Zonder transparantie is fraude normaal

Vorige week kwam de socialistische vakbond op uiterst onaangename manier in het nieuws. Bij ABVV Brussel kwam een (euro)miljoenenfraude aan het licht die het ontslag kostte van de flamboyante algemeen secretaris Anne-Marie Appelmans. En bij BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde verdween Jean-Marie Frissen, de verantwoordelijke voor de distributiesector, zelfs achter de tralies. Niet zolang geleden werd ook Albert Faust, topman van BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde, de laan uitgestuurd.

Sinds 1994 voert het ABVV bij wijze van steekproef financiële controles uit bij zijn centrales en gewestelijke afdelingen. Dit jaar was Brussel aan de beurt. Volgens kersvers ABVV-voorzitster Mia De Vits heeft haar vakbond niet de financiële middelen om veel meer te doen. Het ABVV telt nochtans slechts 25 centrales en gewestelijke afdelingen. Is het bovendien normaal dat een belangrijk gewest als Brussel pas na acht jaar controles aan de beurt komt?

Waarschijnlijk heeft De Vits wel gelijk. Het federale ABVV heeft steeds moeten vechten voor elke euro die de centrales moeten afstaan. De baronieën van die centrales hebben het altijd voor het zeggen gehad. De voorganger van Mia De Vits, Michel Nollet, heeft de eerste aanzet gegeven om die autonomie af te bouwen. De Vits doet nu dapper verder. Het is onwaarschijnlijk dat het Brusselse ABVV van Appelmans sinds 1989 is geëvolueerd van een schuld van 1,78 miljoen euro naar een portefeuille van gebouwen ter waarde van 2,5 miljoen euro. Dat haalde Appelmans aan ter verdediging van zichzelf. Dat die schuld is weggewerkt, is mooi, maar is het de taak van een vakbond om een vastgoedpatrimonium van die omvang uit te bouwen? Hoort bij die taak ook het opzetten en uitbaten van een bouwbedrijf, zij het dat het om een vzw gaat in de sfeer van de sociale economie? Via dit kanaal zoog Appelmans 1,5 miljoen euro weg uit het ABVV Brussel, waarvan 420.000 euro onterecht zou zijn.

Ook de fraude bij BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde liep via een betwistbaar nevencircuit. Jean-Marie Frissen inde syndicale premies van fictieve vakbondsleden voor zichzelf. Die uitbetaling van premies verloopt via de sectorale Fondsen voor Bestaanszekerheid. Dat zijn kassen die allerlei extraatjes uitbetalen en die beheerd worden door vakbonden en werkgevers. In 1995 deed Trends een groot onderzoek naar die fondsen. We noemden ze toen de vleespotten van het sociaal overleg. Het leken ook weinig transparante vetpotten. De meeste, op enkele uitzonderingen na, weigerden inzicht in de jaarrekening te geven, ook al moet die wettelijk gezien openbaar gemaakt worden. Sindsdien is er weinig veranderd. En waar geen transparantie heerst, daar is fraude onvermijdelijk. Ook werknemers van de vakbond kunnen hebzuchtig zijn. Dat bewijzen Jean-Marie Frissen, Anne-Marie Appelmans en Albert Faust en andere voorgangers (ook bij het christelijke ACV).

Mia De Vits pakt het dossier stevig aan. Ze heeft ook al aangekondigd dat vzw-structuren in de marge van de vakbond kritisch zullen worden bekeken. Applaus daarvoor, maar De Vits zal nooit wijken inzake de externe transparantie van de vakbond. Welke politicus durft dit delicate dossier opnemen en de volledige transparantie van de boekhouding van de vakbonden en de Fondsen voor Bestaanszekerheid eisen? Wie durft de wettelijke aansprakelijkheid van de vakbonden op de politieke agenda plaatsen? Voorlopig niemand en dat bewijst dat de vakbond nog steeds een belangrijke machtsfactor is, die men niet graag tart.

Guido Muelenaer