Wél Azië, maar geen crisis

België krijgt deze week, als eerste Europees land, de nieuwe Vietnamese premier op visite. Dat wijst op een zekere sympathie. En die is wederzijds, zo blijkt bij de Belgische investeerders. Vietnam voelt weinig van de Azië-crisis.

Afgelopen maand trommelde de Vietnamese overheid het kruim van de buitenlandse investeerders op voor een gedachtenwisseling met de nieuwe eerste minister Phan Van Khai. Ze mochten hun grieven op tafel gooien. Vietnam is zich bewust van zijn slechte reputatie bij kandidaat-investeerders. Velen haakten af, nadat ze moedeloos werden van het worstelen met tegenstrijdigheden en rigiditeiten van de communistische bureaucratie. Hugo Kronacker van Sopex hield het ook voor bekeken: “Wij zouden starten met een koffieverwerkingsbedrijf, maar de overheid beschouwt zoiets nog steeds als gereserveerd domein voor de staatssector. Het gevolg is dat de fabriek over enkele maanden opstart in Indonesië.”

Adolf Vermeiren uit Buggenhout was aanwezig op de brainstorming van buitenlandse investeerders met premier Phan Van Khai. Vermeirens 100% eigen investering, AVW Vietnam Ltd., verwerkt in de Mekong-delta kokosvezels voor toepassingen in de Europese tuinbouw. Op de bijeenkomst kreeg de Vlaamse kmo’er de formele toezegging dat de prijzen voor elektriciteit en voor de huur van terreinen en gebouwen zullen worden verlaagd – “een kwestie die vele investeerders bezighoudt,” zegt Vermeiren, die hoopt dat “de daad nu snel bij het woord zal worden gevoegd.”

Filip Dequeecker van de chocoladefabriek Haigloco is van oordeel dat Vietnam het de buitenlandse investeerders dikwijls nodeloos moeilijk maakt: “Er is de trage besluitvorming en de wetgeving is nog steeds weinig doorzichtig. Er komen almaar decreten bij zonder dat de administratie er de juiste toedracht van kent of een correcte interpretatie kan geven. Daarnaast speelt ook een nationalistische reflex tegen een uitverkoop aan buitenlandse kapitaalkrachtigen.” Desondanks heeft Knokkenaar Dirk Nollet, drijvende kracht achter de joint venture Haigloco, uitbreidingsplannen: “Wij verdubbelen dit jaar onze omzet van één tot twee miljoen VS-dollar. Export naar andere Aziatische landen zit er wegens de crisis niet in, maar de lokale markt biedt voldoende afzetmogelijkheden.”

De Azië-crisis in

de buurlanden, heeft omzeggens geen directe weerslag op Vietnam omdat het land nog steeds minder economische openheid vertoont dan de overige Asean-landen. Maar de ambitie is er om de buren bij te benen en investeerders te lokken. De omvorming van de Communistische partijstaat naar een meer liberale, bedrijfsvriendelijke omgeving, heeft echter heel wat voeten in de aarde. Emmanuel Pauwels van de Mechelse transformatorenbouwer Pauwels International merkt niettemin een gestage ommekeer ten goede: “De eerste onderhandelingen voor de levering van onderstations duurden twee jaar. Tegenwoordig kan eenzelfde contract rond zijn in de helft van die tijd.” Anderen wijzen op het spanningsveld tussen het noordelijke en het zuidelijke deel van het land: in het zuiden hangt een meer liberale ondernemersgeest.

Jean Schréder die via Schréder Vietnam, een dochter van de Brusselse fabrikant van lichtarmaturen, zijn export zag klimmen van 1,7 miljard frank in 1996 naar 2,9 miljard vorig jaar, vreest zelfs de concurrentie niet van landen zoals Maleisië: “Ook al zijn ze daar nu in een aantal toepasingsgebieden goedkoper geworden, ze kunnen de performantie van de Vietnamezen niet evenaren.” Schréder Vietnam is de best presterende vestiging in Azië uit de Schréder-groep. “Bovendien hoopt Vietnam zijn 8%-groei per jaar te kunnen handhaven.”

