World Press Photo

Sociale ellende en oorlogstaferelen maken ook in deze 42ste editie de hoofdonderwerpen uit van de World Press Photo. Nog tot 15 juni in het Antwerpse Museum voor Fotografie.

De westerse mens is zo goed als immuun geworden voor de beelden van oorlogsgruwelen, uitgemergelde gevangenen of slachtoffers van een milieuramp of hongersnood. In de overdosis van de informatiestroom wordt het kaf niet meer van het koren gescheiden. De kracht van de persfoto – onder meer om het geweten van de medemens aan te spreken – dreigt hierdoor aan zijn doel voorbij te gaan. De persfotograaf is voyeur, indringer en archivaris tegelijk. Hij of zij verzamelt stukjes realiteit en schept terzelfder tijd een metarealiteit door zijn of haar subjectieve visie op het onderwerp. In de World Press Photo expositie in het Antwerpse Museum van de Fotografie valt – naast de durf van de persfotograaf in risicovolle situaties – de actualiteitswaarde van de foto’s op, alsook hun esthetische waarde, die ze boven het “toevallige” snapshot verheft.

Uit de 36.836 ingezonden foto’s van maar liefst 3.733 fotografen uit 116 landen, bekroonde de internationale jury van de World Press Photo wedstrijd de Amerikaanse Dayna Smith. Haar beeld van een groep rouwende vrouwen tijdens de begrafenis van een soldaat in Kosovo, vat in zijn perfecte cadrage het inzicht in de situatie en de manipulatie van de toevalsfactor van de fotografe samen. De esthetische kracht van de winnende foto slaat tevens niet uitsluitend op de situatie in Kosovo, maar drukt de universele droefheid van elke genocide uit.

Doelstelling van de World Press Photo, een onafhankelijke non-profitorganisatie die in 1955 in Nederland werd opgericht, is om internationaal het werk van professionele persfotografen te steunen en te promoten en daarmee de persvrijheid te bevorderen. Na de dood van prinses Diana werden persfotografen beschimpt en met argwaan onthaald. De voorzitter van de jury, David Burnett, wijst in zijn voorwoord in de catalogus op het afbrokkelen van het recht van de fotograaf op zijn of haar beelden en het gebruik ervan.

Uit de tweehonderd tentoongestelde werken krijgt de toeschouwer een beeld van enkele wereldgebeurtenissen (variërend van sport- en kunstactiviteiten tot portretten en nieuws) uit 1998, die door de invalshoek van de fotograaf een tijdloos karakter krijgen. Zo houdt de idyllische opname van twee jonge jachtluipaarden die hun poten op de rug van een jonge antilope leggen, een even brutale wreedheid in als de reeks foto’s van Magnum-fotograaf James Nachtwey over een groep moslims die met stokken en messen een man afmaken in Jakarta. Dat de persfoto wel degelijk een waarde heeft, staat buiten kijf. De World Press Photo tentoonstelling biedt een indrukwekkende verzameling beeldmateriaal dat pakkend, soms grappig en vertederend, maar zelden vrijblijvend is.

De tentoonstelling is dagelijks (behalve maandag) te bezichtigen in het Museum voor Fotografie, Waalse Kaai 47, Antwerpen, tussen 10 en 17 uur. Inlichtingen: Tel. (03) 242.93.00.

Piet Goethals