Zonder spaak te lopen

De afgelopen jaren kende de Wilrijkse spakenfabrikant Sapim een opvallende groei. Niet alleen in eigen land, maar ook in bijvoorbeeld Taiwan. Bedrijfsleider Axel Moorkens acht de tijd rijp om daar ook een vestiging op te starten.

We hebben waarschijnlijk het lelijkste gebouw van de straat, maar je m’en fous. Het is niet met stenen dat je het verschil maakt. Wel met de juiste mensen en de juiste machines”, provoceert Axel Moorkens, de nuchtere CEO van Sapim. Hij heeft zijn bureau geinstalleerd in de voormalige slaapkamer van de vorige eigenaar van het spakenbedrijf. “We hebben ooit plannen gemaakt voor een greenfield, maar dat zou een investering gevergd hebben van 6 tot 7 miljoen euro en daarmee verkoop je geen spaak extra.”

Sinds hij in 2004 Sapim overnam, legde het spakenbedrijf een mooi groeiparcours af. Klokte de omzet zeven jaar geleden nog af op een kleine zeven miljoen euro, dan hoopt Moorkens het gebroken boekjaar 2010-2011 af te sluiten met een omzet van 12,5 miljoen euro. Dat zijn geconsolideerde cijfers die zowel de Franse (overname van France Rayon van vijf jaar geleden) als de Belgische activiteiten omvatten.

Sapim profiteerde de jongste jaren van het succes van de fiets. “Niemand had vijftien jaar geleden durven te voorspellen dat de fiets zo hip zou worden. Fietsen is uitgegroeid tot een gezonde recreatieve sportbeoefening die bovendien in alle klassen van de maatschappij is doorgedrongen. Met de recente opkomst van de elektrische fiets lijkt het einde van de boom nog niet meteen in zicht”, blikt Moorkens in zijn glazen bol.

Die groei is overigens niet alleen een fenomeen in ons land, wereldwijd zet de fiets zijn opmars voort en daar spint Sapim goed garen bij. Het Wilrijkse bedrijf bekleedt dan ook een vrij unieke positie op de wereldmarkt. “Van de markten in China en India heb ik geen duidelijk beeld, maar die landen uitgezonderd, heb ik slechts weet van acht spakenproducenten. Daarvan zijn het Zwitserse DT Swiss en Sapim de toonaangevende spelers”, vertelt Axel Moorkens.

Center of Excellence

Dagelijks rollen er zowat één miljoen spaken uit de machines. Niet meer dan 5 procent van die productie blijft in eigen land, de rest vertrekt naar het buitenland. “Nederland en Duitsland zijn de belangrijkste exportmarkten”, zegt Moorkens. “Daarna volgen de Verenigde Staten en Taiwan. In vier jaar is onze omzet daar opgelopen van een half miljoen euro tot meer dan anderhalf miljoen euro.” De mooie cijfers in Taiwan zijn opmerkelijk omdat tegenwoordig zowat alle fietsonderdelen in dat land geproduceerd worden en daarna verscheept naar onder andere Europa en de Verenigde Staten.

De verklaring ligt volgens Moorkens in de opkomst van een brede waaier aan goedkope naven en velgen waardoor de producent van spaken veel minder tolerantie heeft op het vlak van dikte en lengte. “Een spaak lijkt op het eerste gezicht een heel eenvoudig product, maar is dat absoluut niet. Bovendien zijn spaken heel belangrijk voor de veiligheid. Je zult maar eens in volle afdaling van de Mont Ventoux tegen 80 km/u te maken krijgen met enkele gebroken spaken. Kwaliteit kan van levensbelang zijn en elk spaak moet dus precisiewerk zijn”, aldus Moorkens.

Gezien de snel stijgende vraag in Taiwan koestert Moorkens grote plannen. In de tweede helft van dit jaar wil hij daar een eigen productievestiging opzetten. Dat moet het bedrijf toelaten om mee te denken met de klant en beter aan zijn verzuchtingen te voldoen. “De Belgische werknemers hoeven niks te vrezen, want die stap veroorzaakt juist extra werk in Wilrijk”, benadrukt Moorkens. “Het is de bedoeling om in Taiwan de goedkopere basisproducten te maken. We hebben de voorbije jaren zwaar geïnvesteerd in performante en unieke machines en het laatste wat we gaan doen, is die verschepen naar Taiwan. We willen al onze knowhow dicht bij ons houden. Wilrijk moet uitgroeien tot een center of excellence.”

Voorstander van automatische loonindexering

Innovatie is een van de stokpaardjes bij Sapim. Zo gaat het geregeld aankloppen bij de universiteiten van Gent en Leuven. “We zijn bijvoorbeeld sterk geïnteresseerd in wetenschappelijk onderzoek naar de chemische behandeling van onze producten. De universiteiten fungeren voor ons als extern klankbord”, zegt Axel Moorkens. Al ruim vijf jaar werkt hij aan zijn grote droom, maar vooralsnog is hij er nog niet in geslaagd om een betaalbare reflecterende spaak te ontwikkelen.

Ook sociaal probeert Sapim vernieuwend te zijn. Sinds begin dit jaar geldt bijvoorbeeld een opvallend regime voor de werknemers. Zij presteren nog altijd 40 uur per week, maar ze doen dat nu door vier dagen van tien uur te werken. Axel Moorkens is trots op zijn medewerkers en op het lage personeelsverloop. “Als ondernemer probeer ik de juiste omstandigheden te creëren zodat de mensen zich kunnen uitleven in hun job. In een familiale omgeving gaat dat een stuk gemakkelijker waardoor de creatieve ideeën vlot naar boven komen”, zegt hij.

Als bedrijfsleider heeft Axel Moorkens overigens een verrassende mening over een heikel sociaal punt. “Ik ben voorstander van de automatische loonindexering”, klinkt het. “Als de inflatie met 4 procent stijgt, dan moeten de lagere lonen met datzelfde percentage opgetrokken worden. Veel mensen hebben dat gewoon nodig om rond te komen. Voor de betere verdieners is het minder cruciaal dat hun loon de inflatie procentueel volgt. Zij moeten volgens mijn filosofie tevreden zijn met dezelfde loonsverhoging – in absolute waarde – als de lagere lonen.”

DIRK VAN THUYNE

” Een spaak lijkt een heel eenvoudig product, maar is dat absoluut niet”