‘Als VRT met FIRE financiële opvoeding ambieert, dan zijn jongeren beter af zonder’

Wanneer jongeren andere jongeren proberen te inspireren om hun geldzaken meer in handen te nemen, dan supporteren we zeer graag mee aan de zijlijn en vergeven we ook schoonheidsfoutjes. Als jongeren op de kanalen van de openbare omroep door andere jongeren worden aangemoedigd om zeer risicovolle en fraudegevoelige beleggingen te doen, dan haken wij volledig af.

De openbare omroep pakt op VRT MAX – de opvolger van het streamingplatform VRT NU – uit met een nieuwe vierdelige serie genaamd FIRE: vroeg op pensioen. Met veel interesse en enthousiasme begonnen we te kijken. Stefan Willems, een van onze columnisten en een echte aanhanger van FIRE (voluit Financial Independance Retire Early) had laten weten dat hij geportretteerd zou worden in de serie.

De makers van de serie hebben duidelijk getwijfeld tussen financiële educatie en Temptation Island meets The Sky is the Limit. Er zijn vlammen, badpakken, praatjes op de rand van het zwembad en er is heel veel vertoon van rijkdom. Er is ook een educatief luik en daarvoor voeren ze bijvoorbeeld onze zeer gerespecteerde collega Ellen Vermorgen van De Tijd op, die heel zinnige en verstandige dingen zegt, die hopelijk niet volledig verloren gaan tussen alle glitter en glamour.

Hotelkamers in Dubai en villa’s in Thailand maken geen onderdeel uit van de FIRE-beweging die wij kennen en steken ook af tegen het sobere appartement in Bulgarije van Stefan Willems. Voor Willems is vroeg op pensioen gaan en niet meer hoeven te werken niet belangrijk. Hij wil zich vooral geen zorgen hoeven te maken over het verlies van zijn job en streeft naar zo veel mogelijk vrijheid. Daarom houdt hij zijn uitgaven zo laag mogelijk, spaart hij een groot deel van zijn inkomen en laat hij zijn spaargeld voor zich werken via beleggingen in aandelen en beursgenoteerde fondsen (ETF’s). Als jongeren zich aan het voorbeeld van Stefan Willems spiegelen, kan er in onze ogen niet zoveel misgaan.

Er zijn andere voorbeelden in de serie die we zeer problematisch vinden. Zo worden er enkele jonge mensen opgevoerd die naar eigen zeggen steenrijk zijn geworden door te handelen in cryptomunten of forex. Zo rijk dat ze nooit meer hoeven te werken en er een heel luxueuze levenswandel op na kunnen houden. Ze wonen allemaal op exotische bestemmingen. Of die twintigers het daadwerkelijk een heel leven lang zullen kunnen uitzingen met hun geld, moet nog blijken. Of die villa in Thailand en die hotelkamer in Dubai voor meer dan één dag werden afgehuurd, kunnen we niet verifiëren.

En dan is er nog een niet onbelangrijk detail. Een deel van de jongeren biedt cursussen aan om anderen te leren hoe ze even snel rijk kunnen worden. We hopen van harte dat het productiehuis zijn huiswerk goed heeft gemaakt en er geen enkele oplichter tussen die sujetten zit. Want ze krijgen plotseling voor een breed publiek geloofwaardigheid, omdat ze op de kanalen van de openbare omroep worden opgevoerd.

Als dit financiële opvoeding is, dan sturen we onze jeugd beter zonder financiële opvoeding de wereld in. De makers van de reeks maken ons inziens een cruciale fout: ze vermengen opzichtige verhalen van zelfverklaarde crypto- en forexmiljonairs – misschien zelfs van financiële charlatans – met mensen die heel verstandig en voorzichtig de principes van FIRE – inclusief de zuinigheid – proberen toe te passen.

We gunnen het iedereen die rijk is geworden met cryptomunten en forexproducten van harte, maar zijn de kijkers er ook op attent gemaakt dat negen op de tien van die extreem risicovolle transacties verkeerd afloopt? Weten de kijkers dat het geen sinecure is om winsten uit cryptomunten terug om te zetten naar euro’s op een Belgische bankrekening? Weten ze dat er enorm veel partijen actief zijn die bijvoorbeeld met piramidespelen goedgelovige mensen geld afhandig proberen te maken? De waarschuwingen voor fraude van de financieel toezichthouder FMSA staan bol van de nepbeleggingsondernemingen die diensten in crypto en forex aanbieden. Sommige mensen zijn ook gewoon rijk geworden door op de lotto te spelen of in het casino te gokken, maar veel meer mensen hebben er geld aan verloren.