Meta Time

Uw avatar die uw digitale horloge draagt, is dat het nieuwe normaal? NFT’s in de horlogerie, de voordelen en de nadelen, de geestdrift en de twijfels: op verkenning in het metaversum.

Begin dit jaar werd een Rolex Daytona verkocht voor 20 ETH, de cryptomunt Ethereum. Omgerekend volgens de koers van Ethereum op dat moment: 76.500 dollar. Alleen, en nu komt het: het was geen échte Rolex Daytona. Namaak dan? Ook niet. Het ging om de Rolex Daitona #0010. Een 3D-animatie van een NFT van een Rolex-horloge dat eruitzag als een Daytona. Was getekend: Jesus Calderon, een grafisch designer uit Chicago. Calderon creëerde duizend zulke spookversies van beroemde horloges. Hij verkoopt ze op OpenSea, een onlinemarkt voor NFT’s. Even de website van Rolex raadplegen: de goedkoopste Daytona heb je voor 18.000 dollar. Het exemplaar van Calderon bracht het driedubbele op.

Digitale tweeling

NFT (Non Fungible Token), het woord staat al in Van Dale: ‘Niet-verwisselbaar bewijs (unieke in een blockchain opgeslagen code die gekoppeld is aan een digitaal object en hiervan de echtheid aantoont)’. Authenticiteit is het toverwoord. En daaraan gekoppeld: eigenaarschap. Van kapitaal belang in de horlogerie, waarin het wemelt van de namaakmodellen en waarin bovendien de tweedehandsmarkt aan gewicht wint, dermate dat de merken ze willen (aan)sturen. Maar ook hun klanten zijn vragende partij voor een monopolie op hun horloge. Een NFT vertegenwoordigt niet alleen een fysiek horloge (als een soort digitale tweeling), het voegt er ook exclusieve content aan toe: tekst, beelden, documenten en video’s waarmee merken hun horloges beschrijven (hoe ze tot stand komen, de geschiedenis en de identiteit van het merk, eventueel een dankwoord van de CEO, enzovoort). De verankering in een blockchain maakt de digitale versie onvervalsbaar.

Niet levensvatbaar?

Als ideaal afzetgebied diende zich aanvankelijk cultuur aan: de NFT-hype startte trouwens in 2017 met digitale kunstwerken (en met kattenplaatjes). Voor de horlogerie was het nog een ver-van-mijn-bedshow. Horlogemerken vonden alle vormen van e-commerce te onpersoonlijk, dit virtuele concept leek niet levensvatbaar. Uit al hun poriën droop de angst voor de volatiele bewegingen van cryptomunten. Speculatie, zeepbel, kortom het materiaal waarvan nachtmerries worden gemaakt. De meeste merken dansten liever niet op het koord van de virtuele luxe.

Maar covid-19 versnelde de globale shift naar online. De lockdowns dwongen de sector tot bezinning. De digitale tools bewezen toen hun intrinsieke waarde, veel luxemerken bekeerden zich tot e-commerce, de belangstelling voor blockchains groeide exponentieel. Ze verbeteren de tracebility en de supply chain tracking, grote bekommernissen in het licht van duurzaamheid.

Ken je klanten

De eerste initiatieven spitsten zich toe op de grote troef van NFT’s: ze leveren het onomstotelijke bewijs van authenticiteit. In 2019 zette de Richmont-groep een proefproject op voor een certificatieproces via zijn merk Vacheron Constantin en hun Les Collectionneur-horloge. Het experiment kende zoveel bijval, dat Vacheron Constantin het certificaat naar al zijn horloges uitbreidde. Het merk beschouwt de blockchain als een veilige vorm van interactie met de klanten. Vroeger kenden de merken hun klanten niet. Hun fysieke horloges kwamen bij retailers terecht, ze wisten niet waar en wanneer welk model werd verkocht, ze hadden geen contact met de eigenaars.

Ook Breitling en Hublot lanceerden digitale certificaten. De klanten kunnen de volledige levenscyclus van hun horloge traceren, behouden de controle over hun persoonlijke data en desgewenst blijven ze anoniem, zonder dat ze daarvoor de merk-klantrelatie hoeven op te blazen. Hublot introduceerde een e-waarborg en elektronisch paspoort voor zijn horloges: het systeem werkt ongeveer zoals gezichtsherkenning op basis van een unieke microstructuur van de gebruikte materialen.

Het digitale eigendomsbewijs geeft de klant toegang tot community’s, services, bijzondere ervaringen (een vip-event, een workshop watchmaking, een manufactuurbezoek).

