Zomer van de Fotografie

De curatoren van vier openbare artistieke instellingen in Antwerpen concipieerden en realiseerden de kerntentoonstelling van de zevende Zomer van de Fotografie rond het thema identiteit.

Naast het Museum voor Fotografie, het MUHKA, het Hessenhuis en het Elzenveld toont een ruim aantal geselecteerde initiatieven (waaronder culturele centra, galeries, overheids- en commerciële instellingen) verspreid over de stad de huidige staat van de fotografie. Het begrip “identiteit” zien de organisatoren als een culturele constructie. Identiteit kan worden begrepen als het zelfbeeld dat een individu of gemeenschap opbouwt op basis van een specifieke verhouding tot de werkelijkheid en van de manier waarop men zich in die werkelijkheid positief of negatief meent te kunnen spiegelen. Vermits fotografie steeds een manipulatie van de werkelijkheid inhoudt en bepaald wordt door de visie van de fotograaf – die een bepaald stuk uit de realiteit kiest en dit een bepaalde compositie meegeeft – beweegt de fotografie zich voortdurend op de nauwe lijn tussen schijn en werkelijkheid.

Dat grensgebied was voor de organisatoren het vertrekpunt om de tentoonstelling rond drie categorieën op te bouwen. Een eerste aspect betreft het portret en zijn dubbelganger. Deze categorie houdt onder meer portretten in waar het afgebeelde individu zichzelf via gelaatsuitdrukking, pose en omgeving blootgeeft. De geportretteerde kan tevens een identificatie van de fotograaf weerspiegelen. De foto’s die Diane Arbus nam van marginalen en vereenzaamden kunnen in die context bekeken worden als zelfportretten. Arbus herkende in de mensen die ze fotografeerde namelijk haar eigen problematiek. Het portret kan tevens uiting zijn van een niet-identiteit, waarin het lichaam als puur object afgebeeld wordt. De “zelfportretten” van John Coplans bijvoorbeeld zijn monumentale close-ups van zijn lichaam (anoniem en tegen een neutrale achtergrond gefotografeerd), waarin hij middels klassieke composities de aftakeling van zijn lichaam toont. Het tweede thema betreft de identificatie van het zelf met iemand anders, wat zich onder meer uit in verkleedpartijen of een rollenspel. De fotograaf is hier getuige van een sociale maskerade en de vervreemding die ermee gepaard gaat. In deze categorie valt de opmerkelijke reeks “Saul Steinberg Masken” van de Magnum-fotografe Inge Morath op: ze portretteert vrienden en kennissen met een beschilderde winkelzak op het hoofd. Tenslotte bekijken sommige fotografen het begrip identiteit vanuit een journalistiek of antropologisch standpunt.

De zevende Zomer van de Fotografie loopt tot 13 september en is toegankelijk van dinsdag tot zondag. Catalogus: 700 frank. Voor inlichtingen: Tel. (03) 242.93.00

Piet Goethals