Tatoeages doen inkt vloeien: “De blikken van je omgeving en op het werk zijn niet altijd makkelijk te verdragen”

Tatoeëren is een eeuwenoud gebruik. De kunstvorm ging van volledig acceptabel, naar marginaal en weer aanvaard. Of toch niet helemaal? “Ik moest mezelf jarenlang vermommen. Gesprekpartners zouden mij met mijn tatoeages aan de onderhandelingstafel als vies beschouwen.”

De samenstelling van het consumptiepakket wordt elk jaar bijgesteld. Aan de hand daarvan kunnen we de evolutie van de kosten van levensonderhoud in België afmeten en worden de lonen automatisch geïndexeerd. Die jaarlijkse aanpassing gebeurt in functie van de trends op het vlak van consumptie. Er worden nieuwe goederen en diensten toegevoegd, terwijl andere opnieuw worden bepaald of verwijderd. In januari maakte de tatoeage haar opwachting in het consumptiepakket, net zoals onder andere de huur van een studentenkamer en het vervangen van een deurslot.

Vroeger liepen alleen zeelui en bikers met tatoeages rond. Is dit hét bewijs dat ze algemeen aanvaard worden? Catherine Pirnay, die onder de naam Cat’too als professioneel tatoeëerster actief is: “Ja, absoluut. Niet alleen zie je tatoeages vandaag bij mensen van alle leeftijden, afkomst, beroepen en sociale categorieën, maar ze zijn ook verslavend.”

Wie getatoeëerd is, kan er vaak niet genoeg van krijgen. Eens je de stap hebt gezet, krijg je klaarblijkelijk de onbedwingbare neiging om nog meer tatoeages te laten plaatsen. En niet zelden gaat dat gepaard met grotere en meer zichtbare tekeningen. De overgang van 0 naar 5 procent getatoeëerd lichaamsoppervlak lijkt immers een ingrijpende verandering. Het verschil van 20 naar 30 procent is amper merkbaar.

Nochtans zijn tatoeages heus niet zo goedkoop. De klanten van Cat’too moeten soms zelfs eerst sparen om hun verlangen naar alsmaar meer tatoeages te kunnen bevredigen. De gemiddelde prijs van een kleine tattoo bedraagt tussen 70 en 80 euro. Het uurtarief van het ene tatoeageatelier kan soms dubbel zo hoog zijn als dat van een andere studio of regio. Voor een volledig getatoeëerde arm tel je 3.000 tot 4.000 euro neer.

De tatoeage maakt de monnik niet

Catherine Pirnay (36) liet haar eerste tatoeage op haar vijftiende zetten. Een vijftiental jaar lang werkte ze bij een trustmaatschappij voor boekhouding, waar ze veel verantwoordelijkheden had. Maar in 2017 maakte ze een carrièreswitch en werd ze professioneel tatoeëerster. “Bij mijn vorige job moest ik me als het ware vermommen. Ik droeg mantelpakjes en hield mijn armen en benen bedekt. Als ik mijn tatoeages aan de onderhandelingstafel met gesprekspartners van een zekere leeftijd had getoond, dan zouden die me ongetwijfeld als vies en rebels hebben beschouwd. Maar in mijn ogen waren de nauwsluitende kleding en diepe decolletés van mijn collega’s veel vulgairder”, herinnert ze zich.

Zolang ze discreet bleef, paste Catherine Pirnay in het plaatje. Tot ze op een mooie ochtend met een septumpiercing op het werk verscheen en haar werkgever haar gelijk opdroeg om dat vieze ding uit haar neus te verwijderen. “Ik moest wachten tot de piercing was geheeld vooraleer ik het juweel er mocht uithalen. Hij heeft me een maand gegeven. Maar intussen voelde ik maar al te goed dat het hem verschrikkelijk stoorde en hij ontweek me. Vier weken later was het genezingsproces nog steeds niet afgerond. Hij heeft me in zijn kantoor geroepen en me onder het voorwendsel van zogenaamd tijdverlies bij een dossier op staande voet ontslagen. Dat gesprek duurde op de kop af zeven minuten”, vertelt ze.

