Cash geld de wereld uit: Een vloek of een zegen?

Als enkele topeconomen het voor het zeggen hebben, betalen we binnenkort uitsluitend met plastiek en onze smartphone. “Zo kunnen wij het hoofd bieden aan corruptie en zwart geld’, klinkt het. Maar is zo’n afschaffing een goede zaak voor iedereen?

“Contant geld zal nooit volledig verdwijnen, al zal er een natuurlijk verloop zijn naar meer online bankieren en via smartphone”, zei Carsten Brzeski, hoofdeconoom van ING Duitsland maandag in een interview met “De ochtend.”

De teloorgang van cash geld is al een tijdje bezig. Zo heeft België vorig jaar een wetsvoorstel goedgekeurd dat de afronding van betalingen tot op 5 eurocent toelaat. Ons land wil zo de muntjes van 1 en 2 eurocent op termijn afschaffen.

Kleine munten en grote biljetten in het vizier

De Belgische overheid richt niet enkel het vizier op de kleine munten, ook het aantal grote biljetten moet slinken. Handelaars mogen sinds 1 januari 2014 geen hogere bedragen dan 3000 euro in cash aanvaarden. Ook zij die een huis willen kopen, mogen sindsdien geen contant geld meer op tafel leggen. Alleen de aktekosten bij een notaris mogen nog met cash geld betaald worden.

Belgen betalen bovendien veel minder met contanten in vergelijking met vroeger. “In de jaren 60 bestond nog ruim de helft van de totale geldhoeveelheid uit bankbiljetten”, vertelde professor Andre van Poeck van de Universiteit Antwerpen in januari aan Stampmedia. “In 2010 was dat nog 16,9 procent.”

Banken en winkels spelen daar op in en grijpen almaar vaker naar alternatieve betaalmiddelen. KBC heeft bijvoorbeeld als eerste Belgische bank contactloos betalen geïntroduceerd en in 470 winkels van de Colruyt Group kan je betalen met een applicatie op je gsm.

Valse bankbiljetten

Maar de Duitse econoom Peter Bofinger wil nog een stap verder gaan en contant geld volledig bannen. Bofinger zegt dat cash geld, in het bijzonder grote bankbiljetten, criminele praktijken in de hand werken. “Als de uitgave daarvan stopgezet wordt, dan heeft men al zeer veel bereikt.”

Volgens verschillende topeconomen legt de afschaffing corruptie en drugverkeer aan banden. Bovendien zou het komaf maken met één van de grootste kopzorgen van handelaars, valse bankbiljetten.

Maar waar je de ene criminele activiteit een halt toeroept, speel je in de kaart van een ander, hacking. Fraudeurs doen voornamelijk een beroep op phising om mensen hun persoonlijke gegevens te ontfutselen. Ze lokken klanten naar een kopie van een bestaande banksite om hun login te stelen.

De afschaffing van cash geld is volgens experts een zegen voor de handelaars, maar een vloek voor de klanten. Die zijn namelijk geneigd om meer geld uit te geven als ze met bancontact betalen.

Maar aan een elektronische transactie hangt een prijskaartje. Voor een kleine handelaar als een bakker of krantenwinkel is die kost te hoog in vergelijking met zijn inkomsten. Kosten waar de klant uiteindelijk moet voor opdraaien.

Geen privacy

Sceptici vrezen dat de privacy van de klanten in het gedrang komt. De klant verliest zijn anonimiteit bij betaaltransacties en zijn koopgedrag wordt volledig transparant. Voorstanders zijn er dan weer van overtuigd dat de afschaffing de doodsteek is voor zwart geld. Sinds 2014 nam wereldwijd het aantal onderschepte vervalste biljetten toe met 25 procent tot 838.000.

Volgens Brzeski moet je dergelijke argumenten met een korrel zout nemen. “Criminelen zullen nieuwe mogelijkheden vinden om zwart geld elektronisch te handelen.”

Kenneth Rogoff en andere voorstanders zijn er van overtuigd dat de centrale banken de economie beter kunnen sturen als er geen cash in omloop is. Volgens Brzeski zal de invloed van centrale banken op de inflatie beperkt blijven in de toekomst. “Inflatie wordt onder meer beïnvloed door de loonontwikkelingen en wereldgebeurtenissen. Afschaffing van contant geld zal daar geen invloed op hebben.”