Vlaamse haven-knowhow

Soms rijst de (terechte) vraag naar concrete resultaten van handelsmissies, maar in het geval van Vietnam plukken onze bedrijven vandaag de vruchten van onder meer een gespecialiseerde havenmissie door de toenmalige VDBH in 1994. Nadat België zich van zijn minst fraaie kant had laten zien – door maandenlang geredetwist in Brussel over een haalbaarheidsstudie die de Belgische Ontwikkelingssamenwerking ( Abos) beloofd had te betalen – plant het trio Haecon– Besix– Noordnatie de bouw van een containerterminal vlakbij de zuidelijke havenstad Vung Tau. De kosten van de haalbaarheidsstudie zullen nu verdeeld worden tussen België en Vietnam.

Vietnam is het eerste succesverhaal in Azië van Haecon, de Gentse specialist in havenstudies: een rapport over de toegankelijkheid van de haven van Haiphong is recentelijk opgeleverd en aanvaard. Dat betekent dat er stevig baggerwerk op komst is (mogelijks voor de Antwerpse baggeraar Dredging). Haecon is inmiddels alweer bezig met ander studiewerk, zoals een aanlegsteiger voor Shell in Haiphong, een haalbaarheidsstudie (in opdracht van de Wereldbank met Abos-financiering) voor de toegang van de Bassac-rivier tot de rijsthoofdstad van het land, Can Tho. Voorts zijn de Gentenaren betrokken bij een onderzoek naar de verzilting van de Mekong-monding en bij de opwaardering van de oceanologische expertise in Vietnam.

De meest actieve groep

in het Vietnamese havengebeuren is Ipem, de ontwikkelaar voor havenprojecten van Ackermans & van Haaren, wiens Dinh Vu-project stilaan vorm krijgt. De licentie voor fase 1 van deze industriezone annex haven is klaar en eind ’97 werd oliereus Caltex als eerste klant binnengehaald. Caltex trekt op het schiereiland Dinh Vu een fabriek op voor de verwerking en vermenging van smeermiddelen. “Nieuwkomers begeleiden bij het verwerven van hun investeringslicentie is ook een van onze taken,” zegt Filip Martens van Ipem, “in één maand hadden wij de investeringslicentie voor Caltex rond en dat is een record in Vietnam.” Dredging maakt de terreinen bouwklaar.

Naast Ipem participeert de Amerikaanse verzekeraar American International Group in het Dinh Vu-project dat slaat op de ontwikkeling van 1152 hectare (waarbij fase 1 bescheiden start met 164 hectare). Ipem onderhandelt nu over een gelijkaardig project in het zuiden, vlakbij Vung Tau: het Hiep Phuoc Industrial Park & Port. De haalbaarheidstudies zijn aan de gang en er zijn besprekingen met de succesvolle Vietnamese projectontwikkelaar Tan Thuan Industrial Promotions Group.

Gekoppeld aan Dinh Vu is het Royal Garden Harbouw View & Office Building-project, een kantoor- en hotelcomplex met vier sterren waarin Ipem 23,3% bezit. Het kantoorgedeelte werd onlangs in gebruik genomen en bevat tien ruimtes van ieder 360 m². Het hotelgedeelte wordt opgeleverd in juni, drie maanden vroeger dan voorzien. Niet zonder trots meldt Filip Martens dat “dit het enige moderne en volledig uitgeruste hotel- en kantoorcomplex is van de stad Dinh Vu.”

Binnenkort tekent Ipem ook nog een contract voor de uitbating van een binnenvaartlijn voor containertransporten tussen Hanoi, Haiphong en de nabijgelegen steenkoolhaven Hong Gai. Hierin zal Ipem een belang aanhouden van 70% en zijn partner, Inland Waterway Transport Company No 1, 30%.

De Antwerpse scheepsagentuur De Keyser Thornton (DKT) blaakt eveneens van vertrouwen. Zegt bestuurder-directeur Michel Herkens: “Na een wat moeilijk begin draait alles vlot. Wij werken sinds kort samen met Ben Line Agencies uit Singapore en vertegenwoordigen in Vietnam vijf reguliere scheepvaartmaatschappijen. Eerstdaags hopen wij daar twee grote nieuwe klanten aan toe te voegen. We willen starten met een herstelplaats voor containers.” Het aantal werknemers in het vertegenwoordigingskantoor van DKT in Hô Chi Minhstad (Saigon) springt de komende maanden van vijf naar vijfentwintig en er komt nog dit jaar een kantoor in de noordelijke havenstad Haiphong.

