Rendement begint waar de kosten stoppen

Vorige week overleed John Bogle, de uitvinder van het indexbeleggen tegen zeer lage kosten. Bogle leerde de beleggers dat een mooi rendement halen, begint met zo weinig mogelijk kosten te betalen. Maar hoe doet u dat?

De komende maanden krijgen de beleggers voor het eerst gedetailleerde kostenoverzichten van de banken en de beursmakelaars. De Europese beleggersrichtlijn MiFID II bepaalt dat de kosten in procenten en in centen weergegeven moeten worden. De instellingen moeten voortaan ook de kosten uitsplitsen. Hoeveel hebben ze hun klanten in 2018 aangerekend voor beleggingsadvies, en hoeveel voor transacties? Hoeveel krijgen de banken van de fabrikanten of de beheerders van financiële producten om die producten in de portefeuilles van hun klanten te stoppen?

Voor het eerst krijgen de beleggers die feiten onder de neus gedrukt. De timing is ongelukkig, want heel wat private bankiers en vermogensbeheerders moesten bij het afsluiten van 2018 aan hun klanten opbiechten dat ze verlies zouden lijden. Dan zijn de kosten voor advies of voor het beheer van beleggingen moeilijk te aanvaarden. Minstens een deel van de betrokken beleggers zal na het ontvangen van de kostenrapporten overwegen om zijn portefeuille dan maar zelf te beheren via een onlinebroker. Voor hen, en voor al wie nu al een financiële doe-het-zelver is, zetten we de voor- en de nadelen van de internetmakelaars op een rij.

1. Jaarlijkse kosten

Wie de tarievenlijsten van de meeste klassieke banken naast die van de onlinebrokers legt, merkt al snel twee grote verschillen op. De onlinebrokers rekenen geen jaarlijkse dossierkosten en bewaarloon aan, en ze werken met vaste kosten voor transacties in plaats van percentages berekend op de waarde van de verhandelde producten. Bij KBC Bolero kost het bijvoorbeeld 7,5 euro om een beursorder tot 2500 euro uit te voeren, terwijl dat bij diens grote zus KBC Bank 0,85 procent, zijnde 21,25 euro, kost.

Het bewaarloon varieert in functie van de waarde van de beleggingen in uw portefeuille en scheelt een stevige slok op de borrel. KBC heeft als enige grootbank het bewaarloon voor de effectenrekening afgeschaft. KBC Bolero, de onlinebroker van de groep, deed dat vijf jaar geleden al. KBC Bank trekt voluit de kaart van het beleggingsadvies en stuurt de klanten die zelf willen beleggen, zonder enig advies, richting Bolero. De andere internetspelers hebben nooit een bewaarloon gekend.

De andere grootbanken BNP Paribas Fortis, Belfius en ING afficheren alle drie 0,242 procent als jaarlijks bewaarloon voor aandelen. Voor obligaties verschillen de tarieven licht, van 0,1452 procent bij Belfius en ING tot 0,15125 procent bij BNP Paribas Fortis. Voor de huisfondsen of andere effecten uitgegeven door de betrokken bank valt het bewaarloon weg. Op een aandelenportefeuille van 100.000 euro waar verder niks mee gebeurt, verdienen de banken dus elk jaar 242 euro. Daar komen nog 8,5 tot 15 euro dossierkosten bij.

Argenta is een uitzondering onder de traditionele banken, zij rekent geen bewaarloon aan. Bij Deutsche Bank betalen de klanten vanaf 10 februari 10 euro per jaar en per lijn in de portefeuille, met een maximum van 100 euro.

2. Transactiekosten

Lage transactiekosten zijn niet per se zaligmakend. De Nederlandse broker DeGiro geldt als dé prijsbreker. Handelen in Belgische aandelen is meer dan de helft goedkoper dan bij eender welke andere onlinebroker. Voor Amerikaanse aandelen zijn de prijsverschillen nog veel groter. Wie veel orders uitvoert en veel ervaring heeft met beleggen, kan de kosten stevig drukken bij DeGiro. Maar voor beginnende beleggers is het minder gemakkelijk om met DeGiro in zee te gaan. Meer gevestigde waarden zoals Keytrade Bank en Binck Bank bieden meer toeters en bellen aan op hun platform, en veel meer hulpinstrumenten.

