De snelle renteklim van de voorbije weken deed 2 à 3 procent van het pensioenspaargeld van de Belgen in rook opgaan. Maar wie in januari geld stortte in zijn pensioenspaarfonds, houdt nog een stevige winst over.
Sinds 15 april zit de rente in de lift. Eerst ging het langzaam hoger, maar na een mislukte veiling van Duitse overheidsobligaties ging het plots heel snel. In drie weken tijd verdrievoudigde de Belgische rente op tien jaar tot 0,9 procent. Een stijgende rente veroorzaakt minwaarden in obligatieportefeuilles en heeft een negatieve impact op aandelen. Onder meer aandelen van vastgoedvennootschappen zoals Wereldhave Belgium (-7 % sinds 15 april), bedrijven met een hoog dividendrendement zoals bpost (-9 %), en ondernemingen met veel schulden op de balans zoals Ontex (-9 %) zijn het gevoeligst aan rentestijgingen.
Dynamisch en defensief
De meningen zijn verdeeld over de duurzaamheid van deze renteopflakkering. Sommige waarnemers denken dat de Europese Centrale Bank door haar aankopen van overheidsobligaties de rente opnieuw lager zal duwen. Anderen denken dat we nu vertrokken zijn voor een terugkeer naar normale rentevoeten. Maar het maakt op zich niet zo veel uit of de rentestijging van de voorbije weken tijdelijk is of niet. De rente moet ooit weer omhoog, en dat zullen ook de Belgische pensioenspaarders voelen.
De Belgische pensioenspaarfondsen beleggen verplicht een deel van hun middelen in obligaties en een deel in aandelen. De dynamische pensioenspaarfondsen beleggen vooral in aandelen en minder in obligaties; de defensieve pensioenspaarfondsen doen net het omgekeerde. Daarnaast zijn er nog een aantal neutrale pensioenspaarfondsen op de markt, waarbij de verdeling ongeveer fiftyfifty is. De banken raden hun cliënten doorgaans aan over te stappen naar een defensief fonds als hun pensioenleeftijd nadert, omdat ze dan beter beschermd zijn tegen een beurscrash. Maar zijn ze dan ook beschermd tegen een snelle stijging van de rente?
Gewaarschuwd man
De beheerders van de pensioenspaarfondsen zijn in elk geval gewaarschuwd. In mei 2013 liet de Amerikaanse centrale bank verstaan dat er een einde zou komen aan het goedkope krediet. Beleggers reageerden verrast en verkochten massaal Amerikaans overheidspapier, waardoor de Amerikaanse tienjaarsrente steeg. Die renteklim had twee jaar geleden ook een weerslag op de portefeuilles van de Belgische pensioenspaarfondsen. Ze verloren in het tweede kwartaal van 2013 zo’n 2 à 4 procent. Een aantal beheerders stuurde zijn strategie bij. Maar allemaal zijn ze sindsdien op hun hoede, om snel in te grijpen als er zich een rentestijging voordoet.
Alle Belgische pensioenspaarfondsen moesten de voorbije drie weken opnieuw terrein prijsgeven. Sinds 15 april boekten de pensioenspaarfondsen 2 tot 3 procent verlies. Dat is het logische gevolg van de wegzakkende obligatiekoersen na een stijging van de rente. Maar alle fondsen houden wel nog een groot deel over van de mooie winst die ze haalden sinds Nieuwjaar.
Dubbel zo hoog
De Bel-20 ging in de eerste drie maanden van dit jaar ruim 13 procent hoger — een uitzonderlijke jaarstart. De EuroStoxx50 won in het eerste kwartaal zelfs meer dan 17 procent. Het is normaal dat fondsen die meer in aandelen beleggen, meer profiteren van een sterke beursrally. De vier defensieve pensioenspaarfondsen die in ons land op de markt zijn, bengelen daardoor sinds Nieuwjaar onderaan in de rangschikking van de beste rendementen.
De winst van het best presterende pensioenspaarfonds sinds 1 januari, het Argenta Pensioenspaarfonds, is dubbel zo hoog als die van de hekkensluiter, BNP Paribas B Pension Fund Stability (zie tabel Eerst winst, dan een licht verlies). Het Argenta Pensioenspaarfonds is een dynamisch fonds dat vorig jaar wat achterbleef op de andere fondsen en nu een inhaalbeweging heeft ingezet. Het defensieve pensioenspaarfonds dat BNP Paribas Investment Partners beheert, haalde in 2014 het hoogste rendement. Dat product, dat door een hele rist banken wordt verdeeld (BNP Paribas Fortis, Fintro, AXA, Rabobank.be, Crelan en BKCP), scoorde ook de voorgaande jaren sterk.
Instapkosten
De rendementen die de Belgische pensioenspaarfondsen en andere fondsen afficheren, houden geen rekening met de instapkosten. Dat percentage van elke storting wordt nooit geïnvesteerd, maar ingehouden door uw bankier. De maximale instapkosten staan vermeld op de informatiefiche van uw pensioenspaarfonds. Vaak kunt u over die kosten wel onderhandelen met uw bankier.
Er zijn banken die geen instapkosten aanrekenen. Het loont de moeite na te gaan wie er al dan niet een percentage van uw stortingen afroomt. Rabobank.be bijvoorbeeld verkoopt dezelfde pensioenspaarfondsen als BNP Paribas Fortis, maar bij de internetbank betaalt u geen instapkosten. De grootbank rekent tot 3 procent instapkosten aan. Stel dat u in januari deelbewijzen van BNP Paribas B Pension Growth bij Rabobank.be hebt gekocht voor 940 euro — het maximumbedrag dat in aanmerking komt voor een fiscale aftrek van 30 procent. Dan is die belegging vandaag 1063 euro waard. Als de bank 3 procent instapkosten aanrekende, kwam slechts 912 euro op uw pensioenspaarrekening terecht. Sinds Nieuwjaar dikte dat bedrag aan tot 1031 euro. Dat betekent dat u op die manier mogelijk 32 euro bent misgelopen.
Ook de Antwerpse effectenbank Dierickx Leys, die het Inter-Beurs- Hermes-Pensioenspaarfonds beheert en verdeelt, zegt op haar website duidelijk dat ze geen toetredingskosten afhoudt. “Wij hebben sinds de start in 1987 nooit een instapvergoeding aangerekend”, zegt beheerder Werner Wuyts. “Er staat in het prospectus wel een maximum van 3 procent aan instapkosten vermeld, maar dat doen we om andere banken die het fonds verdelen die mogelijkheid te bieden. Ons pensioenspaarfonds wordt bijvoorbeeld ook verkocht door de private bank Puilaetco Dewaay en enkele kleinere spelers.”
Door het effect van de samengestelde intresten tikt het verlies door de instapkosten op lange termijn aan tot enkele duizenden euro’s, afhankelijk van het behaalde rendement. Argenta heeft nooit instapkosten ingehouden op het Argenta Pensioenspaarfonds, dat wordt beheerd door Petercam.
Belfius ten slotte rekent voor zijn nieuwste pensioenspaarfonds Belfius Pension Fund Balanced geen instapvergoeding aan. “Dat is geen tijdelijke actie, maar permanent”, zegt een woordvoerder. Voor de andere twee pensioenspaarfondsen hanteert de grootbank wel nog 3 procent toetredingskosten.
Ilse De Witte
De defensieve pensioenspaarfondsen bengelen sinds Nieuwjaar onderaan in de rangschikking van de beste rendementen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier