Weerzien met Londen

Drie jaar heb ik in Londen gewoond. Bijna drie jaar geleden bezocht ik de stad voor het laatst. Nog altijd herken je op slag de twee delen. De hoofdstad van het Verenigd Koninkrijk, met het koninklijk paleis, de tientallen theaters, shops, galerijen en musea. Daarnaast heb je The City met zijn wolkenkrabbers, de afwezigheid van theaters en bioscopen en beperkte shopping. Daar wordt gewerkt in de financiële sector. Het is er doods op zondagochtend.

Er zijn nog altijd de schreeuwerige reclames voor de beste musical, de opvallende rode dubbeldekkers en Uber heeft de zwarte taxi’s niet uit het straatbeeld verdreven. Het grootste verschil merk je ondergronds. Vroeger zou je aan elke naïeve bezoeker de gouden raad hebben gegeven: vermijd tijdens het spitsuur de metro, zeker in The City. Nu hoeft dat niet meer. Ja, het was nog druk in de buurt van Farringdon, maar niet superdruk. De metrostellen rijden niet leeg, maar zeker niet overvol. Je voelt overal dat het lokale toerisme overheerst. Je hoort in Londen plots vooral Brits Engels. Vijf jaar geleden hoorde je Spaans, Italiaans, Nederlands of Amerikaans en kon je haast per maand het aantal toeristen uit het Oosten (van Rusland tot Japan en China) zien toenemen, vooral de big spenders. Ze zijn nog niet teruggekeerd. Om acht uur ‘s morgens behoort de metro aan de commuters. Maar die hebben op grote schaal afgehaakt.

Er werken zo’n 7.500 mensen minder in The City. Die vind je door de brexit in Amsterdam of Frankfurt. Dat valt nog mee. Maar de financiële kennisarbeiders werken nu massaal thuis. Elke vorm van vervoer is gedaald, behalve tijdens het weekend. De macro-economische gevolgen laten zich raden. Toeleveranciers van kantoorwerkers moesten afhaken. Tibits, mijn lievelingsrestaurant voor de snelle en gezonde hap, heeft de deuren gesloten. Het heeft corona niet overleefd, en het is niet het enige. Ik had voorspeld dat de grote ketens na corona massaal zouden overnemen en nu lijkt Londen meer dan ooit een excuus om een prêt à manger te openen.

Ik zocht een gespecialiseerd muziektijdschrift en vond geen krantenwinkels die naam waard. Die winkeltjes verkopen alleen snoep en frisdrank. WH Smith is grotendeels uit het straatbeeld verdwenen. Time Out kondigt aan dat het stopt met de papieren versie. Digitale transformatie is geen modewoord in Londen. Dat ondervond ik toen ik een reep chocolade wilde kopen in een Tesco vlak bij Chancery Lane. Zonder app raakte ik niet eens de winkel binnen. Die trend is onomkeerbaar. Morgen zal het downloaden van een aantal apps standaardpraktijk worden voor je een stad bezoekt. Mijn hotel drong aan, Time Out is digitaal en Tesco smeekt erom.

Een slachtoffer van de nieuwe leef- en shoppinggewoontes is Oxford Street. De overheid heeft de groezelige, halflegale souvenirwinkeltjes hard aangepakt, en de coronaconsument koopt liever online en lokaal. Ook daar merk je dat bijna uitsluitend de grote ketens overleven. Er wordt zelfs hardop gedacht om de straat weer gedeeltelijk open te stellen voor appartementen en ze verkeersvrij te maken.

Ten slotte de economische vraag die elke toerist zich stelt: is Londen duur? De stad is nooit echt goedkoop geweest, maar wat de toerist het meest raakt, is duurder dan ooit. De relatieve kloof met de Belgische horeca is niet vergroot, omdat ons land een inhaalbeweging heeft ingezet, maar het hotel, de taxi, koffie en pizza nemen een grote hap uit je budget. De parken en de musea zijn gratis gebleven, en onbetaalbaar in alle betekenissen van het woord zijn de speciale tentoonstellingen. De grote attractie? De Elizabeth Line met haar nieuwe ondergrondse treinen. Voor enkele ponden raak je in de prachtige nieuwe ellenlange haltes. De metrolijn is een prachtige combinatie van architectuur, design, technologie en functionaliteit. Allen daarheen. Verwacht zeker geen grote drukte.