Anders dan Sopex kreeg de Antwerpse plantagegroep Sipef wel groen licht in Vietnam. Twee jaar geleden ging Sipef voorzichtig van start met Phu Ben Tea Co Ltd, een fabriek voor de verwerking van theebladeren waarin South East Asia Holdings nv (80% Sipef en 20% Gevepar) een 60%-participatie deelt met 40% voor de Vietnamese overheid. In 1997 produceerde Phu Ben Tea 1300 ton thee, waarvan 90% voor export. In november’97 ondertekenden de Belgische aandeelhouders een voorakkoord voor toevoeging van drie bijkomende fabrieken en vier plantages, goed voor 1972 hectare en een productievolume van 6500 ton thee per jaar (in een latere fase kan daar nog eens 3000 hectare plantages bijkomen). François Van Hooydonck, financieel directeur van Sipef, omschrijft dit project als een ambitieuze prioriteit voor de Sipef-groep: “We zullen voorzichtig vooruit gaan. Vietnam heeft ons aangenaam verrast.”

Twee Belgische zwaargewichten, PetroFina en Tractebel hebben goede vooruitzichten. PetroFina vond in de Chinese Zuidzee aardgas en aardolie en onderhandelt nu over de exploitatie en commercialisering ervan met andere partners. Tractebel concentreert zich op nieuwe energieprojecten, nadat het 10 miljoen dollar investeerde en zodoende 30% verwierf in Amata Power Plant, de eerste private energieproducent in Vietnam. De elektriciteitscentrale levert stroom aan een in opbouw zijnde industriezone. Het wachten is nu op bedrijven die er zich komen vestigen – wat met de crisis in Azië vermoedelijk vertraging zal oplopen.

Onlangs nam Tractebel de leiding van een consortium dat een bod uitbrengt voor de tweede fase van Phu Mi. Het betreft een op aardgas werkende elektrische centrale met een capaciteit van minstens 450 megawatt die door de bouwer zal worden uitgebaat. Dit project wordt geschat op 18,6 miljard frank. Tractebel werkt samen met o.a. het Zwitsers-Zweedse Asea Brown Boveri en zou volgens insiders in Hanoi een goede kans maken.

Waalse kmo’s

blijven in Vietnam niet achterwege en dat heeft onder meer te maken met de actieve prospectie van twee Waalse privé-consulenten met een lange Vietnam-ervaring: Jean-Louis Petit(Invescon) en Yves Salmon (Belgapro Vietnam). Zo stapt Earth sa, een studiebureel uit Gembloux gespecialiseerd in de agro-industrie, in de joint venture Bevico voor de bewerking en export van koffiebonen en in een koffiebranderij voor lokale consumptie. Basse-Sambre, een ingenieursbureau uit Moustier, verricht studiewerk in opdracht van het Franse gasbedrijf Total in Haiphong. Basse-Sambre verkocht onlangs een installatie voor de verbranding van ziekenhuisafval van de miljoenenstad Hô Chi Minh en onderhandelt over een gelijkaardig contract met de stad Haiphong. En het Brusselse studiebureau Sodraep, gespecialiseerd in de distributie van drink en afvalwater, ontwerpt een netwerk voor de afvoer van huishoudelijke afvalwaters van de stad Hue. In dit contract van 300 miljoen frank levert Sodraep, naast het studiewerk, de machines en wordt het belast met de controle op de werken.

“Ondanks het feit dat de potentiële investeerder in Vietnam in geen gemakkelijke omgeving werkt en bovenop de culturele verschillen de staatscontrole nog sterk aanwezig is, doet de overheid de laatste tijd haar best om investeerders beter tegemoet te komen,” concludeert diplomaat Eric Nachtergaele, op post in de hoofdstad Hanoi.

ERIK BRUYLAND/ WILLY VAN DAMME