Anton Corbijns keuze voor de bruid

Wat hebben David Bowie, Nick Cave, Tom Waits en Björk gemeen, behalve het feit dat ze allen internationale rocksterren zijn ? Ze stonden elk al voor de lens van Anton Corbijn, autodidact en gereputeerd Nederlands fotograaf, die nu ook een campagne voor Miss Dior inblikte.

Voor Anton Corbijn is 2015 een speciaal jaar. Naar aanleiding van zijn 60e verjaardag is in het Gemeentemuseum in Den Haag nog tot 21 juni een overzicht te zien van Anton Corbijns fotografische oeuvre. Maar de Nederlandse beeldkunstenaar is niet alleen een gevierd fotograaf, hij is ook een succesvol regisseur. Trends Style sprak met hem over de commercial die hij draaide voor Miss Dior, ‘It’s Miss, actually’.

Vond u het leuk om te draaien aan de Côte d’Azur ? Hield u van het licht, de zon ?

“Ik heb in mijn carrière al de kans gehad om fotoshoots in Zuid-Europa te doen, meer bepaald in Portugal. Ook toen al hield ik veel van de atmosfeer en het licht. Het licht in Zuid-Frankrijk is bijzonder mooi en rijk. Ik herinner me vooral de prachtige zonsondergang bij het draaien van de laatste scène, op de klif met de helikopter. Een ongelooflijke lichtinval. Sommige dingen film ik graag in vol licht. Maar het liefst van al film ik mijn onderwerpen in de schaduw. Dat is ook waarvoor ik bekend sta : filmen in donkerdere kleurschakeringen, zo heb ik het altijd gedaan. Hoewel, toen ik als fotograaf begon in de jaren 70, deed ik het omgekeerde. Ik maakte portretten met een frontale belichting, echt recht in het gezicht. Maar op een bepaald moment koos ik dan voor schaduwen, donkerdere tinten. Dat geeft meer korrel aan het beeld, en dat blijft mijn grote liefde.”

ZELFPORTRET ALS JANIS JOPLIN

Van uw vroegste videoclips tot de esthetische schok van de film Control : uw beelden zijn geëvolueerd, maar u behield ook altijd een eigen stijl, typisch voor uw universum. Het was dan ook een verrassing dat u deze Miss Dior-commercial zou draaien. Hoe bent u verzeild geraakt in dit milieu dat niet echt het uwe is ?

“Het is de eerste keer dat ik een commercial draai. Het leek me wel interessant om op die manier kennis te maken met een wereld die de mijne niet is, die van een luxemerk en een parfum. Veel van mijn vrienden werken in de modewereld. Ik wilde van Miss Dior een volwaardig personage maken, een echte heldin. Het was fantastisch om met een hele groep acteurs te kunnen werken, modellen zouden zover niet kunnen gaan. Natalie Portman is fantastisch, ze is echt een authentiek iemand. Dat voel je ook op het scherm, en dat spreekt mensen aan. Ik denk dat zo’n authenticiteit nog belangrijker is dan schoonheid. Alleen maar mooi zijn, volstaat niet. Natalie is echt een goed mens, en haar persoonlijkheid maakt het verschil.”

Kunt u ons iets vertellen over het verhaal ? De bruid gaat ervandoor op haar huwelijksplechtigheid, maar we zouden het verhaal bijna kunnen interpreteren vanuit een Oedipus-perspectief : ze laat ook haar vader in de steek.

(Lacht) “Ja, maar niet alleen haar vader naar mijn gevoel. Ze laat haar hele leven achter, en dat wordt gesymboliseerd door haar vader. Het is een verhaal over vluchten, ontsnappen aan alles wat je vastbindt in het leven. Weg-lopen van al datgene waarmee je je niet langer kan verzoenen. Vanuit die optiek vind ik onze keuze voor de song Piece of my Heart van Janis Joplin echt geslaagd. Die stem en die tekst zijn echt essentieel in de film, ze voegen een vrouwelijk perspectief toe.”

U houdt veel van Janis Joplin, niet ? U hebt zelfs een zelfportret gemaakt, verkleed als Janis ?

(Lacht) “Ja, dat klopt. Ik heb me nooit zo dicht bij Janis gevoeld.”

Het is een betekenisvolle keuze, want Janis Joplin was een vrouw met een enorme levenslust, maar er school ook iets triests in haar.

“Ik vind het vooral een sterke, krachtige vrouw. Ik heb Jim Marshall gekend, de fotograaf die haar veel heeft gevolgd. Op zijn foto’s zien we inderdaad dat ze ook een ongelooflijke tristesse in zich droeg. Ze had zichzelf verloren in de ‘spirit of freedom’ van de jaren 60.”

Is die vrijheid van Janis Joplin ook belangrijk in uw film ? Miss Dior is niet alleen een parfum, het symboliseert ook de wens van Christian Dior om, net na de oorlog, de vrouwen opnieuw gelukkig te maken.

“We hebben lang gezocht naar de muziek en deze keuze lijkt op alle vlakken perfect, ook qua betekenis. Maar de film werd helemaal niet gedraaid met een bepaald liedje in het achterhoofd, het is geen videoclip die de muziek illustreert. Bij Miss Dior kozen we pas na de filmopnames de muziek. En hoe meer ik het filmpje bekijk, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat we geen betere keuze konden maken.”

DE REVOLUTIE VAN DE BEATLES

Wat is voor u het verband tussen beelden en muziek ? Muziek is voor u altijd al belangrijk geweest.

