De Belgische gezinnen hebben vorig jaar weer 5 miljard euro extra op hun spaarboekjes gezet, leert een rondvraag van Trends bij een representatief staal van Belgische banken. Die toename ligt in lijn met de stijgingen in 2016 en 2015.
258 miljard euro stond eind november op gereglementeerde spaarrekeningen, volgens de marktcijfers van de Nationale Bank. Dat is geen record. Omdat verschillende banken sinds eind 2016 of sinds begin 2017 weigeren nog langer een minimale spaarrente te geven aan kleine ondernemingen en vzw’s, is er ongeveer 12 miljard euro spaargeld van rechtspersonen uit de statistieken verdwenen.
Belfius verwacht dat de Belgische spaarmarkt in 2018 in volume nog zal groeien “door een grotere tewerkstelling, een gestegen reëel beschikbaar inkomen per persoon en mogelijk nog een lichte stijging van de spaarquote” en dat ondanks “het feit dat de rente ook in 2018 niet sterk zal stijgen”. Ook BNP Paribas Fortis verwacht dat de spaarinlagen “geleidelijk blijven toenemen” omdat er weinig vastrentende, veilige alternatieven zijn “door de aanhoudend extreem lage marktrentevoeten”.
“Sparen en beleggen zijn niet noodzakelijk verbonden vaten, waarbij het ene stijgt als het andere daalt”, merkt een woordvoerder van ING België terecht op. Het lijkt erop dat vooral de producten die tussen sparen en het ‘echte’ beleggen in vallen, uit de gratie zijn. De banken verkopen almaar minder kasbons, termijnrekeningen en tak21-levensverzekeringen met een gegarandeerd rendement.
Het geld van die producten gaat ofwel richting het spaarboekje ofwel richting meer risicovolle beleggingen. Er komen ook tientallen bedrijfsobligaties uitgegeven in de jaren 2011, 2012, 2013 en 2014 de komende jaren op vervaldag, waarop Belgische beleggers destijds massaal hadden ingetekend. Ook de zogenaamde Leterme-bon op acht jaar komt in 2019 te vervallen. Omdat weinig interessante en relatief veilige alternatieven te vinden zijn, komen die centen vaak ook op de spaarrekeningen terecht.
En dan hebben we het nog niet gehad over de beleggers met een vennootschap die voor het jaareinde hun aandelen verkochten en misschien tijdelijk op een gereglementeerd spaarboekje zullen parkeren. Of over de beleggers die de taks op de effectenrekeningen willen vermijden en nog snel effecten zullen verkopen om onder de drempel van 500.000 euro aan effecten te zakken.
In de optelsom van de effecten zitten zowel beursgenoteerde als niet-beursgenoteerde aandelen, fondsen, trackers, certificaten en obligaties. Enkel pensioenspaarfondsen of fondsen die in het jasje van een levensverzekering gestoken zijn, vallen buiten het universum van deze taks. Die taks op de effectenrekeningen moet overigens nog altijd goedgekeurd worden in het parlement.
Kleinere fiscale vrijstelling voor intresten
De regering nam deze zomer drie beslissingen om die massa van om en bij 260 miljard euro spaargeld in beweging te brengen. Ten eerste daalt de vrijstelling van roerende voorheffing voor intresten van een spaarrekening van 1880 naar 940 euro. Het is nog maar de vraag of die maatregel enig effect zal sorteren.
Stel dat een spaarder meer dan 854.545 euro op een spaarrekening heeft, waarop zijn bank nog slechts de wettelijke minimumvergoeding van 0,01 procent basisrente en 0,1 procent getrouwheidspremie biedt. Hij zal op de intresten boven 940 euro nog altijd maar 15 procent roerende voorheffing betalen en dat is minder dan op alle andere spaar- en beleggingsproducten, behalve op de staatsbons die in december 2011 zijn uitgegeven.
Hoger grensbedrag voor pensioensparen
Ten eerste is er voor het eerst in vier jaar opnieuw een indexering van het grensbedrag. Daardoor kunt u voor 960 euro in plaats van 940 euro aan pensioensparen doen. Daarvan kunt u 30 procent, ofwel 288 euro recupereren via de belastingaangifte van 2019.
Ten tweede heeft de regering deze zomer beslist dat pensioenspaarders tot 1200 euro kunnen storten met een kleinere belastingvermindering van 25 procent op het hele bedrag, in plaats van 30 procent. Na een aanpassing voor de inflatie zou dat 1230 euro worden, maar het is nog even wachten op de definitieve wettekst. De gemiddelde pensioenspaarder, als die al bestaat, stort echter minder dan het maximum.
Fiscale korf voor dividenden
In ruil voor de halvering van de vrijstelling voor spaarboekjes, komt er een nieuwe vrijstelling voor de eerste 800 euro aan de dividenden die beleggers opstrijken uit beleggingen in aandelen. Om een idee te geven van de grootteorde: wie voor 26.666 euro investeert in aandelen met een gemiddeld bruto-dividendrendement van 3 procent, vult die korf volledig op.
“We halveren de vrijstellingsdrempel op spaarboekjes, maar tegelijk creëren we een nieuwe aftrek van 627 euro die kan worden aangewend voor beleggingen in aandelen. De filosofie daarachter is het spaargeld te kanaliseren naar de reële economie”, zei minister van Financiën Johan Van Overtveldt (NV-A) op 27 juli in De Tijd.
Het potentieel van de activeringsmaatregelen
“Ik wil de mythe bestrijden dat spaargeld dood geld zou zijn. De banken herbeleggen die leningen als brandstof voor particulieren en bedrijven. Spaargeld is dus de brandstof van de economie”, stelde Van Overtveldt op 21 december in Trends.
Hoeveel van die brandstof maken de maatregelen los? Stel dat alle potentiële pensioenspaarders, ofwel de 4,8 miljoen Belgen die aan het werk zijn, dit jaar 1230 euro van hun spaarrekening zouden halen om het vervolgens te storten op een pensioenspaarrekening. Dan spreken we over 5,9 miljard euro. Dat lijkt in verhouding tot het enorme bedrag op de spaarrekeningen en druppel op een hete plaat.
Stel dat alle volwassen Belgen tussen 18 en 64 jaar plotseling hun spaargeld zouden aanspreken om hun volledige fiscale korf voor dividenden te vullen. Dan spreken we wel over een potentiële aardverschuiving.
Maar laat ons wel wezen: dat zal niet gebeuren. Bankiers mogen aandelen enkel aanraden aan Belgen die voldoende kapitaalkrachtig zijn, over voldoende kennis en ervaring over aandelen en stalen zenuwen beschikken. Het leeuwendeel van de mensen die volgens hun profiel in aandelen mogen beleggen, doen dat wellicht al langer. Het is maar de vraag of veel spaarders over de streep getrokken worden. Bovendien zal een deel van de korf bij sommige beleggers al gevuld zijn met de coöperatieve dividenden die ze ontvangen of ze zal gauw gevuld zijn met de aandelen die ze al langer bezitten.
