Welke Belgische banken gaan nog fuseren?

De geruchtenmolen staat niet stil. Belgische banken worden voortdurend genoemd in allerlei fusiescenario’s. De vraag is niet zozeer of onze banken een fusie wíllen, wel of ze nog een fusie aankunnen. En welke buitenlandse bank heeft baat bij een samenwerking met onze bankverzekeraars?

Het begon allemaal in Frankrijk, waar BNP Paribas en Crédit Agricole de degens kruisten om de meerderheid in Crédit Lyonnais te bemachtigen. BNP Paribas verloor, volgens enkele insiders met opzet. Volgens hen was de liefdesverklaring van BNP Paribas slechts een slinkse strategie om Crédit Agricole uit zijn tent te lokken. Maar zonder tegenwerking van de Franse beurswaakhond of nieuwe manoeuvres van BNP Paribas – die nog altijd mogelijk zijn – luiden binnenkort de huwelijksklokken voor Crédit Agricole en Crédit Lyonnais.

Even belangrijk zijn de fusiegeruchten die daarna de ronde deden. BNP Paribas werd gekoppeld aan Société Générale ( SocGen), SocGen aan Dexia, Dexia aan Crédit du Nord, BNP Paribas aan Fortis, Fortis aan SocGen… De enige constanten in deze opsomming zijn de nationaliteiten: Frans en Belgisch.

Het overnamesprookje

In Frankrijk werden de jaarcijfers van de financiële spelers al bekendgemaakt. Opvallend waren niet alleen de onverwacht gunstige cijfers die sommige banken mochten meedelen, maar ook de hardnekkigheid waarmee de toplui van SocGen en BNP Paribas alle fusiegeruchten uit de wereld hielpen. De boodschap uit Parijs was duidelijk: BNP Paribas noch SocGen zocht een ‘tangopartner’ – om het met de woorden van een Fortis-topman te omschrijven – bij een Belgische of Europese speler. En de rust keerde weer in bancair Europa.

Maar twee recente feiten zullen nieuwe bewegingen op gang trekken. Begin deze maand maakte de Amerikaanse beursgroep JP Morgan Chase bekend dat ze in opdracht van een klant 10% van de aandelen van SocGen had verzameld. Dat belang is ongeveer 2,4 miljard euro waard. Alle ogen waren gericht op BNP Paribas, maar die ontkende. Tot op heden weet niemand met zekerheid wie de koper is, maar deze onbekende heeft zijn belang natuurlijk niet voor de lol aangeschaft.

Ten tweede wil de Franse nutsholding Suez zijn belang van 11% in Fortis voor 2004 van de hand doen. Fortis zou Suez voorgesteld hebben dit belang zelf over te nemen, maar beide partijen doen dit bericht af als “voorspelbare marktspeculatie”. En weer zijn de ogen gericht op BNP Paribas en weer ontkent die.

Fortis hield zich opvallend gedeisd tijdens deze speculatiemanie en ook Dexia en KBC lieten de storm over zich heen gaan. Trends ging na of zij zich in een volgende fusiegolf afzijdig moeten houden of zelf op oorlogspad kunnen gaan.

België heeft een voorsprong

Bankfusies, met of zonder Belgische partners, zijn moeilijk. “Eind jaren negentig waren bankfusies een mode. Telkens als ik een journalist of belegger aan de lijn had, was de vraag wanneer de volgende fusie zou doorgaan,” lacht Herman Van der Loos, senior analist bij Bank Degroof. “Nu is iedereen wat terughoudender.”

Al zouden de Belgische banken nog zo lonken, de kans dat een buitenlandse bank over haar eigen grenzen kijkt, is klein. Analisten in Europa zijn het erover eens dat nationale fusies in gefragmenteerde bankenlanden als Frankrijk, Duitsland en Italië eerst van start moeten gaan vooraleer grensoverschrijdende projecten aan bod kunnen komen.

