Die ochtend aan het metrostation in mijn buurt keek ik geschokt naar een man van zo’n 55, die heel keurig gekleed was. Hij zat op de grond en had een kartonnen bordje met de tekst: “Wil iemand gewoon met mij praten?” Instinctief keek ik rond op zoek naar de verborgen camera. Die was er niet. Ik nam de metro. Ik was beschaamd. Twee uur later zat die man er nog. Een jonge vrouw zat gehurkt naast hem, één en al oor. Zulke mensen maken een verschil, ze geven je dat warme gevoel dat we in een koude economische omgeving zo sterk missen. Er zijn te weinig wijze, goede mensen die ons raken – mensen door wie je je voor de rest van de dag anders voelt, als je met hen hebt gepraat.
Als je met filosofen, leerkrachten of verpleegkundigen praat, voel je vaak dat zachte, dat warme, of wat sommigen met een supervaag woord het ‘spirituele’ noemen. Ik heb in mijn loopbaan tientallen managers en bedrijfsleiders geïnterviewd. Als je bij hen ‘wijsheid’ ziet – ik gebruik dat bij gebrek aan een beter woord – dan is die eigenschap nog indrukwekkender en nog krachtiger, omdat van zakenmensen nu eenmaal geen warmte wordt verwacht.
Het eerste wat opvalt, is dat zulke mensen hun woorden wikken en wegen. Ze praten niet te snel. Ze lijken te peilen naar je reactie en soms onderbreken ze hun woorden met een opmerking als: “Je kijkt anders dan daarstraks” of “Zie je dat ook zo?” Ze praten bijna nooit over hun prestaties. Ze praten over ontmoetingen, leerpunten, emoties, maar niet over succes. Ze beseffen blijkbaar maar al te goed hoe sterk dat zinnetje is uit het gedicht ‘If -‘ van Rudyard Kipling: als je beseft dat successen en nederlagen misleidend zijn, ben je klaar voor het grote werk.
Praten ze over zichzelf? Zeker niet altijd zoals de narcisten, die alleen over hun eigen grootsheid opscheppen. Als ze dat doen, doen ze het in alle eenvoud, bijna terloops. Als je hen vraagt hun successen te beschrijven, vallen twee zaken op. Succes is eenvoudig. Je doet de dingen die je op dat moment moet doen. Er is een tijd om te wachten, om te versnellen, om aan de klant te denken en om aan je medewerkers te denken. Succes is nooit het werk van één persoon. Het geluk moet altijd een handje helpen, en zonder de anderen sta je nergens. Je hebt succes mét je leveranciers, je klanten, je raad van bestuur en je medewerkers. De wijze CEO’s staan midden in dat netwerk, niet als een spin in een spinnenweb, maar als een voetbalkapitein die altijd toevallig op de juiste plaats staat, terwijl de keeper saves van wereldklasse uitvoert en de aanvallers schitterende doelpunten scoren.
Wijze mensen zijn duidelijk. Die duidelijkheid zorgt ervoor dat je niet hoeft te raden wat ze belangrijk vinden, dat je in hun omgeving heel goed weet wanneer je goed en minder goed bezig bent. Daarin verschillen ze vaak van de geitenwollensokkenfilosofen die zich verschuilen achter eindeloze vaagheden en nietszeggende principes. Wijze ondernemers staan in het volle leven en gaan vooruit. Ze zijn jarenlang geleden begonnen aan een tocht van duizend kilometer en hebben toen de eerste stap gezet. En ze zijn blijven wandelen.
Behalve duidelijk zijn ze mild. In de eerste plaats zijn ze mild tegenover hun eigen beperkingen. Ze kennen die, waarschuwen je ervoor, maar ze maken er geen misbruik van. Geen flauwe dingen als: “Ik ben nogal opvliegend”, wat een soort vrijgeleide is om mensen uit te kafferen, impulsieve beslissingen te nemen of te intimideren. Ze leggen je wel uit hoe ze hun zwaktes afdekken, hoe ze versnellen als het gaat over hun sterktes, maar heel erg vertragen als het om hun zwaktes gaat. Ze raadplegen wijze mensen, ze draaien hun tong zevenmaal om, of delegeren hun beslissing.
Die merkwaardige combinatie van duidelijkheid, veeleisendheid en mildheid – omdat wij mensen o zo veel gebreken hebben en de condition humaine nu eenmaal verpletterende grenzen heeft – is wat ik bij die mensen zo sterk bewonder, en waarom ik beschaamd was dat niet ik, maar die jonge vrouw gehurkt zat naast de man die gewoon met iemand wilde praten.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
Als je bij ondernemers wijsheid ziet, is die eigenschap nog indrukwekkender en nog krachtiger.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier