Moeders getuigen over combinatie van borstvoeding en werk: ‘Ik heb het laten opnemen in mijn contract’

Moeders die in loondienst werken en borstvoeding geven, hebben recht op twee pauzes per dag om melk af te kolven. Meer informatie over de rechten en plichten, regelgeving en financiële tegemoetkomingen leest u hier. Een oproep naar getuigenissen over het thema leverde heel wat uiteenlopende verhalen op. In de praktijk stuiten jonge moeders immers nog steeds geregeld op hindernissen.

“Ik heb nooit een vergoeding via het ziekenfonds moeten aanvragen en zo hoort het ook. Als een koffiepauze moet kunnen tijdens de werkuren, dan mag een moeder haar kind ook van melk voorzien. Bovendien kon ik perfect kolven en werken tegelijk, dankzij een handsfree kolf, een bijbehorende beha en een op mijn vraag geplaatst rolgordijntje.

“Halverwege mijn tweede borstvoedingsperiode kreeg ik een interessante jobaanbieding en veranderde ik van werk. Mijn dochter was toen net negen maanden geworden. Ik had dus geen borstvoedingsrecht meer. Ik heb dan ook contractueel laten bepalen dat mijn borstvoeding geen probleem zou mogen zijn. Mocht kolven toch een issue zijn geweest, zou ik niet zijn ingegaan op het jobaanbod.”

“Ik werk al jaren in een supermarkt. Een maand na de bevalling van mijn premature dochter contacteerde ik mijn gerant om twee zaken door te geven: de datum van mijn eerste werkdag en dat ik een beroep zou doen op borstvoedingspauzes. Blijkbaar was ik de eerste die dat ooit had gevraagd. Ik moest zelf maar aan alle informatie zien te raken.

“Toen ik haar een week of twee later de nodige informatie bezorgde, kreeg ik een nogal bot antwoord. Er zou simpelweg geen plek zijn om aan mijn ‘eisen’ te voldoen. Ik had de keuze om in de refter af te kolven, op het toilet of in mijn auto. Het toilet vond ze niet de beste oplossing, want dan zou ik het 15 minuten bezet houden en kon er geen enkele klant of collega van gebruikmaken. In mijn auto zitten bevriezen leek me niet bijzonder aangenaam. Het werd de refter, verborgen onder een grote trui tussen de pauzerende collega’s.

“Dan was er nog het probleem met mijn ‘extra pauze’, in haar woorden. Ik mocht enkel op afgesproken tijden stoppen. Mijn vraag of er rekening kon worden gehouden met mijn voorkeur of mijn lichaam viel in dovemansoren. Meermaals stond ik mensen te bedienen met een nat T-shirt.

“Naarmate mijn baby ouder werd, kwamen er meer opmerkingen, maar eigenlijk liep alles ongeveer goed. Ook na het vervallen van mijn borstvoedingsrecht bleef ik kolven, zij het in mijn eigen pauzes en tegen de zin van mijn gerant. Tot corona kwam, en de eerste lockdown onze winkel overspoelde met hamsteraars en lange wachtrijen. Toen ben ik door de hoge werkdruk gestopt met af te kolven op het werk.

“Vandaag geef ik opnieuw melk, aan mijn tweede dochter. Ze is nu zeven maanden en ik denk er nog lang niet aan om weer aan de slag te gaan.”

“Ik mag kolven, maar ik heb heel veel vergaderingen en een hoge werkdruk waardoor ik vaak geen tijd heb om te kolven. Als ik thuis werk, kolf ik vaak tijdens de vergaderingen of werk ik gewoon door tijdens het kolven. Werk ik op kantoor, dan schiet de tijd om te kolven er vaak bij in en kolf ik van en naar het werk in de auto.

“Ik moest ook telkens in- en uitklokken als ik kolfpauze nam. Omdat ik aankaartte dat de werkdruk te hoog was en ik vaak toch zat te werken terwijl ik uitgeklokt was, betaalt mijn werkgever mij nu ter compensatie door en hoef ik niet meer uit te klokken. Dat geeft me echter niet meer tijd om te kolven. Gelukkig ben ik gezegend met borsten die tegen een stootje kunnen als er lang niet of heel onregelmatig gekolfd wordt en heb ik nog maar één keer een borstontsteking gehad.”

“Ik vind het administratieve gedoe rond borstvoedingspauzes en loonverlies frustrerend. Ik werk in een ziekenhuis. Daar is in één lokaaltje voorzien, maar dat is vanuit mijn werkplek zeker een kwartier stappen. Daarom kolf ik vaak in de keuken op de dienst. Dat vind ik niet erg, maar rustig zit je er niet. Iedereen komt binnen om vragen te stellen. Daar kan ik op zich mee leven, maar niet met het feit dat ik dan voor die tijd niet wordt betaald door mijn werkgever en het moet doen met een uitkering die veel lager is dan mijn loon. Ik moet evenveel patiënten verzorgen als iemand anders en moet zelf mijn werk zo schikken dat ik eventjes tijd kan maken om te kolven.

“Ik moet elke maand een attest opsturen dat bewijst dat ik nog borstvoeding geef, elke maand papieren invullen voor het ziekenfonds, elke maand wachten op mijn geld. En dat kan dan maar tot je kind negen maanden oud is, terwijl de WHO aanraadt tot twee jaar borstvoeding te geven. Niet elke mama zal overdag twee jaar moeten kolven, maar dat het borstvoedingsrecht stopt op negen maanden, is absurd.”

