Weg van de pers

AMP zat de afgelopen jaren flink in de rats. En met de persdistributeur ook de uitgevers en persverkopers die er een beroep op moeten doen. Een diversificatiepolitiek moet de dominante marktspeler redden, maar niet alle spanningen blijken van de baan.

AMP moest worden gered. Voilà. Dirk Van den Haute steekt het niet weg. Hij werd twee jaar geleden met een duidelijk doel gevraagd zijn functie als manager voor Lagardère Service in Noord-Amerika vaarwel te zeggen. De Franse moedergroep van de persdistributeur AMP had de Belg in eigen land als CEO nodig. “De situatie was dramatisch. Het bedrijf verloor geld, had conflicten met de sociale partners en kon niet meer rekenen op het vertrouwen van uitgevers of persverkopers”, geeft Van den Haute zonder veel omwegen toe. Het was ook geen geheim. Het mediabedrijf Sanoma Magazines Belgium stapte bijvoorbeeld al twee keer op, met een verlies van een kwart van de omzet tot gevolg bij AMP. En de stakingen als gevolg van wrevel binnen het bedrijf verplichtten veel consumenten het even zonder krant te doen.

Dan zouden we nog bijna een essentieel probleem van AMP vergeten. We lezen met zijn allen minder papieren kranten en tijdschriften. 73 procent van de 580 miljoen euro geconsolideerde omzet die AMP vorig jaar naar eigen zeggen in ons land draaide, kwam nog van de verkoop van persartikelen. Dat percentage daalt elk jaar met zo’n zeven procent. “Door de crisis verloren we in het eerste trimester van 2009 zelfs twintig procent. Die zijn nooit teruggekomen”, vertelt Van den Haute.

Oorlogskas

In een poging de consument toch naar de persverkooppunten te lokken, lanceerde AMP al een project met geschenkcheques. Die kunnen voor het opgeladen bedrag worden uitgegeven voor de aankoop van persproducten. Van bonnen als Mygazine of de abonnementen die uitgevers aanbieden, moet AMP serieuze concurrentie dulden, iets wat de onderneming niet gewend is. “We moeten ons geen illusies maken. Als er morgen geen abonnementen meer bestaan, kunnen we die lezers niet allemaal naar de krantenwinkel lokken”, beseft Van den Haute. “Maar dat er al concurrentie is, betekent niet dat we niet kunnen proberen zelf te reageren. Het proefproject met het geschenkkrediet liep minder goed in Frankrijk, maar boekte in Engeland wel heel goede resultaten.”

Van den Hautes ambities reiken nog een pak verder. “Met onze logistieke sterkte kunnen we morgen misschien evengoed bloemen leveren aan bloemenwinkels. Toen Humo het bier Tauro gratis weggaf, hebben we in 48 uur 2,5 miljoen flessen verspreid.” Lagardère Service gaf dan ook de duidelijke instructie dat het bedrijf geen enkele diversificatiekans aan zich mag laten voorbij gaan.

“We kijken naar mogelijkheden voor overnames of joint ventures”, bevestigt Van den Haute. “Diversifiëren is gemakkelijker als je niet van een wit blad moet starten”, vindt hij. Dat een firma herstructureren tot ze in het geheel past soms net moeilijker is, is volgens hem hier niet van toepassing. “Aanpassen is net wat ik bij AMP al de hele tijd doe.” Dat laat ruimte voor speculatie. De bladenverdeler BD, onderdeel van TNT, staat al een tijdje te koop en lijkt perfect bij de activiteiten van AMP aan te sluiten. “Die conclusie laat ik aan u”, reageert Van den Haute. “We hebben regelmatig contact met BD, maar niet in het bijzonder over een overname.” De oorlogskas van geldbeleggingen en liquide middelen staat alvast paraat op de balans van AMP.

In tussentijd wil de persdistributeur binnenkort starten met Xample, een project waarbij allerhande fabrikanten productstalen kunnen verdelen via de 6000 persverkooppunten waaraan AMP levert. Van den Haute: “We bereiken via de winkels tot drie miljoen mensen per dag. We weten daarenboven perfect waar bijvoorbeeld vooral vrouwenbladen worden verkocht. Bovendien willen we de uitbaters van de verkooppunten betalen om de staaltjes aan de juiste doelgroep mee te geven. De inkomsten van de persverkopers moeten stijgen, anders kunnen we hun ook niet langer de persproducten verkopen.”