Een geluk bij een ongeluk

“Dat ontslag was ongemeen heftig. Ik ben mama van een zoontje en ik mocht zelfs mijn bedrijfswagen niet meer gebruiken om hem diezelfde dag nog aan de schoopoort op te pikken”, gaat Pirnay verder. Je kan je dan afvragen of een werkgever zijn werknemers mag ontslaan (of mag weigeren om een sollicitant aan te nemen) op basis van een tatoeage of een piercing. “Net zoals piercings, kapsels en een atypische kledingstijl horen tatoeages niet bij de limitatief opgesomde criteria van de Antidiscriminatiewet van 2007. Het begrip fysieke kenmerken beperkt zich tot eigenschappen die aangeboren zijn of buiten iemands wil voorkomen”, vertelt Alexandre Hachez, advocaat aan de balie van Brussel.

Als slachtoffer van een willekeurige beslissing van haar werkgever was Catherine Pirnay echter niet volledig onbeschermd. “Elke ongelijke behandeling in de verhouding tussen burgers waarbij geen enkele objectieve rechtvaardiging kan worden gegeven, is een vorm van discriminatie. Het is dus een ongelijke behandeling die met name tot schadevergoeding kan leiden”, gaat Pierre Vanhaverbeke verder, eveneens advocaat aan de balie van Brussel. Zo bestaat er een uitspraak dat een werkgever het dragen van piercings omwille van hygiëne en voedselveiligheid kan verbieden. Maar dan is dat verbod beperkt tot de arbeiders die met de etenswaren in aanraking komen en mag het bijvoorbeeld niet aan administratieve werknemers worden opgelegd. In dezelfde optiek heeft een werkgever het recht om een gemotiveerde clausule in zijn arbeidsreglement op te nemen die het de werknemers die rechtstreeks contact hebben met klanten verbiedt om zichtbare tatoeages te hebben. Hij mag dit doen om de reputatie en/of economische belangen van zijn bedrijf te beschermen.

Maar Catherine Pirnay had geen zin om hierover de strijd met haar voormalige werkgever aan te gaan. Zij had al een andere uitdaging in gedachten: de gelegenheid aangrijpen om haar droom waar te maken en Cat’too te worden.

Grijze markt

Twee jaar lang zat Cat’too immers elke avond te tekenen. Tijdens het weekend volgde ze een praktijkopleiding bij een tatoeagestudio. Vandaag heeft ze haar eigen, druk bezochte atelier en een hoofdzakelijk vrouwelijk klantenbestand. Waar er talloze tatoeagestijlen zijn en tatoeages vaak ook veel symbolen bevatten – old school, black work, grafisch, realistisch, portretten, tribal, enz. – legt Cat’too zich toe op fraaie ornamental tattoos.Ze zijn veel meer dan een simpele tekening. Ze zijn een uniek juweel voor de eeuwigheid.

Vroeger betekende de plaatsing van een tatoeage meer dan de tattoo zelf: het verwees naar een cultuur of een manier van leven. Vandaag is tatoeëren een volwaardige (lichaams)kunst geworden. Kunst die breekt met de betekenis en de ondertoon van de vorige generaties, die zich blijft ontwikkelen en wordt getoond op de lichamen van onder meer sportlui en influencers. In tegenstelling tot de mode, die per definitie vluchtig is, zijn tatoeages blijvend.

Een waarschuwing is hier dus wel op zijn plaats. “Het risico bestaat dat je in een opwelling met een modetrend meegaat zonder aan de psychologische en financiële gevolgen te denken”, benadrukt Cat’too. “De blikken van je omgeving en op het werk zijn niet altijd even makkelijk te verdragen. De explosie aan tatoeages leidt dan ook tot de opkomst van het detatoeëren. Dat gaat gepaard met een pijnlijke lasertechniek en een grijze markt waar exorbitante prijzen de ronde doen.” Laat het dus duidelijk zijn: een tatoeage kan je enorm veel voldoening geven. Maar als je je bedenkt en de tatoeage moet laten weghalen, is de fun er wel af.