Your place or my place?

De vraag grijpt ons altijd naar de keel en vervult ons met intense verlangens, vooral omdat het vervolg erop bijzonder spannend en interessant wordt. Dat is ook zo in de discussie over het woon- en winkelproject in de nabijheid van onze hoofdstad.

Er zijn zo van die dagen waarop ik de indruk krijg dat langetermijnbesluiten genomen worden met het perspectief van de dag. Keynesiaans denkenden zien er de grote opportuniteit van in, een netto-exploitatie van enkele miljoenen euro’s, substantiële – weliswaar tijdelijke – werkgelegenheid, prestige, een nieuwe landmark maar ook een prachtig staaltje van moderne bouwkunst en een mooie opportuniteit voor duurzame en toekomstgerichte bouwconcepten. De ondernemer moet gaan voor de opbrengst en de politiek voor het maatschappelijk kader.

Toch is het ook goed om even stil te staan bij de gebruikers van dit project. Met wat geluk is het Uplace-project op kruissnelheid tegen midden 2015. Dat is niet gek veraf. Het brengt me bij een denkoefening over scenarioplanning voor 2020. Ik kreeg de kans om samen met businessstrategen van Unilever, P&G, Sony en Ecover te werken op consumer futures voor 2020. Op zich een fantastische ervaring. Een visie ontwikkelen voor 2050 is vrij gemakkelijk, maar wanneer het perspectief 2020 is en de producten en businessmodellen uitgerold worden binnen de vijf jaar, wordt het allemaal toch wat uitdagender.

Voor de eenvoudigheid distilleerden we vier scenario’s. Slechts één ervan houdt rekening met een verdere Wall-Martization, merkenconcentratie en directe distributie dus. Dit model is gebaseerd op een duidelijke split tussen diegenen die toegang hebben tot de globale marktplaats, en diegene die geen toegang hebben. Deze laatsten worden neerbuigend drop-outs genoemd, ze hebben de Lehman-crash niet verteerd en zitten op een torenhoge persoonlijke schuldenberg. Ze zijn vooral aangewezen op zichzelf, de goedkoopste consumentenproducten en hebben weinig of geen interactie met de digitale economie. Door hoogefficiënte productieprocessen te combineren met een simpele distributie ontstaat een goedkope product-waardeketting, met minimale toegevoegde waarde. Deze producten voorzien in de basisbehoefte van de drop-outs. Maar lage toegevoegde waarde betekent ook weinig tewerkstelling.

Het lijkt alsof dit scenario welvaart vernietigt. Ik bekijk het liever als het herdefiniëren van welvaart. Wanneer we de regio rond Brussel – en andere grootsteden – bekijken, kunnen we niet anders dan vaststellen dat deze maatschappelijke tweedeling al bestaat. En niet enkel op basis van internettoegang, maar vooral op basis van afkomst, leeftijd en religie. Onze zeer diverse samenleving is niet in een vingerknip omkeerbaar. De kans bestaat dat onze Kris Peeters in 2020 vervangen is door Meryame, Christos of Fatima. Het is raadzaam om het socio-economische deel van Uplace even voor te leggen aan de beleidsmakers van de toekomst, want zij zullen geconfronteerd worden met de gevolgen en aan hun kiezers moeten uitleggen waarom in 2012 is beslist een complex neer te zetten dat al in 2018 aan een totaalreconversie toe was. En bovendien gefinancierd moet worden met gemeenschapsmiddelen omdat de financiële projecties door de ‘iets-langer-dan-verwachte economische herstelperiode’ niet werden gehaald. Want niet de bereikbaarheid van het complex zal een onderwerp van discussie zijn, maar vooral de bruikbaarheid, de milieu-impact, de rentabiliteit en de functie ervan.

Het zou dus goed zijn mochten onze politici ook anticiperen op de andere drie scenario’s. Daarin is plaats voor verticale stadstuintjes, lokale kind- en bejaardenzorg, productprint-shops, multiculturele ontmoetingsplaatsen, lokale lage-impactwerkwinkels en woongelegenheid. Als het even kan zorgen we het best voor een bevoorradingstunnel en efficiënt duurzaam transport, en dit realiseren we met gemeenschapsmiddelen. Want we zijn nu al zeker dat we tegen dan met veel meer consumenten ‘anders’ zullen consumeren en dat niet alleen Bart, Kris of Elio het consumentenkader zullen bepalen, maar evenzeer Alberto, Ahmed, Christos, Fatima en Yi.

Een dikke duim dus voor het initiatief en laat deze nieuwe landmark een zegen zijn voor al haar gebruikers. En wat de beleidskleur ook zal zijn, alle kleuren zullen netjes op een rij staan, het lintje doorknippen en het glas heffen. Proost Kris, Gezondheid Fatima!

De auteur is CEO van Melotte en oprichter van Innocrowd.

MARIO FLEURINCK

In de toekomst bepalen niet enkel Bart, Kris of Elio het consumenten-kader, maar evenzeer Alberto, Ahmed, Fatima en Yi.