Met brokers die ‘gratis’ handelen afficheren, moet u zeker opletten. DeGiro beloofde jaren geleden beleggen in België gratis te maken met zijn nieuwe dienst DeZiro, maar daar is nog niet veel van in huis gekomen. De Nederlandse broker Bux wil in het tweede kwartaal van 2019 gratis handelen in Europese en Amerikaanse aandelen in België aanbieden. Het Britse iDealing pakte in ons land in 2015 uit met 0 procent commissie op handel in aandelen die op de Euronext-markten noteren, maar iDealing rekent wel goed door in de overige kosten. Op elke elektronische uitgaande overschrijving van contanten roomt de broker 5 euro af, en op elke dividenduitkering 0,3 euro. Bij een ‘ corporate action‘, zoals een kapitaalverhoging of een keuzedividend, gaat er ook telkens 5 euro per order af voor de verwerking van instructies, enzovoort. Weet ook dat u een rekening bij DeGiro en iDealing moet aangeven als buitenlandse rekening bij het centraal aanspreekpunt (CAP) van de Nationale Bank van België. DeGiro is een Nederlandse beleggingsonderneming die onder het toezicht van de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten (AFM) valt en dankzij het vrij verkeer in Europa beleggingsdiensten in België mag aanbieden. Het valt ook af te wachten of Britse beleggingsondernemingen zoals iDealing na een brexit nog altijd op die manier op het Europese continent mogen werken.

De Belgische roerende voorheffing en de taks op beursverrichtingen (TOB) houdt DeGiro automatisch in. Maar u houdt het beste in de gaten of het juiste tarief wordt toegepast. DeGiro maakte weleens fouten tegen de verlaagde roerende voorheffing voor de vastgoedvennootschappen Aedifica en Care Property Invest (15 in plaats van 30 procent). De belasting van 0,15 procent op effectenrekeningen waar meer dan 500.000 euro op staat, int DeGiro niet. De broker legt op zijn website wel uit hoe de klanten op de referentietijdstippen een overzicht van hun beleggingen kunnen downloaden om te berekenen of en hoeveel belasting ze moeten betalen.

Binck, Keytrade en Lynx zijn Belgische bijkantoren van buitenlandse financiële instellingen. Toch moet ook een effectenrekening bij Lynx gemeld worden aan het CAP. Want het gaat om een rekening die aangehouden wordt bij Interactive Brokers in het Verenigd Koninkrijk. Lynx ontvangt orders van zijn klanten en geeft ze door, en heeft daarvoor een licentie bij de Nederlandse AFM. Binck en Keytrade zijn gewone brokers met Belgische rekeningen. Bolero werkt onder de koepel van KBC met een Belgische banklicentie en ook MeDirect haalde enkele jaren geleden een Belgische licentie.

We rekenen Argenta niet bij de onlinebrokers, maar de transactiekosten voor kleine orders op de Euronext-beurzen bedragen bij die bank ook slechts 9,95 euro. Bij Deutsche Bank spreken we over 6,75 euro voor kleine orders op Euronext Brussel en 9,75 euro voor verrichtingen in Parijs en Amsterdam.

3. Exitkosten

De klanten van de onlinebrokers moeten betalen om hun beleggingsportefeuille of een deel ervan weg te halen, net als bij de klassieke banken. Bij Keytrade Bank bedragen de transferkosten 42,35 euro per lijn. MeDirect rekent 35 euro per lijn aan voor obligaties en aandelen, en 75 euro voor beleggingsfondsen.

Bij DeGiro staat er voor het overboeken van een portefeuille naar een andere bank ‘kostprijs met minimum van 100 euro per regel’ in de tarievenlijst. Binck Bank is op dat gebied veel minder veeleisend. Wie zijn beleggingsportefeuille bij Binck weghaalt, betaalt slechts 25 euro per lijn. De klanten die hun beleggingsportefeuille weghalen bij Lynx betalen zelfs helemaal niets. De broker merkt op dat voor Aziatische aandelen het lokale bewaarhuis wel kosten kan aanrekenen.

Bolero eist van de vertrekkende beleggers 50 euro per lijn en benadrukt dat ook beleggers die aandelen op naam laten zetten in het aandelenregister van een bedrijf die transferkosten moeten betalen. Sinds de invoering van de taks op effectenrekeningen is de omzetting van aandelen op naam in ons land weer in zwang geraakt. Bovendien kennen een aantal populaire Franse bedrijven meer dividend toe aan aandelen die al minstens twee jaar op naam staan.

Niet elke onlinebroker biedt beleggers de mogelijkheid aandelen op naam te zetten. Bij Bolero kost de omzetting 50 euro. Bij Binck kan het, maar enkel voor Belgische aandelen, tegen 200 euro per lijn. Bij Keytrade kan het ook voor 200 euro per lijn.