Winnen of aanblijven

De nieuwe leider van Japan staat voor electorale en andere uitdagingen.

Tussen 1990 en 2012 heeft Japan vijftien premiers gehad. Toen Shinzo Abe in 2012 zijn ambt aanvaardde, geloofden weinigen dat hij het veel langer zou uithouden dan het gemiddelde van minder dan twee jaar. Zijn eerste ambtstermijn in 2006 was al na één jaar geëindigd. Maar toen Abe in september 2020 aftrad wegens gezondheidsproblemen, had zijn ambtstermijn een record van 2822 dagen gevestigd.

Abe werd vervangen door zijn trouwe rechterhand Yoshihide Suga, wat continuïteit en stabiliteit beloofde. De regerende Liberale Democratische Partij (LDP) koos Suga om Abes ambtstermijn af te maken. Een echte krachtmeting om te bepalen wie de volgende drie jaar de partijleider zal zijn, is gepland voor september 2021. Dan zal blijken of de LDP hervalt in haar vroegere draaideurgedrag. De bevolking zal de kans krijgen haar oordeel over de partijkoers na Abe te vellen bij de verkiezingen voor het parlement in oktober.

Moeilijke omstandigheden

Hoewel Suga eerst een voorlopige vervanger leek, zal hij zich proberen te handhaven. De kiezers lijken klaar om hem een kans te geven. Bij de peilingen voordat Abe aftrad, noemde minder dan 10 procent van de Japanners hem als hun favoriete opvolger. Toch werd zijn nieuwe regering bij haar start door bijna 70 procent gesteund.

Suga zal snel resultaten moeten boeken in moeilijke omstandigheden. Covid-19 blijft een rem op de Japanse economie zetten, terwijl die al voor de pandemie in een recessie was weggezakt. In het tweede kwartaal van 2020 kromp het bbp met 28,1 procent vergeleken met het jaar daarvoor. Door een lusteloze vraag zal in 2021 het spook van de deflatie weer opduiken. De Olympische Spelen zouden voor een stimulans kunnen zorgen, als de Japanse regering en het Internationaal Olympisch Comité erin slagen ze veilig te houden.

De uitdagingen voor het buitenlandse beleid zijn al even ontzagwekkend. Abe had van diplomatie een prioriteit gemaakt. Suga moet zijn geloofwaardigheid op het wereldtoneel nog opbouwen, op een moment dat persoonlijke ontmoetingen beperkt zijn.

Nieuwe generatie

De verstoring door de pandemie kan ook bijdragen tot enkele van Suga’s hervormingen. Hij heeft beloofd een nieuw digitaal agentschap op te richten om de modernisering van de archaïsche overheidsdiensten te bevorderen. In 2021 zal de hanko, een persoonlijk zegel op officiële documenten, een onschuldig overblijfsel uit het verleden zijn en niet langer een essentieel instrument om zaken te doen.

Als hij erin slaagt de economie te stabiliseren en het virus in te dammen, kan Suga misschien zijn voorzitterschap veiligstellen. Maar als hij een besluiteloze leider blijkt te zijn, zal er een open oorlog uitbreken over het partijvoorzitterschap.

Er staan veel politici te trappelen om het over te nemen. De vroegere minister van Defensie Ishiba Shigeru werd door Suga verslagen in 2020, maar hervat misschien zijn campagne. De vroegere minister van Defensie en Buitenlandse Zaken Kono Taro is opgeleid aan de Universiteit van Georgetown en kan zich aandienen als kandidaat van de nieuwe generatie. Noda Seiko wil de eerste vrouwelijke premier van Japan worden. Wie ook zegeviert, hij of zij zal merken dat de verkiezing winnen makkelijker is dan aanblijven.