De donkere zijde van de app-economie

KRISTOF VAN BRUSSEL"Het blijft een gok." © Debby Termonia

Start-ups met een app die zich vastklikken aan een groot sociaal netwerk, hebben vaak een kwetsbaar businessmodel. Dat ondervond de succesvolle Belgische Instagram-app Qrtd. “Als het netwerk de regels verandert, kan het plots einde verhaal zijn.”

Het verhaal van Qrtd (uitgesproken als ‘curated’) is dat van een start-up volgens het boekje. De initiatiefnemer, Kristof Van Brussel, vertrok van een pertinent inzicht: beelden op Instagram (een mobiele app om foto’s en video’s te delen) blijven hangen in de feeds van de gebruikers, terwijl het creëren van collecties beeldmateriaal een meerwaarde zou kunnen bieden. Zo’n feed is de berichtenstroom die gebruikers te zien krijgen, op basis van de accounts van andere gebruikers die ze volgen. Van Brussel nam deel aan pitchnachten om zijn idee voor te stellen, investeerde in de ontwikkeling van een app en had in mei 2013 zijn eerste gebruiksklare systeem klaar. Qrtd groeide zo uit tot een dienst: gebruikers verzamelen Instagram-foto’s en publiceren die via eigen apps. Wie die publicaties wil bekijken, kan die apps downloaden, zelfs zonder Instagram-account.

Vooral in de modewereld sloeg het verhaal aan. Kristof Van Brussel ontdekte er een interessante niche en investeerde opnieuw tijd en middelen in het aantonen van de meerwaarde van Qrtd. Maar in november 2015, net toen enkele lucratieve contracten in de mode-industrie lonkten, sloeg het noodlot toe. Instagram kondigde een verbod af op zogenoemde feed reading apps, zoals Qrtd er eentje is.

Niet dat Van Brussel iets illegaals deed, verre van. Sociale netwerken hebben de gewoonte gegevens gratis ter beschikking te stellen van ontwikkelaars. Dat doen ze via een Application Program Interface (API). De ontwikkelaars kunnen de gegevens benutten voor nieuwe creatieve toepassingen die het sociaal netwerk meer bezoekers opleveren. Maar de netwerken blijven wel de baas. Zij bepalen de regels en aarzelen niet die af en toe te veranderen. Tot spijt van de app-ontwikkelaars die de dupe worden van de plotse koerswijziging. Vaak volgt een overgangsperiode, maar daarna is het einde verhaal. “Qrtd is maar een van de vele slachtoffers”, zegt Kristof Van Brussel. “Momenteel geldt een overgangsperiode. Vanaf juni is het game over.”

Van Brussel beseft heel goed waarom Instagram de stekker uit de feed reading apps trekt. De reclame via Instagram Ads is de nieuwe geldkoe. “Alternatieve applicaties kunnen de advertenties wegfilteren”, verklaart hij.

Brutale beslissing

De ingreep van Instagram is het sluitstuk van een systematiek die in de technologiebusiness niet ongewoon is. “Alle grote softwarebedrijven zijn succesvol geworden omdat ze derde partijen verder lieten ontwikkelen op hun platform”, zegt Omar Mohout, start-upspecialist bij het technologiecentrum Sirris en professor ondernemen aan de Antwerp Management School. “Als ze dat niet doen, hebben ze geen gebruikers. Denk maar aan Sony, dat de PlayStation met verlies verkocht om er zo veel mogelijk ontwikkelaars spelletjes op te laten maken.”

De sociale media passen dat concept ook toe om snel zo groot mogelijk te worden. Zodra een netwerk voldoende bereik heeft – honderden miljoenen gebruikers – schakelt het over naar een zakenmodel dat het opgebouwde bereik moet verzilveren. “In Vlaanderen lukt dat niet”, zegt Mohout. “Maar in Silicon Valley kunnen de durfkapitalisten jarenlang wachten. Zodra de netwerken geld willen verdienen, gaan ze als het ware in concurrentie met en kannibaliseren ze hun eigen API-ontwikkelaars.”

Instagram ontziet daarbij niemand. Kristof Van Brussel werkt met een uitgeefmodel (beelden samenvoegen, publiceren en aanbieden) in plaats van met een reclamemodel en is dus geen concurrent van de Instagram Ads. “Klopt”, zegt Mohout. “Qrtd is prachtig en het vormt een meerwaarde voor Instagram, maar het heeft gewoon mee pech.”

Was dat te voorspellen? Op zich wel. Ook Twitter veranderde enkele jaren geleden drastisch de spelregels (zie ‘Toegevoegde waarde en diversificatie helpen’) en het staat in de sterren geschreven dat op een dag de Snapchats van deze wereld hetzelfde zullen doen. “Het is een dilemma”, zegt Kristof Van Brussel. “Zonder de sterke beelden van Instagram had ik nooit de meerwaarde van Qrtd kunnen bewijzen. Het had ook gekund dat de regels lang stabiel bleven en dan heb je wel degelijk groeimarge, maar het blijft een gok.”

Omar Mohout vindt dat meer reflectie over de groeiende API-economie nodig is. Hij ziet een gebrek aan bescherming. “Een Belgische agent die beslist appelsap uit Vietnam in te voeren, krijgt wettelijke bescherming als invoerder”, vergelijkt hij. “De economische tegenhanger in bits geniet die bescherming niet. Als we echt een API-economie moeten hebben, moeten we daarover nadenken.”

Mohout is ook realistisch: de API-economie is nog jong en de mogelijke problemen zijn nog onbekend. “Hier moeten we op Europees niveau over nadenken. In het geval van Qrtd gaat anderhalf jaar werk van een ondernemer verloren door een eenzijdige en brutale beslissing van één bedrijf. Dat vind ik niet kunnen.”

Instanovation

Kristof Van Brussel bleef na de aankondiging van Instagram niet bij de pakken zitten. Hij lanceerde de #instanovation-campagne en maakte een video om het probleem behapbaar te maken. Hij legt uit hoe zijn app werkt en welke meerwaarde die creëert, maar hij houdt ook een pleidooi om behalve voor een businessmodel rond reclame ook plaats te maken voor een uitgeefmodel.

Het leverde hem schouderklopjes op van grote Amerikaanse apps zoals Being, dat de Instagram-feeds van beroemdheden samenbrengt. Instagram zelf reageerde niet en was evenmin happig om in dit artikel te reageren.

Maar Van Brussel blijft positief. “De kennis die ik vergaarde dankzij Qrtd zal nog van pas komen: curatie helpt orde te scheppen in die vele data en dat zal nog heel belangrijk worden. Ik blijf ervan overtuigd dat Instagram op een dag het feed-readingverbod weer laat vallen.” Ook Mohout blijft positief over de kansen van start-ups die op basis van API interessante producten bouwen. “Je moet die opportuniteit benutten, maar denk ook aan een plan B. Regels kunnen plots veranderen, maar dat geldt in elke business. Dat is ondernemen.”

Wouter Temmerman

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content