“Vanaf het begin werd ik voor het kolven steevast verbannen naar het toilet, niet de meest aangename plaats om rustig te kolven. Toch heb ik het zes maanden gedaan. Tijdens die zes maanden kreeg ik wekelijks te horen van mijn bazin dat ik maar moest overstappen op kunstvoeding. Alsof zij in mijn plaats ging beslissen hoe ik mijn kind moest opvoeden.

“Toen ik duidelijk had afgesproken met een van mijn bazen om nog maar twee keer per week af te kolven, kwam ik op het einde van de maand tot de onaangename vaststelling dat er nog geld van mijn loon werd afgetrokken alsof ik elke dag had gekolfd. Mijn bazin weigerde dat recht te zetten en aangezien het ziekenfonds ook niet meer tussenbeide kwam, verloor ik wel wat geld die maand. Aangezien het woord tegen woord was, heb ik me erbij neergelegd. Ik heb wel geleerd om sindsdien alles op mail te laten bevestigen zodat er nooit nog zulke dingen kunnen voorvallen. Ik vertik het sindsdien ook om nog maar een minuut over te werken. Dat was ongeveer een half jaar geleden. Intussen zijn er nog enkele andere kleine dingen voorgevallen, waardoor ik niet meer gelukkig ben op mijn werk. Ik zoek nog uit hoe het nu verder moet.”

“Bij mijn terugkeer op de werkvloer na mijn zwangerschap kaartte de medische dienst spontaan aan dat ik borstvoedingspauzes mocht opnemen. Maar ik ben een snelle kolver – ik heb maar vijf of tien minuutjes nodig -, dus ik vond dat niet nodig. Bij ons heeft iedereen sowieso twee keer per dag pauze, en ik kolf altijd op die momenten. Daarvoor ga ik naar de medische dienst, waar men altijd heel vriendelijk is en me vaak overlaadt met complimentjes omdat ik het al negen maanden doe. Het enige wat ik moet regelen, is een badge om toegang te hebben tot de medische dienst, en die moet elke drie maanden opnieuw worden aangevraagd. Daar doet niemand moeilijk over en het is altijd meteen in orde. Ook mijn leidinggevenden zijn heel behulpzaam en mijn collega’s snappen het als ik vraag om eerst te mogen eten wanneer we dat in shifts moeten doen, zodat er niet te veel tijd tussen twee kolfbeurten zit. Daar ben ik heel blij mee.”

“Ik heb twee keer met veel moeite tot acht maanden borstvoeding gegeven. Bij mijn eerste kindje ben ik gaan werken op vier maanden en heb ik dan nog een paar maanden gekolfd. Op mijn toenmalig werk was er wel een ruimte, maar het werk viel niet te organiseren om op vaste momenten te kolven. Daardoor kreeg ik last met mijn melkproductie. Bij mijn tweede kindje en op nieuw werk was er geen lokaal en werd er ook niet mee nagedacht. Dus dan heb ik maar tijdskrediet genomen, met serieus loonverlies als gevolg.”

“Ik kolf al vijftien maanden achter mijn bureau en zet vervolgens mijn melk in de koelkast en was mijn spullen af in de gezamenlijke keuken. Daar heb ik nooit gekke of afkeurende opmerkingen over gekregen. Toen mijn kolfrecht afliep, zei mijn baas: ‘Maar wat moet die kleine nu drinken?’ Toen ik zei dat ik met hr ging overleggen voor onbetaalde pauzes, was zijn reactie: ‘Dat moet je niet doen. Je werkt even hard als al de rest.’ Ik word er nog altijd stil van als ik bedenk hoe menselijk hij daarin was en dat mijn kind ook op mijn werk op de eerste plaats mocht komen. Ik was nochtans de eerste kolvende mama in mijn regio.”

“Ik ben huishoudhulp. Mijn consulente zei dat ze nog nooit van kolfpauzes had gehoord en dat ze mij iets zou laten weten nadat ze informatie had ingewonnen. Ik vond dat raar voor een bedrijf waarvan 95 procent van de werknemers uit vrouwen bestaat. Ik heb nooit een antwoord gekregen en heb dan maar beslist om tijdens mijn pauze te kolven. Ik mocht een slaapkamer en de koelkast gebruiken van al mijn klanten, op één na. Daar ging ik dan ook niet meer naartoe. Op die manier is het mij achttien maanden gelukt.”

“Ik sta in het onderwijs. Dat systeem is niet aangepast aan het kolven. Het zou wel mogen van onze directie, maar het is praktisch heel moeilijk. Je kan leerlingen niet alleen laten, maar wie wil nu twee keer per dag een half uurtje een kolvende leerkracht komen vervangen?

“Dus ik kolfde tijdens de speeltijden – in mijn klas en met de deur op slot – maar die duren maar een kwartier. Daardoor was het altijd stressen, wat zorgde voor geen of weinig melk. Daarnaast had ik ook de hele dag lang geen fatsoenlijke pauze voor mezelf. Het was of lesgeven of kolven. Ik heb het niet lang volgehouden.”

*Sommige namen zijn fictief.