en er snel een oplossing komt, zouden zowat een half miljoen banen verloren gaan, de Amerikaanse economie zou met 0,6 procent krimpen en de werkloosheid zou met 0,3 procent stijgen. Als de Amerikaanse politiek er langer over zou doen om tot een oplossing te komen, zou de economische schade het tienvoud zijn van die milde schattingen.

Afleiding of zwarte zwaan

De risico’s voor de financiële markten zijn groot, en dat zet ze onder druk. Een eerste symptoom is de stijgende goudprijs. Die zat al langer in de lift. Daarnaast zijn treasuries die rond deze periode vervallen, in de uitverkoop gegaan. Voorts dreigen de kredietbeoordelaars ermee de VS een slechte rating te geven, en tot slot is het vertrouwen in koning dollar aan het wankelen.

De vraag is natuurlijk of het ooit tot een echt bankroet zal komen. Sinds 1960 zijn er al 78 crises geweest, in verschillende gradaties van ernst, waarin het schuldenplafond is aangepast, maar nog nooit hebben de VS verzaakt aan hun financiële verplichtingen.

Dat neemt niet weg dat een oplossing heel dringend is. Alleen in 2011 heeft het, zoals nu, tot heel kort voor de deadline geduurd voordat het Congres het plafond optrok. In de dagen daarrond ging op de financiële markten alles in de uitverkoop, van aandelen tot obligaties en de dollar, om kort daarna weer naar de niveaus van voor de crisis te stijgen. Het feit dat de kredietbeoordelaar S&P zijn rating voor de VS toen verlaagde, had misschien wel een grotere impact dan het politieke spel rond het schuldenplafond.

Ondertussen lijken zowel de Republikeinen als de Democraten bereid snel een oplossing te zoeken. Dat deed de markten vorige week lichtjes opveren.

Voor de beleggers lijkt de boodschap te zijn dat ook deze plafondcrisis een storm in een glas water zal blijken te zijn, en weinig langetermijneffect op de beurzen zal hebben. Voor de langetermijnbeleggers is het de zoveelste ruis, opgeklopt door politieke paniek, die afleidt van de signalen die ertoe doen. Tenzij er de komende weken een zwarte zwaan landt op het fameuze schuldenplafond.