Monopolie

Plannen maken was nooit een probleem bij AMP. Maar de uitvoering liet soms te wensen over, beseft ook Van den Haute. De beloofde investeringen waar uitgevers op aandrongen, bleven lange tijd uit. Sinds de installatie van het nieuwe sorteersysteem voor magazines, lijkt de relatie met de uitgevers-klanten nu te normaliseren. Al gokken waarnemers dat de mediabedrijven gewoon bij gebrek aan andere persdistributeurs nieuwe ruzies vermijden.

Het vertrouwen dat de perswinkels in AMP hebben, ligt in veel gevallen nog altijd laag. Standaard Boekhandel en de Vlaamse Federatie van Persverkopers (VFP) klaagden de distributeur al aan voor machtsmisbruik omdat AMP de kosten voor persverkopers onlangs verdubbelde. “Dat kost ons jaarlijks tussen 150.000 en 180.000 euro meer. Wie niet met de kostenverhoging akkoord gaat, krijgt geen kranten of magazines meer aangezien AMP een monopolie heeft op de Belgische markt”, vertelt Geert Schotte, die bij Standaard Boekhandel verantwoordelijk is voor de logistiek.

Behalve de kleinere nichedistributeurs Imapress en Tondeur Diffusion heeft AMP nauwelijks concurrentie op de Belgische markt. “Concentra en Rossel doen regionaal hun krantenbedeling zelf. Abonnementen worden door De Post bedeeld. We hebben dus geen monopolie”, analyseert Van den Haute. “We hebben wel een sterke positie, maar dat is niet erg als je je goed gedraagt. Ik denk dat mensen onderschatten hoe belangrijk het is om één sterke distributeur te hebben. Mocht AMP failliet zijn gegaan, weet ik niet hoe de markt het zou hebben gered.”

Zowel in het kort geding dat enkele dagbladhandelaars aanspanden als in de rechtszaak van Standaard Boekhandel werd AMP in het gelijk gesteld. Standaard Boekhandel gaat in beroep, VFP probeert het misbruik van de machtspositie aan te vechten bij de mededingingsautoriteiten. Misschien in de hoop dat ook de onenigheid over het aantal niet-verkochte exemplaren dat winkels terugsturen en terugbetaald krijgen, opgelost geraakt.

Zonder boeken

De (vertrouwens)crisis is dus nog niet helemaal voorbij. Al nam Van den Haute de afgelopen paar jaar al meerdere beslissingen waarrond de wind nu wel ging liggen. Een van de meer omstreden keuzes was om de boekendistributie af te stoten. “Als ik een verlieslatende activiteit niet kan redden, moet ze eruit. De boekenafdeling zorgde voor amper een procent van de omzet en we konden er nooit competitief mee worden. Toch werkten er 107 mensen. Die hebben we met een sociaal plan laten afvloeien”, legt Van den Haute uit. In totaal verdwenen er de voorbije twee jaar meer dan 200 werknemers bij de AMP-groep.

Om de tien miljoen euro voor investeringen in nieuw materiaal bijeen te zoeken, werd ook het vastgoed verkocht. Van den Haute gelooft namelijk niet dat huren op termijn duurder uitkomt. “Door de crisis is er een overaanbod aan kantoorruimte, waardoor we goed konden onderhandelen.” Het transport was al langer uitbesteed, kwestie van alleen de gewerkte uren te moeten betalen. Voor het nachtelijk sorteren van de kranten betaalt AMP de medewerkers nog steeds voor zes of zeven uur, het Belgische minimum. “Hoewel de aanlevertijden steeds korter worden”, weet Van den Haute.

Daar moet hij voorlopig dus niet zoeken naar de kostenbesparing om de 8 miljoen euro nettoverlies uit 2009 in winst om te zetten. “Dat verliescijfer kwam er vooral door de herstructureringen”, meldt Van den Haute. Het bedrijfsresultaat ging inderdaad al van -4,85 miljoen euro in 2008 naar -112.000 euro vorig jaar. “En onze geconsolideerde balans was in 2009 alweer positief”, verzekert Van den Haute. Vindt hij het dan tijd om een nieuwe uitdaging te zoeken? “Nee, het lijkt me gezellig om hier ook eens te werken als alles goed gaat.”

Sjoukje Smedts, Fotografie Jelle Vermeersch