Wie smelt voor blik ?

Voor glas en papier hebben de gemeenten het proces van ophaling en recyclage reeds lang georganiseerd. Voor metaalverpakking zeg maar blikjes werkt de industrie nu een gesloten kringloop uit. Hoog nodig, want Vlaanderen, Wallonië en Brussel legden onlangs strenge algemene recyclagevoeten vast.

Begin deze maand sloten het Vlaamse, het Waalse en het Brusselse gewest eindelijk het interregionaal samenwerkingsakkoord over verpakkingsafval. Deze overeenkomst legt een minimale recyclagevoet van 35 % (in ’96) tot 50 % in ’99 vast. Deze percentages, die een stuk verder gaan dan de Europese richtlijn (van 25 % nu tot 45 % tegen 2001) gelden voor de totaliteit van het afval (alle materialen samen), met een ondergrens van minstens 15 % per materiaalsoort. Voor glas en papier dat al lang selectief ingezameld wordt vormt dat geen probleem. Wat metaal betreft, werkt de verpakkingsindustrie via Fost Plus (de structuur die werd opgezet voor de gescheiden afvalophaling, zie ook Trends van 23 mei 1996) nu aan een oplossing.

Europa produceert jaarlijks 5 miljoen ton staalverpakking. Vroeger verdween het afval (de lege blikjes) gewoon op de stortplaatsen. Vandaag wordt het grotendeels gerecupereerd om er opnieuw nuttige grondstoffen uit te puren. “Maar hoeveel blikjes en conserven er in ons land jaarlijks verbruikt worden en wat de recyclageratio’s in de regio’s kunnen zijn, weten we niet echt. Daarover bestaan geen betrouwbare statistieken.” Dat zegt Philippe Wolper, bij Cockerill Sambre actief in de Corporate Planning en tevens voorzitter van de in september ’95 opgerichte vzw Stalupack. Die vzw heeft zich tot taak gesteld vraag en aanbod in deze specifieke recyclagemarkt te organiseren. De vereniging vertegenwoordigt de belangrijke industriële spelers, namelijk de producenten, afvullers en recycleurs : Cockerill Sambre, Hoogovens Aluminium, CBB (de Confederatie van Belgische Brouwers), VIWF (de frisdrankennijverheid), Fabrimetal en de Belgische Onttinningsfabriek.

SELECTIEVE INZAMELING.

Stalupack schrijft de aanbestedingen uit voor het verwerken van het verpakkingsmetaal dat via Fost Plus nu selectief wordt ingezameld. In de blauwe huisvuilzakken van Fost Plus komt elke maand zo’n 200 ton staal en iets meer dan 20 ton aluminiumverpakking terecht. Containerparken leveren daarnaast per jaar nog eens 200 ton verpakkingsmetaal op.

Deze selectieve inzameling is complementair met de magnetische scheiding die plaatsvindt in composterings- en verbrandingsinstallaties en jaarlijks 30.000 ton schroot recupereert. Fost Plus betaalt de intercommunales een forfaitair bedrag (400 frank/ton) voor de magnetische scheiding van het metaal. Stalupack controleert die materiaalstroom en zijn zuiverheidsgraad. Bovendien garandeert Stalupack dat alle ingezamelde metaalverpakkingsafval wel degelijk gerecycleerd wordt.

Wolper : “Vinden we geen kopers op de markt, dan zullen Cockerill Sambre en Hoogovens Aluminium het materiaal recycleren. Cockerill Sambre is trouwens de enige Belgische producent van vertind staal voor huishoudelijke verpakkingen en produceert jaarlijks 300.000 ton vertind staal.”

Fost Plus bereikt vandaag iets meer dan 2.000.000 inwoners, waarvan driekwart in Vlaanderen. Tegen oktober wil men dat cijfer verdubbelen en evenwichtiger spreiden over beide landsdelen. “Dan rekenen we ook meer dan 5000 ton metaalverpakking op te halen. Tegen het jaar 2000 willen wij geheel België bestrijken. Deze selectieve inzameling kost elke Belg ondertussen gemiddeld 250 frank per jaar. Want ook al reikt Fost Plus vooralsnog niet tot in elk hoekje van het land, elke consument betaalt wel reeds mee aan het selectief inzamelen. Fost Plus krijgt van de afvullers 5 centiem per blikje doorgestort. Op stalen blikjes betaalt men 1,45 frank per kilo, voor aluminium 2,42 frank per kilo. (In België komt 10 % van alle drankverpakking in aluminium, schat Wolper.)

PERSDRIFT.

“Met de ecotaks zoals die aanvankelijk voorzien was en niet de afgeslankte vorm die nu bestaat zouden we al lang een mooi recyclagecircuit voor drankblikjes gehad hebben,” zegt Pierre Dahdah (32j.) zaakvoerder van Gourmandine bvba, de firma die sinds anderhalf jaar de markt bewerkt met Presstin, een automatische, elektro-mechanische pers voor lege blikjes. Nu de recyclage zich stilaan op gang gaat trekken, ziet Pierre Dahdah een grote markt voor het Presstin-toestel (van Italiaanse makelij), dat elk busje in twee seconden plet tot een vijfde van zijn omvang. Een afvalcontainer bevat dus vijfmaal meer blikjes voor hetzelfde geld. Een iets duurdere versie scheidt stalen en alu-blikjes. “Wij proberen de vraag te wekken,” zegt Dahdah die gerichte mailings uitstuurt naar vendingbedrijven en eco- en horecabeurzen afschuimt (Ecotop, IFEST,…). In België wist hij in scholen en universiteiten, maar ook in fabrieken en hospitalen al een 40-tal toestellen te slijten.

“De echte doorbraak komt nog,” verwacht Dahdah, die wijst naar Zwitserland waar de coöperatieve Igora een tegenhanger van Fost Plus bij ons zo’n 4500 drinkbuspersen opstelde en exploiteert. Heel de operatie is gratis, of liever, de consument betaalt de producent die zowat 1,25 frank per blikje doorstort aan Igora. In ’95 recycleerde men op die manier 85 % van alle drankblikjes, zo’n 100 miljoen stuks, goed voor 1390 ton aluminium.

In Zweden betaalt de consument statiegeld op alle drankblikken. Zowat elk grootwarenhuis en elke betere kruidenier is er uitgerust met een automatische crusher die tevens een ristornobon print. Straks haalt Dahdah een nieuw “muzikaal” systeem binnen dat een deuntje speelt telkens men het een blikje voert. Om de zoveel blikjes spuwt het een bonnetje waarmee de gelukkige naar de bar kan voor een gratis drankje of hapje. En er komt nog meer van dat : een shredder voor plastic bekertjes die werkt volgens het statiegeldsysteem. “In Nederland en Engeland zijn daarvoor reeds recyclagecircuits uitgebouwd.” Straks ook bij ons ?

LUC DE SMET

PHILIPPE WOLPER (VOORZITTER STALUPACK) Geen betrouwbare statistieken over aantal blikjes en conserven in ons land.

PIERRE DAHDAH (GOURMANDINE) Met de oorspronkelijk uitgedachte ecotaks zouden we al lang een mooi recyclagecircuit voor drankblikjes gehad hebben.