WOODY ALLEN NAAR HERTOGINNEDAL

Zij zijn elkaar hartstikke beu. Wij zijn hen hartstikke beu. Waar blijft het orakel van Hertoginnedal dat klip en klaar verkondigt: het was welletjes, hier handelt het niet langer over een nieuwe regering, hier handelt het over de hoeksteen. Heeft dit land met deze politieke klasse een toekomst? Beleven wij de onttroning van een idiocratie?

Beter vertrekken de cameraploegen van VRT, RTBF en VTM bij de poorten van Hertoginnedal. Hier is slechts plaats voor Woody Allen die het zakken van de autoraampjes en de praatjes van de sprekende koppen monteert tot absurdistisch technicolor. Zijn dit de volwassen politici van een gezond land? Kunnen de twee bergtoppen van de twee naties in één land elkaar nog ontmoeten?

Elke kankerpatiënt die hoort dat de chemotherapie stopt, want zonder effect blijft, zuigt troost en waanbeelden op. Het is twee maanden na 10 juni duidelijk voor de galeislaven van Hertoginnedal – die zich professionelen noemen en waarvan men verwacht dat zij eerst en vooral hersenen hebben, dus staalhard kunnen zijn – dat de kanker van België zo ver gevorderd is dat noch chemo, noch troost, noch mededogen, noch waanbeelden de waarheid kunnen verbloemen. Dames en heren, stop de show, bespreek het einde van België.

Met een mislukking van Yves Leterme, en met even grote mislukkingen van wie hem eventueel zou durven te vervangen, is zonneklaar hoe wij leven in een crisis van het regime. Formateur Guy Verhofstadt, noch formateur Didier Reynders, noch formateur Herman De Croo zal het tij keren. Een tripartite zal het tij niet keren, een zakenkabinet zal het tij niet keren, een syndicalistenregering zal het tij niet keren. Een oproep van progressieve schrijvers en columnisten in het Nederlands, het Frans, het Brussels, het Duits zal het tij niet keren. Een opstand van generaals zal het tij niet keren, een veroordeling door de Europese Unie niet, een dreiging met het einde van Brussel als ‘EU-capitool’ evenmin. En zelfs de bangmakerij dat Vlaanderen ‘zijn’ Brussel verliest -dat zijn we eigenlijk al lang kwijt, we betalen veel lasten voor weinig lusten – zal het tij niet keren

Het is bijkomstig, maar als de koninklijke doorluchtigheden van Laken niet doorhebben dat zij het best, en met opgeheven hoofd, hun boedel beginnen in te pakken en een milde plek zoeken om voorzien van veel manna weg te kwijnen, dan is ten paleize de ratio zoek. Is deze situatie treurig? Ja, zij is diep treurig. Na deze vaststelling kijkt men in Vlaanderen beter naar de toekomst dan zich psychopathisch te bekreunen over het Belgische tijdvak. Worden het onafhankelijke Vlaanderen, het onafhankelijke Wallonië en Brussel als condominium paradijzen? Misschien, als door deze schoktherapie zichtbaar wordt hoe men voortaan de eigen troeven moet uitspelen voor een beter leven.

Politici zeggen altijd te betreuren hoe weinig tijd hun rest om boeken te lezen. Het zal hun dan ook vandaag, hoe leerzaam ook, niet bekoren om de ver-taling open te slaan van ‘Der Mann ohne Eigenschaften’ (1930) van de Oostenrijker Robert Musil, door Duitse schrijvers en critici uitgeroepen tot de belangrijkste Duitstalige roman van de twintigste eeuw. De 1343 bladzijden van de Meulenhoffvertaling zijn als een decor voor het Belgische drama.

Op een augustusdag in 1913 raakt Ulrich, de man zonder eigenschappen, betrokken bij de Parallelactie, de organisatie die de viering van het zeventigjarige regeringsjubileum van keizer Frans Josef I voorbereidt en het dertigjarig jubileum van de Duitse keizer wil overklassen. Ulrich leeft in Kakanië, een stenonaam van Musil voor ‘die königlich-kaiserliche Monarchie’ van Oostenrijk en Hongarije. De landsnaam van de schrijver bevat bewust het Griekse woord kakos (slecht, ondeugdelijk). Kakanië is voor Musil “het eerste land waarvan God het krediet introk, samen met de levenslust, het geloof in zichzelf en het vermogen dat alle geciviliseerde staten hebben om de nuttige illusie te verbreiden dat ze een taak zouden hebben. Het was een verstandig land en het herbergde ge-cultiveerde mensen; en net als alle gecultiveerde mensen overal ter wereld liepen die in een enorme beroering van lawaai, snelheid, vernieuwing, conflict en al wat er verder nog tot het optisch-akoestisch landschap van ons leven behoort. [… ] Deze gecultiveerde mensen hadden niet meer de gave van het krediet [… ] Ze wisten niet meer waar hun glimlach, hun zucht, hun gedachte voor bestemd was [… ] Ze zagen het onafwendbare faillissement aankomen.”

Ulrich zweept zich op voor de ‘Paral- lelaktion’. Die verzandt echter in de Eerste Wereldoorlog, en het geplande ‘Weltösterreichjahr’ van 1918 mondt ironischerwijze uit in de instorting van de te vieren monarchie. De Kakaanse neergang van België is ver gevorderd.

De auteur is directeur-hoofdredacteur van Trends

Frans Crols