Systeemrisico is volgens professor Stefan Duchateau steeds een gevolg van liquiditeitsproblemen – met diverse, moeilijk te voorspellen oorzaken.
Vandaar ook dat de oorspronkelijke aanpak, die vooral een herstel van de solvabiliteit beoogde, radicaal faalde.
Wat heeft het immers voor zin om het kapitaal van banken op te krikken van 2% (?) van het balanstotaal naar 4,5% tegen 2019, wanneer intussen de waarde van de activa slechts met een foutenmarge van 10% kan worden vastgesteld?
De financiële sector moet volgens professor Stefan Duchateau echter op termijn losgekoppeld kunnen worden van dit liquiditeitsinfuus en moet van stevigere steunpilaren worden voorzien om een nieuw debacle te voorkomen.
Een financiële klap van dergelijke orde van grootte kan misschien met veel moeite worden overwonnen. Een tweede impact, binnen deze generatie, zal het maatschappelijke bestel echter onherstelbaar ontwrichten.
Een belangrijke bijdrage wordt hierbij verwacht van de Europese bankenunie. Om te analyseren of dit het geval kan zijn, vereist enig inzicht in de mechaniek van de ontwikkeling van systeemrisico.
Dit zeer specifieke risico ontwikkeld zich steeds volgens een vast patroon: In een zeer stabiele financiële context met lage marktvolatiliteit en zeer lage kredietspreads, ontstaat de indruk dat met “risicoloze” opbrengsten, in combinatie met een hogere hefboomwerking, de rentabiliteit sterk kan worden verbeterd.
Dit was onmiskenbaar reeds het geval bij het quasi- faillissement van LTCM in september 1998 maar wanneer het regelgevende kader ( Basel II ) nog een extra duwtje in de rug geeft, dan creëert men 1000 LTCM’s, waarbij banken vallen als slecht opgestelde dominostenen.