Bankwijzer: Controleer zelf of uw bank investeert in ‘vuile zaakjes’

Belgische banken, op Van Lanschot, VDK en Triodos na, scoren bedroevend laag wanneer hun investeringsgedrag onder de loep wordt genomen. Investeringen in milieuvervuilende praktijken of bedrijven die de mensenrechten schenden, vormen geen uitzondering. Via een nieuwe website kunnen klanten voortaan zelf controleren of hun bank investeringen doet die schadelijk zijn voor mens en milieu.

Wapenhandel, milieuvervuilende praktijken en ondernemingen die het niet zo nauw nemen met de mensenrechten. Het zijn maar enkele voorbeelden van praktijken waarin Belgische banken investeren. Via de website Bankenwijzer kunnen consumenten voortaan bekijken hoe duurzaam hun bank omspringt met geld. Opmerkelijk: slechts drie van de negen banken – Van Lanschot, VDK en Triodos – slagen voor de duurzaamheidstest.

Wat er met ons geld gebeurt, nadat we het toevertrouwen aan een bank, komt zelden onder de aandacht. Toch heeft de investeringen van ons geld, een enorme impact, vindt FairFin. Daarom stelde het platform Bankwijzer (een initiatief van FairFin met acht andere organisaties) een website samen waarop consumenten kunnen ontdekken hoe duurzaam en eerlijk de keuzes zijn die haar bank maakt. ‘Hoe ons geld geïnvesteerd wordt is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de banken en van de overheid. Een wettelijk kader dat minimumnormen vastlegt is namelijk de beste garantie om de sector op de goede weg te zetten. Maar ook ‘gewone’ mensen kunnen helpen om het verschil te maken’, zegt Frank Vanaerschot van FairFain.

Beleid verus werkelijke investeringen

Negen banken werden onder de loep genomen door BankWijzer (Argenta, Belfius, BNP Paribas, Deutsche Bank, ING, KBC, Triodos, Van Lanschot en VDK). Deze banken worden geëvalueerd op hun beleid rond klimaat, natuur, mensenrechten, arbeidsrechten, bonussen, belastingen & corruptie, transparantie en wapens. Op www.bankwijzer.be kunnen klanten eenvoudig zien hoe hun bank scoort op deze thema’s.

‘Er is nog een lange weg te gaan. Heel wat banken scoren minder dan 5 op 10 bij verschillende onderwerpen. Slechts drie banken slagen voor de test’, aldus Vanaerschot. Dat zijn Triodos, VDK en Van Lanschot. Uit het rapport Dirty Profits 3 dat, enkele maanden geleden verscheen, bleek al dat verschillende banken actief in België miljarden investeren in bedrijven die de mensenrechten schenden of milieuverwoestende activiteiten uitvoeren.

Vanaerschot benadrukt dat de berekeningen, die werden uitgevoerd in samenwerking Nederlandse onderzoeksbureau Profundo, tweeledig zijn. ‘Enerzijds onderzoeken we het beleid van een bank, daarnaast de eigenlijke investeringen. Zo konden we vaststellen dat deze twee niet steeds stroken. Onder meer de kwalijke investeringen van BNP Paribas Fortis komen niet overeen met het investeringsbeleid van de bank.’

‘Belfius bijvoorbeeld scoort erg slecht wat betreft beleid (slechter dan PNB), maar investeert in de praktijk minder in schadelijke projecten’, legt hij uit. Dit toont aan dat banken vergelijken een complex gegeven is.

Druk uitoefenen

Niet alle banken zijn opgenomen in de Bankwijzer. ‘Onze keuze viel enerzijds op de grootste banken en anderzijds op diegene die het wel goed doet. Zo tonen we dat er alternatieve wegen zijn.’

Al benadrukt Vanaerschot dat ze consumenten niet alleen wil aansturen om van bank te wisselen. ‘Daarnaast kunnen klanten ook druk uitoefenen. Via onze website kunnen ze hun ongenoegen uiten. Aangeven dat ze het belangrijk vinden dat een bank enkel investeert in mens- en klimaatwaardige projecten.’

Banken vaak niet eens met scores

Al de scores van de Bankwijzer werden voor publicatie doorgestuurd naar de desbetreffende baken. ‘Verschillende banken waren het niet eens met onze resultaten, soms waren hun opmerkingen terecht en pasten we onze scores aan. Maar vaker waren we het niet eens met hun kritiek.’ De scores zullen jaarlijks worden geactualiseerd.

BankWijzer krijgt steun uit verschillende hoeken van de samenleving. Onder meer Neveneffecten, NewB, de auteurs van Groeten uit Transitie, professor mensenrechten Eva Brems en Ivan Van de Cloot (Itinera) steunen het initiatief. ‘Ik ondersteun BankWijzer omdat het consumenten toelaat banken gemakkelijk te vergelijken op meer dimensies dan enkel kost’, aldus Van de Cloot.