Zonder vrees en zonder gunst

ALS TROUWE LEZER VAN TRENDS leest u mogelijk ook de Financial Times. Als dat zo is, kent u het wekelijke hoogtepunt van de Britse zakenkrant: het opiniestuk van Martin Wolf. Vaste prik op woensdag, en soms ook op vrijdag. Leest u Wolf nog niet, dan wil ik daar met deze ode verandering in brengen. U zult er rijker en wijzer van worden.

Martin Wolf is de chief economics commentator van de Financial Times. Hij beheerst de formule van het opiniestuk als geen ander. Zijn teksten zijn stilistisch altijd puik. Hij speelt met plotpoints en landt altijd met een boodschap die beroert of met een gedachte die beklijft. Zijn standpunten zijn boud en vrijpostig. Hij is de verpersoonlijking van de slogan van zijn krant: ‘ Without fear, and without favour’. Hij spaart geen schenen, maar wordt niet onbeschoft. Een Wolf in schaapsvacht.

ZIJN SPEELVELD IS de internationale economie, maar zijn actieradius gaat veel breder. Hij fileert wat gebeurt in Davos, duidt sociale ongelijkheid als de grootste bedreiging van de democratie, wijst de elites op hun kortzichtigheid, uit zijn bezorgdheid over de politieke versnippering in de westerse wereld, volgt het beleid van de centrale banken op de voet, spreekt met gezag over het fiscale beleid van Brazilië, waarschuwt voor het autoritarisme van Poetin en de waan van Trump, doorgrondt de gevolgen van de klimaatopwarming voor de allerarmsten, eert de liberale democratie en gedoogt het socialisme, zolang het maar niet populistisch wordt. En zoveel meer. Elke week opnieuw. Al meer dan twintig jaar.

Hij zweert bij de rede en hanteert die op vaak magistrale wijze. Hij studeerde klassieke talen en filosofie, en pas daarna economie. Dat maakt hem tot wie hij is: een kanttekenaar die speelt met taal, een analist die logica creëert waar die zoek is, een getuige die vecht voor wat hij juist vindt, een observator met zin voor economisch denken. Veel meer dan een journalist. Wat hij schrijft, is doordacht. “De dag dat ik schrijven gemakkelijk vind, moet ik ermee ophouden, want dan ligt de oppervlakkigheid op de loer”, liet hij zich ontvallen in een interview met de Leuvense Campuskrant.

WAT IK BIJZONDER WAARDEER, is dat Wolf buigzaam is en blijft. Hij houdt niet vast aan dogma’s en strekkingen. In zijn jongste, lezenswaardige boek, The Shifts and Shocks, erkent hij ruiterlijk dat hij zijn koers geregeld heeft moeten bijsturen tijdens zijn vele jaren dienst. In een ver verleden was hij de Labour Party genegen. Daarna groeide zijn geloof in de magie van de vrije markt. Maar de laatste jaren ziet hij ook in dat we op sommige domeinen weer wat overheidsinterventie kunnen gebruiken. Beleidsmakers zijn hard nodig. Maar ze moeten wel durvers zijn.

In zijn opiniestukken gebruikt Wolf onze wetenschappelijke kaders voor wat ze dienen: voor een betere diagnose en een dieper begrip van de uitdagingen om ons heen. Hij verweeft wetenschap en actualiteit. Hij vulgariseert zonder ordinair te worden. Wat hij brengt, is wetenschapscommunicatie 2.0. Want precies in de toepassing van economische modellen brengt hij ook hun begrensdheid tot uiting. Wolf expliciteert die begrenzing in zijn stukken over de globale economie. Als dat nodig is, hekelt hij ook de overmoed van wetenschappers, met begrijpelijke en soms beklijvende woorden. Het verraadt zijn academische vorming aan Nuffield College in Oxford. Het verklaart zijn populariteit bij academici en de brede erkenning die hij in universitaire en beleidskringen geniet.

OP 2 FEBRUARI HULDIGT de KU Leuven Martin Wolf met een eredoctoraat. De lofrede voor dat monument uit Londen wordt uitgesproken worden door André Decoster, een monument uit Leuven. Het laat zich raden dat Decoster zijn laudatio zal afsluiten met de woorden: “Om al die redenen, mijnheer de rector, verzoek ik u het eredoctoraat van de KU Leuven te verlenen aan Martin Wolf.” Wat zal ik er graag op ingaan. Want ik zie er veel redenen voor.