De transcendentie van luxe

Intussen is het hek van de dam. In maart 2021 al liet Jean-Claude Biver een digitale tweeling van een stuk uit zijn persoonlijke collectie, de Bigger All Black Tourbillion Chronograph ‘Special Piece’, als NFT veilen.

Jacob & Company lanceerde begin dit jaar de verkoop van het eerste NFT-luxehorloge in de vorm van een unieke 3D-animatie, geïnspireerd op zijn horloge Epic SF24. Op de eerste dag van de onlineveiling crashte het systeem. “Nadien viel de virtuele hamer bij een bod van 50,74 ETH (op dat moment ongeveer 45.000 euro). De retailprijs voor een fysieke Epic SF24 Tourbillon Word Time in rosé goud schommelt rond 1,8 miljoen euro.

Louis Moinet – bij uitstek traditioneel, de uitvinder van de chronograaf, al moest het merk zich in 2004 opnieuw uitvinden – gooide duizend NFT’s, geïnspireerd op de Iconic Space Recolution 2021 Edition Super Watch, op web 3.0 en verkocht die in een recordtempo. “Al deze NFT-horloges”, luidt het bij Moinet, “zijn ook in hun virtuele vorm optimaal functioneel. Ze zweren trouw aan de originele visie, ze getuigen van hetzelfde vakmanschap en technologische perfectie. Alleen breken ze los van hun puur fysieke verschijningsvorm en transcenderen ze een luxeobject naar een virtuele wereld.”

Bulgari integreerde NFT-technologie in zijn Octo Finissimo Ultra, het platste horloge ter wereld (prijs: 440.000 dollar). In het middelpunt van het grootste tandwiel staat een QR-code die naar een digitale weergave van het accessoire leidt.

Op het kruispunt van technologische en artistieke knowhow gaf Hublot in samenwerking met de Japanse kunstenaar Takashi Murakami het licht aan twee NFT’s: de fysieke Hublot Classic Fusion Takashi Murakami All Black werd op 200 exemplaren digitaal vertaald en heette 216 NFT, de fysieke Classic Fusion Takashi Murakami Sapphire Rainbow in 100 exemplaren naar wat de 108 NFT werd genoemd. Ze werden grotendeels aangeboden aan eigenaars van de fysieke modellen. Beide edities waren in enkele dagen uitverkocht.

Beyer lanceerde de NFT-collectie Time Warp, die het presenteerde als “de fusie van klassieke horloges en de virtuele wereld”. De eerste honderd NFT’s waren in 7 seconden de deur uit. Het familiebedrijf, dat al 262 jaar en acht generaties bestaat, kondigt nog NFT-lanceringen aan. Tag Heuer waagt zich aan NFT’s met zijn smartwatch Connected Calibre E4, waarop je met een printscreen de digitale versie kunt projecteren. Frederique Constant viert de tiende verjaardag van zijn Classics Worldtimer Manufacture met een NFT-versie. Ook Patek Philippe, Panerai en IWC verkennen het metaversum van de horlogerie.

Het nieuwe normaal?

Zoals veel digitale trends mikken de merken op mensen die het concept het beste begrijpen: de digital natives van generatie Z. Die koopt vandaag geen horloges van 10.000 euro, maar morgen misschien wel, indien de merken haar leden kan overtuigen van wat ze boven op hun aankoop krijgen, zoals het vertrouwen via een NFT.

NFT’s zijn een wapen tegen namaak, diefstal en flipping (snel doorverkopen), en een middel om horloges relevant te maken en te houden, zeker voor generaties die minder belang hechten aan labels en meer aan story’s en aan in het nu leven. Narratieve media en NFT’s zijn natuurlijke partners.

Digitale ecosystemen behoren tot het verwachtingspatroon van generatie Z. Worden NFT’s het nieuwe normaal? De vraag die verzamelaars of liefhebbers van horloges stellen: moeten we voortaan de digitale tweeling van een horloge verwerven om ermee te speculeren of om, in de metaversie van de toekomst, bewondering van derden op te wekken?

Uw avatar (digitale dubbelganger) die de metaversie van uw horloge draagt, is dat voortaan het hoogste goed? NFT-designer Jesus Calderon vindt alvast dat digitale horlogemodellen niet kunnen tornen aan fysieke modellen. “Ik droom ervan ooit een Lange 1 van het merk A. Lange & Söhne te hebben. Misschien kan ik me ooit zo’n model veroorloven.”