‘Regering-Jambon is geen besparingsregering’

Tegen het einde van de legislatuur zal de Vlaamse regering de belastingen ongeveer evenveel hebben verhoogd als verlaagd. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

De Vlaamse regering-Jambon durft keuzes te maken, maar ze pakt niet door. Ze investeert in het groeipotentieel van de economie en bespaart op uitgaven met weinig toegevoegde waarde. Meer efficiëntie in het begrotingsbeleid is daarbij de juiste rode draad. Maar de nieuwe Vlaamse regering doet te weinig van het goede. Op een begroting van ongeveer 50 miljard euro geeft ze 2,5 miljard euro een nieuwe bestemming. Dat is slechts 5 procent van het budget. De regering-Jambon had de oefening nog meer diepgang kunnen geven door de uitgaven nog intenser tegen het licht te houden. Belastingverlagingen moeten met evenveel belastingverhogingen worden gecompenseerd om de illusie van een begrotingsevenwicht vanaf 2021 levendig te houden.

De regering-Jambon is geen besparingsregering. De retoriek van de oppositie over een “kil en hardvochtig” Vlaanderen dat meer dan 2 miljard bespaart, slaat nergens op. In 2020 stijgen de overheidsuitgaven met meer dan 2 procent. Dat is sneller dan de inflatie. Ook de rest van de legislatuur zullen de uitgaven minstens het ritme van de inflatie volgen. Er wordt dus per saldo juist niks bespaard. Wel krijgen een aantal uitgaven een anderen en betere bestemming. Dat is wat elke regering hoort te doen. Elke regering hoort elke uitgavenlijn te beoordelen op haar merites en moet bijsturen als dat geld elders beter kan worden gebruikt.

De grootste winnaar van de herbestemming van de centen is de budgetlijn die ‘Warm Vlaanderen’ is gedoopt. Op kruissnelheid vloeit 600 miljoen euro meer naar welzijn. Ook de 500 miljoen aan extra investeringen in onderwijs en in onderzoek en ontwikkeling is goed besteed geld. Tel daarbij ook de vrij dure cao’s die zijn afgesloten voor onderwijs en welzijn. Dat weegt door, want de Vlaamse begroting is in hoofdzaak een loonbegroting voor die departementen. Andere grote en terechte winnaars van de begrotingsopmaak zijn de werknemers met een relatief laag inkomen. Zij genieten van de jobbonus die op kruissnelheid 350 miljoen euro koopkracht transfereert van de overheid naar de werkende Vlaming. Noteer dat meer dan de helft van die jobbonus wordt geneutraliseerd door de subsidies voor allerhande doelgroepen terug te schroeven. Een algemene verlaging van de loonlasten helpt de werkgelegenheid meer vooruit dan een doelgroepenbeleid.

Het nodige geld wordt gevonden door te besparen, al wordt die noemer veel te breed geïnterpreteerd. Zo wordt ongeveer een kwart van de ‘besparingen’ gevonden door enkele belastingen te verhogen. De afschaffing van de woonbonus zorgt voor de helft van die inspanning, op kruissnelheid goed voor ruim 300 miljoen euro. Experts zijn het er echter over eens dat vooral de woningeigenaars op termijn die rekening betalen in de vorm van lagere huizenprijzen. Tegen het einde van de legislatuur zal de Vlaamse regering de belastingen ongeveer evenveel hebben verhoogd als verlaagd. Vergeet intussen niet dat Vlaanderen een kwart van de federale taxshift betaalt.

De echte besparingen betalen het gros van de nieuwe beleidsinitiatieven. Zo worden de werkingsmiddelen van de Vlaamse overheid niet geïndexeerd, wat 256 miljoen opbrengt tegen 2024. Leidende ambtenaren worden meer verantwoordelijk voor hun uitgaven. Of dat de beoogde besparingen oplevert? Eerst zien en dan geloven, want het ‘redesign‘ van de federale overheid draaide op een sisser uit. Daarnaast wordt de stijging van de uitgaven in een aantal domeinen afgeremd, zoals in de kinderbijslag. Tot slot trekt de Vlaamse regering de efficiëntiethesis ook door in haar subsidiebeleid, zowel voor de zachtere sectoren als voor bedrijven.

De regering rekent ook op redelijk wat economische groei om het plaatje te laten kloppen, terwijl zich donkere wolken samenpakken boven de conjunctuur. Voorlopig blijft een recessie beperkt tot de industrie, maar als de handelsoorlogen aanhouden, kan de ‘Trump Slump’ de hele economie besmetten. De begrotingen kunnen dan in de vuilbak, net als het Vlaamse begrotingsevenwicht vanaf 2021. Een aantal inkomsten en besparingen zijn nogal voluntaristisch ingeschat en de economische groei kan van zijn pluimen laten. De regering-Jambon zal héél efficiënt moeten zijn op de begroting op koers te houden.