De Belgische banken geven de indruk dat ze hun vroegere fusies hebben verteerd. Met uitzondering van Dexia, die als laatste de fusie met Artesia aanging, plukken de Belgische banken de financiële vruchten van hun fusies en komen de effecten van de kostenbesparingen naar boven in de winstcijfers. “Zestig procent van de inkomsten van de banken verdwijnen als kosten, waarvan 80% personeelskosten zijn,” stipt Van der Loos aan. “Belgische banken zijn relatief vroeg begonnen aan het snijden in de kostenstructuur. De Nederlanders waren eerst, maar België heeft een voorsprong op landen als Frankrijk, Duitsland en Italië.”

Wie kan, wie wil?

Dat Belgische banken zitten te wachten op een fusiepartner is bezwaarlijk juist te noemen. Alleen Fortis moet door het vertrek van Suez op zoek naar een nieuwe grootaandeelhouder. Maar is Fortis een geschiktere partner dan bijvoorbeeld Dexia of KBC?

Dexia kan niet. Dexia rondde in twee jaar tijd vier fusies af: FSA (VS), Labouchere en Kempen (Nederland) en Artesia (België). “De beurskoers van Dexia is zeker aangetast door zijn jongste expansiepolitiek. De groep is erg veranderd,” aldus Van der Loos. “Of de expansie goed of slecht is zullen we later zien, maar voor de beleggers is ze duidelijk veel te snel gegaan.”

Toch blijft Dexia een favoriet Europees beursaandeel onder de analisten, die de public finance-activiteiten wel weten te waarderen. Maar niet aantrekkelijk genoeg om de bank aan een nieuwe partner te koppelen. Kurt De Baenst, sectoranalist banking bij Delta Lloyd Securities: “Zolang de Legio Lease-affaire in Nederland niet is opgelost, zal er een zekere argwaan en dus ook koersdruk blijven bestaan. De onzekerheid rond de activiteiten van FSA zijn nu wel grotendeels weggewerkt, maar 2003 zal voor Dexia het jaar van de integratie zijn, niet van de uitbreiding.”

Mocht er dan nog enige onzekerheid over een mogelijke fusie bestaan, dan neemt de top van Dexia die wel volledig weg. “Een uitbreiding van de activiteiten in Frankrijk staat op de agenda, maar niet nu.”

KBC wil niet. “KBC heeft een aandeelhouder die nu nog niet wil verkopen,” zegt Van der Loos. “Ik denk dat die beslissing ook voor de komende twee à drie jaar rationeel is. Voor KBC zie ik niet direct een toegevoegde waarde in een fusie.”

KBC zit in de besparingstrein en moet zijn aandacht vestigen op Centraal- en Oost-Europa. “De economische situatie in Polen zal op korte termijn wel wegen op de resultaten van KBC, maar op lange termijn staat het vast dat KBC zal profiteren van de uitbreiding van de Europese Unie vanaf 2004,” legt De Baenst uit. “KBC is dus niet echt geïnteresseerd in een consolidatie in West-Europa, wel in Oost-Europa. Daar staat in de toekomst nog veel te gebeuren op het vlak van consolidatie.”

Fortis kan en wilwel. Voor De Baenst en Van der Loos is Fortis de enige echte Belgische fusiekandidaat. Fortis is het verst gevorderd in zijn consolidatieproces en grootaandeelhouder Suez wil zijn belang van ongeveer 10% verkopen tegen 2004.

“Fortis is betrokken in drie integratieprocessen in België, Nederland en Amerika, wat de markt soms moeilijk begrijpt,” legt De Baenst zijn keuze uit. “Fortis is een echte bankverzekeraar, heeft een hoge return on average equity en een goede solvabiliteit. Deze bank is volgens ons wat te hard gestraft. De groep begint duidelijk vruchten te plukken van het integratieproces. Een uitdaging voor Fortis is nog wel om de rentabiliteit op haar niet-levensverzekeringsactiviteiten te doen stijgen.”

