Wie indut, is verloren

De Franse auteur Michel Houellebecq declareert in zijn roman Elementaire deeltjes dat de wereld aan rocksterren en filmdiva’s toebehoort. Voor die eersten lukt dat steeds minder, zo blijkt. Vorige week knorde Ifpi – de beroepsvereniging van de muziekindustrie – dat in 2002 de daling van de cd-verkoop geen halt is toegeroepen. Weer eens 10% minder verkochte cd’s, en 2001 was al zo’n rampjaar. Enige troost voor de entertainmentkeizers: het aantal verkochte dvd’s groeit spectaculair; voor het eerst werden er meer filmschijfjes dan muziek-cd’s verkocht. Gevolg: een sociaal bloedbad bij de platenmaatschappijen en het mes in de artiestencontracten.

De muziekindustrie vraagt zich af hoe ze het aantal gekopieerde cd’s en het downloaden van internetsites kan indijken. Want dat is de reden waarom ze lokale artiesten de bons geven en hun winstmarges zien dalen. Een drogreden? De maatschappijen maken immers deel uit van een groter concern. Neem nu Sony, dat bakken geld heeft verdiend met de film Spiderman én cd-branders produceert, waardoor het bijdraagt aan de kopieermanie. Waarom dan zeuren over teruglopende platenverkoop? Het probleem is blijkbaar dat men het geld niet langer in muziek wil investeren. Een drama is dat niet, want het schept kansen voor kleine labels als Petrol, dat met minder centen toch artistiek en commercieel succes weet te combineren.

Want de wereld verandert. De platenbonzen hebben te weinig vooruitgeblikt toen het internet hun businessmodel op zijn kop zette, en zien nu hun winst krimpen. Ze klagen en proberen alsnog de meubelen te redden via kopieerbeveiliging. En mettertijd zal dat wel lukken. Een bank beroven is lucratiever dan een hypotheek nemen, maar dat laatste is nu eenmaal veiliger. Dus: natuurlijk mag de overheid geen maatregelen nemen die het kopiëren legaliseren, zoals Spirit eind vorig jaar voorstelde. Maar denken dat er nooit inbreuken zullen zijn, is fictie. Het komt erop aan het bedrijfsmodel aan te passen. En dat doet de muziekindustrie niet.

Een fundamentele revolutie te laat inschatten, kan pijnlijke gevolgen hebben. Kijk maar naar Brepols. Vorige week liet de grafische groep uit Turnhout definitief het doek vallen over zijn drukkerij. De sterkhouder van de onfortuinlijke bedrijfstak was het luxueuze drukwerk van bijvoorbeeld encyclopedieën. Maar sinds de komst van het internet raak je die aan de straatstenen niet meer kwijt.

Technologie wijzigt ook de muziekwereld. Steeds meer artiesten kunnen dankzij de digitale technologie hun cd’s goedkoper en in eigen beheer opnemen. Op die manier knabbelen ze aan de almacht van de platenmaatschappijen. Die hollen achter de feiten aan en geloven nog in de kip met gouden eieren. De toekomst is aan kleinschalige labels die het evenwicht tussen productie en promotie beter in hand weten te houden.

Roeland Byl [{ssquf}]