Zuurstof voor onze toekomst

Wat moeten we doen zodat de bedrijven morgen en in de komende generaties over een ruime vijver beschikken van gemotiveerde mensen? De Economische Kring van de Koning Boudewijnstichting zocht het antwoord in zijn witboek met de welluidende titel ‘We Need AIR’. Dat staat voor Autonomy – Innovation – Responsibility.

Wat is het probleem eigenlijk?

De overtuiging bestaat dat Europa, en België in het bijzonder, zich mentaal beter moet wapenen voor de toekomst. “We lopen allemaal rond in het werelddorp en zien de onomkeerbare Aziatische opgang”, zegt Ignace Van Doorselaere, voorzitter van de werkgroep voor het witboek en CEO Van De Velde. “Heel wat bedrijfsleiders vrezen dat Europa zich nestelt in een culturele verwaandheid en vasthoudt aan verworven rechten. Alles is ‘normaal’ geworden. Het grootste probleem van de Belgische bedrijven is een gebrek aan positieve vechtlust. Pas nadien komen de hoge loonkosten. Vechtlust houdt in dat je nooit opgeeft en constant naar eigen grenzen zoekt om die te verruimen. Dat basisgevoel dreigen we te verliezen. Mocht dat zo zijn, dan komt onze maatschappij – en al haar verworvenheden waar we terecht zo trots op zijn – in het gedrang.”

Welke oplossing schuift de Economische Kring naar voren?

Het hoofddoel van de Economische Kring is dat beleidsmakers, in de brede zin van het woord, die AIR-bril opzetten en vanuit die optiek initiatieven nemen, stelt Van Doorselaere. “We moeten attitudes aanscherpen.” De Kring stelt 25 concrete actiepunten voor, maar daar hoeft het niet bij te blijven. Er is trouwens niet zoiets als één oplossing, maar een amalgaam van diverse maatregelen die op verschillende fronten moeten worden genomen. De Economische Kring focust op de directe invloedssferen waarin de waarden van autonomie, innovatie en verantwoordelijkheid (de AIR-waarden) ontwikkeld worden: het onderwijs, het verenigingsleven (inclusief alle vormen van vrijwilligerswerk), en de ondernemingen. “We wilden niet het zoveelste rapport over ondernemerschap of innovatie schrijven”, waarschuwt Van Doorselaere.

De kring wil onder meer schooldirecties beter vormen in innovatiemanagement, de beste universitairen gedurende een paar jaar inzetten als lesgever in moeilijke buurten (naar voorbeeld van het Angelsaksische ‘Teach First’), en de lerarenopleidingen nieuwe dimensies geven rond projectmanagement. In het verenigingsleven hoopt de Economische Kring meer leiderschap te ontwikkelen via sport, door sportclubs aan te zetten tot een breder maatschappelijk engagement, maatschappelijke stages te introduceren in scholen. De Kring kijkt ook in eigen boezem, die van de ondernemingen. “Bedrijven moeten de notie ‘ performance ethics‘ scherper zetten en allerlei interne barrières verwijderen.” Tenslotte pleit de studie voor meer flexibiliteit en simpelheid in de arbeidsmarkt, de fiscale omgeving en andere factoren opdat er bewegings-ruimte ontstaat.

Wat betekent dat concreet?

De Kring reikt op de drie terreinen concrete initiatieven aan en nodigt beleidsmakers uit hier iets mee te doen. “Een aantal maatregelen is vernieuwend, andere zijn eerder aangegeven, maar de intentie van de Kring is dat onze maatschappij hier concreet wordt. De basiswaarden ‘autonomie, innovatie en verantwoordelijkheid’ moeten deel uitmaken van onze manier van ‘zijn’ en ‘handelen’, en dat zal alleen maar gebeuren als er voortdurend met de hamer op die spijker wordt geslagen.” (T)

Door Lieven Desmet