‘Opgesmukte kwartaalrapporten van bedrijven zijn niet zonder risico’

Tom Simonts, marktenspecialist van Bolero waarschuwt voor bedrijven die “op het randje van misleidende kwartaalberichten” de wereld insturen. “Het is geen risicoloze strategie, zeker wanneer dit gebeurt te midden van resultatentsunami’s”, schrijft Simonts.

Wat zijn het toch linguïstische pareltjes, woorden zoals “cijferregen”, “resultatentsunami”, “kwartaalcijfertrein” en “winstseizoen”. Helaas zullen deze woorden het nooit tot jaarfavoriet van Van Dale schoppen, want daarvoor is het maatschappelijke en politieke gewicht van het financiële metier net iets te gering. Ik dank niettemin de financiële pers die deze verbale vondsten met literaire spitsvondigheid op ons netvlies schildert. Vooral dezer dagen, want alles draait weer om de kwartaalcijfers. En ook nu is die opduikende datamuur van bedrijfsgegevens op zijn zachtst gezegd weer gigantisch.

En zo weet ik weer meteen waarom “resultatentsunami” mijn persoonlijke voorkeur geniet. De term impliceert natuurkracht en overweldiging. En een noodzaak om kost wat kost het hoofd boven water of boven de modder te houden. Chaos, ook, over de hele breedte van het schrijvende spectrum. Bij analisten is het eerst nerveus wachten op een té lijvig en (te) laat gepubliceerd persbericht. Dan de obligate druk op de printknop om te constateren dat het tempo van een Amerikaanse printer zich niet laat bepalen door antropomorfistische agressie van welke aard dan ook. Om tot slot in rotvaart aan het lezen te slaan op een werkvloer met wild om zich heen bellende collega’s die zelf ook in sneltempo lijvige persberichten moeten opvreten, verteren en in herkauwde bolletjesvorm weer uitbraken aan eindklanten.

Een soortgelijk beeld is er bij de financiële journalisten, die zich in dezelfde tijdspanne waarschijnlijk de haarwortels uitkrabben in hun zoektocht naar de impact en omvang van kleine en grote letters. Hun doel? Kort en bondig de essentie proberen te vatten en vertalen in vlot bekkende (en verkopende) titels. Eveneens onder tijdsdruk. Bij beide partijen is er nauwelijks tijd voor interpretatie en al evenmin voor een diepgaande exegese.

Dat acuut tijdsgebrek vormt de rode draad doorheen het proces om tot de essentie van de cijfers te komen. Meer nu dan anders, omdat alles samenvalt. Cijfers en gewone persberichten. En dat vereist van analisten en journalisten meer interpretatieve sprintkracht dan een niet-zo-doordeweekse Usain Bolt, want de tijd tussen de publicatie van het persbericht en de openingsbel is heel erg gering. En opmerkelijk vluchtig.

Het valt me op dat bedrijven net in deze omstandigheden wel erg creatief omgaan met de opmaak en de structuur van hun kwartaalbericht. Alsof ze maar al te goed weten dat uit de hoogtepunten die ze zelf aanreiken vaak de noodzakelijkerwijs beperkte samenvatting volgt. Reclame maak je zelf. Ideaal om een rondje Corporate Spinning in te lassen (en dan heb ik het niet over het afbeulen op een vreemde fiets). We kregen daar recent weer enkele pareltjes van aangereikt.

De gouden medaille gaat naar Nyrstar, waar het eerste – en dus belangrijkste – kwartaalhoogtepunt als volgt luidde: “De veiligheids- en gezondheidsresultaten van de groep zijn verder blijven verbeteren in het derde kwartaal van 2015 met een afname van 25% in vergelijking met dezelfde periode in 2014 voor wat betreft het aantal dagen met aangepast werk of verloren werktijd”. Pas later de melding van de mogelijke kapitaalverhoging. Econocom rapporteert zelfs zijn voorlopige als finale resultaten zonder financiële staten. Die kan je pas weken later gaan opsnorren op de website. Eervolle vermelding voor Fagron, dat zijn kwartaalbericht trots blinkend opent met de melding dat er overname-interesse voor het bedrijf is. Verderop, goed ingegraven, kon een knoert van een winstwaarschuwing ontwaard worden.

We kunnen deze erg doorzichtige, maar omwille van tijdsdruk zeker weinig transparante manier van werken, ook op andere momenten in het jaar terugvinden. Wat vind u bijvoorbeeld van de titel van de presentatie van de investeerdersdag bij Delta Lloyd: “Well positioned for profitable growth and future capital regimes”? Enkele maanden later blijkt een gigantische gapend gat op de balans, waardoor er voor de tweede keer op korte termijn financieel bijgetankt moest worden. Beurskoers naar de kelder.

Maar de spin doctors van Delta Lloyd bereikten hun orgelpunt pas met de halfjaarcijfers. De titel “Strong commercial and operational results” werd gevolgd door ronkende business highlights. Dat het IFRS-verlies in zes maanden tijd opgelopen is tot 500 miljoen euro op zes maanden tijd en het eigen vermogen van 3 naar 2 miljard daalde zat beter verstopt dan Waldo.

Naast de focus op de vorm is er ook een gebrek aan focus op de inhoud: hoeveel bedrijven richten niet al te graag de aandacht op bedrijfswinst (EBITDA), maar vergeten strategisch te vermelden dat er heel wat kostenposten rechtstreeks naar de balans verhuisden (en dus pas zichtbaar worden in de afschrijvingslijnen).

Ik heb an sich niets tegen bedrijven die er de voorkeur aan geven om de prestaties eerder dan de uitdagingen in de bloemen te zetten. Zulks is schattig en verdient een schouderklopje. Maar het is zeker geen risicoloze strategie en soms op het randje van misleidend, zeker wanneer dit gebeurt te midden van resultatentsunami’s.

Waarom bedrijven hun omvangrijke kwartaalrapport voor- eerder dan nabeurs willen uitsturen blijft een raadsel. Dan wordt het moeilijk om pers, belegger en analist te verwijten dat ‘zij het niet goed begrepen hebben’. Ieder zijn manier van werken, maar een niet-transparant communicatiebeleid ontneemt bedrijven het recht om beleggers recht in de ogen te mogen kijken wanneer die het vertrouwen in de beurskoers verliezen. Of in het management. Of in beide. Spinnen zijn lelijk en boezemen vaak angst in. Niet in het minst op bedrijfsniveau, waar angst gelijkstaat aan verlies van marktwaarde.