Gerecycleerd materiaal dient te weinig als grondstof voor nieuwe producten

De recyclage van kunststoffen in België is sinds 2006 met 54% gestegen, maar gerecycleerde kunststoffen worden nog niet ten volle benut als grondstof voor de aanmaak van nieuwe producten. Dat blijkt uit een studie van Agoria en essenscia over hoe ver de Belgische kunststofindustrie staat in de circulaire economie.

Hoeveel kunststofafval wordt er opgehaald en gerecycleerd in België, in welke sectoren en op welke manieren? Een uitgebreide studie over de circulariteit van de Belgische kunststofsector geeft de antwoorden. Het onderzoek focust op kunststofafval van consumenten en werd uitgevoerd door Conversio, in opdracht van Agoria en essenscia PolyMatters, de kunststoffendivisie van essenscia, en met de steun van de Europese kunststoffenfederatie Plastics Europe. Het is de eerste keer op Belgisch niveau dat de recyclagegraad van verschillende types kunststoffen en het gebruik van gerecycleerd materiaal in verschillende sectoren gedetailleerd in kaart wordt gebracht.

Meeste kunststoffen hebben een lange levensduur

Een eerste kanttekening is dat er verschillende types kunststoffen bestaan, elk met hun eigen specifieke eigenschappen. De meest gebruikte types kunststoffen in België zijn polyethyleen, polypropyleen, polystyreen, PVC en PET, die vooral een toepassing vinden in verpakkingen, bouwmaterialen, auto’s en elektronica. Opvallend is dat meer dan de helft van alle kunststofproducten op de Belgische markt een lange levensduur heeft van 2 tot 50 jaar, waardoor ze ook pas veel later in aanmerking komen voor recyclage.

Recyclage van kunststoffen stijgt met 54%

Vorig jaar werd in ons land 610 kiloton (kton) kunststofafval van consumenten ingezameld. Daarmee vertegenwoordigt de kunststoffractie minder dan 2% van de totale afvalberg van gezinnen. Het gaat grotendeels om allerhande verpakkingen (57%), bouwmaterialen (8%) en elektronische toestellen (8%). Ongeveer een derde (34%) van dit kunststofafval, meer dan 200.000 ton, wordt gerecycleerd, dat is een stijging met ruim de helft sinds 2006.

De niet-recycleerbare kunststoffen worden verbrand (64%), waarbij de energie die daarbij vrijkomt gerecupereerd wordt. Terwijl in Europa nog een kwart van het kunststofafval gestort wordt, is dit in België slechts 2%.

Gerecycleerde kunststoffen nog te weinig hergebruikt

In de landbouw en de verpakkingsindustrie ligt de recyclagegraad met 43% het hoogst. Met andere woorden, bijna de helft van de kunststofmaterialen in die sectoren wordt gerecycleerd. Wat nog beter kan, is het gebruik van gerecycleerde kunststoffen als grondstof voor de aanmaak van nieuwe kunststofproducten. Met 160 kton bedraagt het aandeel recyclaat vandaag ongeveer 6% van het totale grondstoffengebruik in de sector. Dit gerecycleerd materiaal wordt voornamelijk hergebruikt in de bouwsector (44%), de verpakkingsbranche (28%) en de landbouw. Hier ligt nog veel potentieel voor kunststoffen in een circulaire economie.

“De belangrijkste conclusie uit het rapport is dat we gerecycleerde kunststoffen nog meer als waardevolle grondstof moeten inzetten voor de fabricage van nieuwe producten. Hoe? Door te investeren in innovatieve toptechnologie voor vergaande sortering en recyclage, maar ook in slim productdesign zodat recyclage van kunststoffen bevorderd wordt. Agoria is ervan overtuigd dat de circulaire economie tal van opportuniteiten biedt om van een afvalprobleem een reële opportuniteit te creëren voor bedrijven om naar een duurzamer ondernemerschap te gaan. Daartoe willen we bedrijven mee op weg helpen om deze businesscase te realiseren en het beleid duiden op drempels die dat tegenhouden”, zegt Julie Leroy, Business Group Leader Industries bij Agoria.

“Kunststoffen zijn waardevolle materialen die integraal deel uitmaken van de moderne maatschappij en die onmisbaar zijn voor onze levenskwaliteit. Het is dankzij isolatie en lichtgewichtmaterialen uit kunststof dat we onze gebouwen en ons transport klimaatvriendelijker maken. De recyclage van kunststoffen zit in stijgende lijn, maar het kan en moet nog beter. Chemische recyclage kan daarbij een deel van de oplossing zijn om minder te verbranden en meer te recycleren en hergebruiken. Hierbij worden de polymeren opnieuw opgesplitst in monomeren die als grondstof kunnen dienen voor nieuwe kunststoffen of voor de chemie-industrie. Zo maken we van kunststoffen de gangmaker van de circulaire economie”, zegt Saskia Walraedt, directrice essenscia PolyMatters.

Welk aandeel heeft de kunststofindustrie in de Belgische economie?

De studie maakt ook duidelijk dat de kunststofsector een belangrijke bijdrage levert aan de Belgische economie en welvaart. In 2018 was de sector goed voor meer dan 30.000 jobs, voornamelijk in de kunststofverwerking, een omzet van 14,2 miljard euro en een toegevoegde waarde van 3,8 miljard euro of 1% van het bruto binnenlands product.

Hoeveel gerecycleerd kunststofmateriaal wordt in België hergebruikt om nieuwe producten te maken? Wat zijn de concrete aanbevelingen om het circulaire karakter van kunststoffen in de toekomst verder te vergroten?

Download de whitepaper: “Belgische kunststofindustrie en circulaire economie: waar staan we?”