Of Fortis wíl staat als een paal boven water, maar of het kán is niet zeker. “In financiële termen werpt de fusie inderdaad haar vruchten af,” zegt Tjeu Tijskens, vakbondsman van het LBC. “Maar het ongenoegen bij het kantoorpersoneel is zeer groot. Dat zij vorig jaar zelfs staakten zonder onze aanzet zegt genoeg.” De berichten over slechtere dienstverlening en misnoegde klanten die de bank verlaten, zijn ondertussen niet meer te negeren.

Maar ook aan de top zou het rommelen. Belangrijke aandeelhouders verwijten Fortis-topman Anton van Rossum een gebrek aan communicatieve vaardigheden. Zijn publieke verklaringen over een nooit gerealiseerde fusie drukken op de koers van het aandeel, zeggen insiders. Maar geen kwaad woord over zijn managementkwaliteiten.

Wie wil een Belgische bank?

Wie niet meer naar een Belgische bank zal lonken, is een andere Belgische of een Nederlandse bank. Fusies moeten toegevoegde waarde creëren en in de Benelux zijn de meeste kansen al benut.

De Duiters kunnen niet. De Duitse markt is te versnipperd om aan grensoverschrijdende fusies te denken. Bovendien is de kans op lijken die uit Duitse kasten vallen te groot. Kuisen in eigen huis is daar de boodschap.

De Britten hoeven niet.Eerst en vooral is er het probleem van de euro en de cultuurschok die een fusie tussen Britse en continentale banken met zich zou brengen. Britse banken kijken dus de kat uit de boom.

Bovendien is onze markt een vrij moeilijke markt, zegt Van der Loos. “We hebben drie talen, lage marges en klanten die graag aan shopping doen. Wat zou het nut zijn voor een Britse bank met een kosten-batenratio van 40% om te fuseren met een Belgische bank met een kosten-batenratio van 60%?”

De Fransen kunnen. Of onze zuiderburen ermee opgezet zijn of niet, de Fransen lijken de enige geschikte fusiekandidaten. En het is het algemeen bekend dat zij in het verleden al vergaande gesprekken met de Belgen hebben gevoerd. De haat-liefdeverhouding tussen BNP Paribas en Fortis is een publiek geheim.

Waarom is de knoop zo moeilijk door te hakken? “Je mag niet vergeten dat de Franse banken ooit de Belgische markt hebben bespeeld en weer vertrokken zijn. Ze komen nu wel stilaan terug, maar alleen op gebieden als private banking,” legt Van der Loos uit. “Welke buitenlandse bank is echt geïnteresseerd in deze moeilijke Belgische markt en bovendien in een fusie tussen gelijken met Fortis?”

En daar knelt nog een schoentje. Als Fortis blijft zweren bij een fusie tussen gelijken, is SocGen een geschikte partner maar blijft BNP Paribas te groot. Bovendien is de sterkte van Fortis als bankverzekeraar ook een zwakte. In België is het concept al ingeburgerd, maar voor buitenlandse banken is het onbekend terrein.

Geen cash en lage koers

De geruchten blijken de realiteit te overstemmen. Overnamekandidaten zijn schaars en de markten hard. Van der Loos: “Fusies worden aangegaan om de activiteiten uit te breiden of de kostenefficiëntie te verhogen. Je kan een fusie op twee manieren betalen: in cash of met aandelen. Cash is zeer moeilijk vanwege de solvabiliteit van enkele Europese spelers, en de aandelenkoersen zijn gezakt.”

Beide analisten zijn het erover eens dat fusies op langere termijn wel kunnen gebeuren, maar dit jaar zullen de Belgische banken zich meer concentreren op hun eigen metier en op kostenbesparingen. Ook de komende twee-drie jaar zijn besparingen dé uitdaging voor de Belgische banken. Als de nieuwe SocGen-aandeelhouder of Suez niet snel in actie schiet, blijft alles bij het oude.

An Goovaerts [{ssquf}]

an.goovaerts@trends.be

“België is een vrij moeilijke markt. We hebben drie talen, lage marges en klanten die graag aan shopping doen.”

Dit jaar zullen de Belgische banken zich meer concentreren op hun eigen metier en op kostenbesparingen.