“Als late veertiger vroeg ik me af waarom ik zo geobsedeerd bleef door de muziek die ik beluisterde als veertienjarige. Waarom evo-lueerde ik niet ? Dan ben ik teruggegaan naar het Nederlandse eiland waar ik geboren ben, maar een echt antwoord heb ik niet gevonden. Wel heb ik altijd al het gevoel gehad dat ik tot een andere wereld wilde behoren. Ik ben opgegroeid in een diepgelovig gezin. Niks was er echt inspirerend. Mijn vader was dominee, net zoals mijn grootvader en nonkel. Het was een strenge, sobere wereld. Muziek was een vlucht, televisie hadden we niet. Ik herinner me de dag waarop de Beatles naar Nederland kwamen, dat was een echte revolutie ! Je kon voelen dat de maatschappij aan het veranderen was. Met het toestel van mijn vader nam ik enkele foto’s bij de start van een concert. Op dat moment wist ik wat ik wilde doen : zo dicht mogelijk bij de muziek staan. Ik kende niks van fotografie maar in de jaren 70-80 is het mijn leven geworden. Op het eind van de jaren 70 ben ik naar Engeland gegaan en werd ik een Portrait and Life Photographer. Begin jaren 80 ben ik ook gestart met het maken van videoclips. Ik zag te veel slechte videoclips die geniale songs verknoeiden… Ik hield zoveel van muziek dat ik ook betekenisvolle beelden wou maken. Beelden die een echte aanvulling zijn op de muziek, de sound. Beelden die meer waren dan gewoon een illustratie van de teksten.”

In al uw langspeelfilms speelt muziek ook een belangrijke rol.

“Zo heb ik er nog nooit over nagedacht. Misschien omdat ik muziek al vanaf de eerste klanken omzet in beelden. Voor de clip All these things I’ve done van The Killers, bijvoorbeeld, deed het pianogeluid me denken aan een waterdruppel. Dat idee was de inspiratiebron voor de hele video, over iemand die in het water valt. Bij langspeelfilms is het echt uitzonderlijk om eerst de muziek te kiezen en dan passende beelden te draaien. Meestal zijn er eerst de beelden, en dan volgt de muziek. Wel probeer ik aandachtig te blijven voor alles wat me kan inspireren : ik moet het kunnen gebruiken, of ik moet er gewoon van houden.”

Uw beelden hebben een herkenbare esthetiek. Dat zien we in uw hele oeuvre, en ook in uw films. Bijvoorbeeld in The American, een magnifieke en vreemde film met een ongelooflijke George Clooney.

“Ja, het is een zeer sombere George Clooney. Misschien somberder dan hij gewild zou hebben. Ik hou ook veel van die film. Bij mijn eerste film focuste ik op de beelden, het kader. Bij The American wilde ik het verhaal en de personages uitdiepen, hen benaderen vanuit een minder rigide kader.”

KLEUR is geen ZWART-WIT

Laten we het eens over vrouwen hebben. De meeste personages in uw films zijn sombere of mysterieuze mannen. De vrouwen blijven op de achtergrond, maar u filmt ze niettemin met veel zin voor delicatesse en nuance. U filmt Miss Dior, Natalie Portman, op diezelfde manier. Wanneer maakt u eens een film over een vrouw ?

(Glimlacht) “Het is alvast niet de volgende, die gaat opnieuw over een man. Misschien omdat ik zelf een man ben, en dat dus makkelijker is ? Maar ik zou wel zeer graag een film over een vrouw draaien. Er zijn zoveel schitterende actrices met wie ik zou willen werken. Robin Wright bijvoorbeeld. Mijn volgende film gaat over de relatie tussen James Dean en Dennis Stock, de fotograaf van het magazine Life. Het verhaal stopt net voor het uitkomen van de film East of Eden die James Dean wereldberoemd maakte.”

Dane DeHaan is de jonge acteur die James Dean vertolkt, Robert Pattinson speelt de fotograaf.

“Het is voor een acteur nooit makkelijk om een andere acteur te spelen. In het geval van James Dean dacht ik dat de uitdaging nog groter ging zijn. Maar Dane is uitstekend, net zoals Robert Pattinson. Ze zijn allebei formidabel. Het was voor Robert, die zelf constant wordt achternagezeten door fotografen, trouwens zeer interessant om een fotograaf te spelen. Ook voor mij was het leerrijk om een film te maken over zo’n bekende fotograaf, bekend bij het grote publiek. Dat is ook een beetje mijn levensverhaal.”

Wordt het een zwart-witfilm ?

“Dat wilde ik eerst, maar om budgettaire redenen heb ik in kleur gedraaid. Maar uiteindelijk is het resultaat in kleur zeer geslaagd, beter zelfs.”

Uw keuze voor zwart-wit of voor kleur heeft altijd een betekenis in uw beelden. Voor Miss Dior maakt u gebruik van beide. Klopt het dat zwart-wit voor u verwijst naar de realiteit, terwijl kleur symbool staat voor de vlucht, het wegdromen ?

“Dat klopt, maar dat staat natuurlijk open voor andere interpretaties. Het is een beetje ongewoon : je verwacht dat kleur de realiteit weerspiegelt, terwijl ik de realiteit net in zwart-wit weergeef. Aangezien ik niet digitaal film, moest ik bij Miss Dior dus altijd vooraf kiezen. Wanneer ik in kleur film, ben ik altijd zeer benieuwd naar het resultaat. Bij zwart-wit weet ik wat te verwachten, dat is eigenlijk een tweede natuur voor mij.”

(Tekst CAROLINE BERNARD)