Christophe de Margerie (CEO Total): de man die geen olifanten vond

Gespeeld en verloren. De even fijnbesnaarde als fijnbesnorde CEO van Total, Christophe de Margerie, verloor gisteren het leven bij een bizar ongeval, waarbij zijn privévliegtuig in botsing kwam met een sneeuwruimer op een luchthaven in Moskou. De strategie die hij bij het Franse Total implementeerde, werd in de sector druk gekopieerd, maar leverde helaas niet de verhoopte resultaten op.

Zelf vatte de 63-jarige zakenman – via zijn moeder Colette een kleinzoon van Pierre Taittinger die het gelijknamige champagnehuis stichtte – het probleem waarmee alle oliemaatschappijen worden geconfronteerd, onlangs als volgt samen: “Wie zegt dat er genoeg olie en gas is, geeft de boodschap dat we niet geven om het milieu. Terwijl we dat wél belangrijk vinden. Het probleem zijn niet de olie- en gasbronnen, maar de toegang daartoe. Er is geen piekolie of piekgas, maar die geopolitieke en toegangsbelemmeringen vertalen zich wel in piekcapaciteit.”

In veel olieproducerende landen pikken nationale oliemaatschappijen almaar meer marktaandeel in van de klassieke majors. Dat dwingt hen op hun beurt om almaar verder te gaan zoeken naar minder conventionele bronnen.

Ook ‘Big Moustache’ stuurde Total nieuwe paden in. De fijnchemicaliën en de farmaceutica (Sanofi) belandden op een zijspoor, in ruil voor een verhoogde focus op exploratie, petrochemie, raffinage en distributieactiviteiten. Hij pompte geld in schaliegasontginningen in de Verenigde Staten, Argentinië en het Verenigd Koninkrijk, terwijl Total in eigen land tegen een verbod op de exploratie daarvan aankijkt.

De grote sprong voorwaarts kwam vier jaar geleden, toen de klassiek voorzichtige aanpak werd ingeruild voor de jacht op olifanten: olie- en gasvelden in meer risicovolle gebieden, maar die langdurig veel hogere winsten konden genereren. Tussen 2010 en 2013 steeg het exploratiebudget van 1,8 naar 2,8 miljard euro. Als verantwoordelijke voor de exploratie trok De Margerie de poort al open naar Irak, Iran en Myanmar, nu volgden ook Frans-Guyana, Tadzjikistan en vooral Rusland. Daar is Total onder meer betrokken in een project van 27 miljard dollar met als doel het gasveld op het Siberische schiereiland Yamal te ontginnen.

Maar veel olifanten werden niet gevonden: de oogst bleef beperkt tot enkele bescheiden ontdekkingen in Ivoorkust en de Golf van Mexico. Daarbovenop komt de daling van de olieprijs, die veel van de peperdure projecten nagenoeg onbetaalbaar maakt.

Total zou daarom in februari zijn nieuwe strategie bekendmaken. Minder risicovolle exploratie, 2 miljard euro kostenbesparingen en de verkoop van 15 miljard activa: de nieuwe aanpak van De Margerie zet een laatste keer de koers uit voor de sectorgenoten.