“We zijn het geweten van Dexia”

Het dividend van de Gemeentelijke Holding stijgt dit jaar met 11 % naar 300 euro per aandeel. En de jongste, mindere cijfers van bankverzekeraar Dexia, haar voornaamste participatie, verontrusten haar niet. Vertrouwen troef, in de Brusselse Bankstraat.

De Gemeentelijke Holding huist in Brussel achter de Nationale Bank. Een merkwaardig zeshoekig gebouw met op de binnenplaats een monumentaal metalen werk van de Belgische kunstenaar Olivier Strebelle. Hij ontwierp de olympische ringen die ons land aan China schonk naar aanleiding van de Spelen.

Terwijl we op holdingvoorzitter Francis Vermeiren en bestuurder Carlos Bourgeois wachten, schalt een metalen stem door de intercom. De sirene zal worden getest, maar evacuatie hoeft niet, vertelt de vrouw. Evacueren zullen de zeven medewerkers van de houdstermaatschappij eerlang wel moeten doen, want de Gemeentelijke Holding kocht een pand iets verderop, dichter bij het parlement. De verbouwingswerken zijn volop aan de gang.

Op haar algemene vergadering van 28 mei legt de Gemeentelijk Holding de jaarcijfers ter goedkeuring voor aan haar aandeelhouders, de gemeenten en provincies. Ze mogen rekenen op een dividend van 300 euro per aandeel, of 104 miljoen euro in totaal. Een welkom extraatje, maar deze bron van inkomsten begint en eindigt niet bij het eigen gemeentehuis, want ze is onder meer afhankelijke van de mondiale kredietcrisis. Of hoe burgemeesters soms veel verder dan de eigen kerktoren moeten kijken.

TRENDS. De prestaties van de Gemeentelijk Holding staan en vallen met die van Dexia, uw belangrijkste participatie. De jongste cijfers van Dexia zijn minder goed …

FRANCIS VERMEIREN. (onderbreekt) “We hebben het grootste vertrouwen in Dexia, de wereldleider in kredietverschaffing aan openbare besturen. We hebben veel minder te lijden gehad onder de kredietcrisis dan de andere banken, waarvan er heel wat een beroep hebben moeten doen op extern kapitaal of geld van hun aandeelhouders.

“Het klopt dat Dexia geleden heeft onder de FSA-crisis (FSA is een Amerikaanse dochter van de bank die kredieten herverzekert in de VS, nvdr), maar bij de Gemeentelijke Holding is er niet de minste onrust. De kredietwaardigheid van FSA (nu AAA) staat niet onder druk, en dat biedt groeimogelijkheden op de Amerikaanse markt. Dexia investeert daarom bijkomende middelen in FSA.”

CARLOS BOURGEOIS. “De huidige moeilijkheden bij FSA zijn vooral een boekhoudkundig probleem. Het businessmodel van Dexia boezemt ons geen enkele vrees in. Er is een conjunctureel fenomeen en het is afwachten hoe de crisis in de VS evolueert en wat de uitkomst is van de presidentsverkiezingen.”

De koers van Dexia is gevoelig gedaald, u gelooft sterk in het bedrijf, en u beschikt nog over een oorlogskas van ruim 300 miljoen euro cash. Maakt u gebruik van de lage koers om aandelen Dexia bij te kopen?

BOURGEOIS. “We doen wat aan trading, maar het is niet de bedoeling om te streven naar een belang van 20 % in de Dexia (de Gemeentelijke Holding heeft vandaag een belang van net geen 17 % in Dexia, nvdr). We willen niet de grootste aandeelhouder zijn, maar we doen wel mee als er een kapitaalsverhoging komt.

“Onze investeringspolitiek is er eerder een van diversificatie om het gewicht van Dexia in onze portefeuille te verkleinen. De dividenden die de holding uitbetaalt aan de gemeenten zijn sterk afhankelijk van wat Dexia aan de Holding uitbetaalt. Die afhankelijkheid willen we verminderen. We leggen niet alle eieren in dezelfde mand.”

Waarin bent u geïnteresseerd? Een soort van gemeentelijke GIMV?

BOURGEOIS. “Neen, we zijn geen durfkapitalisten, want we willen onze investeringen voor de lange termijn aanhouden. We zijn vooral geïnteresseerd in hernieuwbare energie. Getuige bijvoorbeeld onze investering in Enfinity, dat gespecialiseerd is in investeringen in zonne-energie. En we hebben ook interesse in vastgoed en infrastructuur, zoals bij onze investeringen in vastgoedbedrijven Cofinimmo en Banimmo. België heeft de juiste methode nog niet gevonden om die infrastructuurwerken te financieren.

“In de sector van de hernieuwbare energie beginnen de grote jongens zich met kleine initiatieven te bemoeien. Binnen vijf tot tien jaar krijgen we eenzelfde evolutie als bij de traditionele energie. Tien jaar geleden had België een productiepark dat de binnenlandse elektriciteitsvraag nog voor 110 % dekte. Vandaag is dat percentage gedaald naar 85 %. Persoonlijk vind ik dat de overheid niet alleen in transport en distributie van energie moet zitten, maar ook in de productie van elektriciteit en de toelevering van aardgas. Dat is mij niet altijd in dank afgenomen, maar het zijn vandaag toch de producenten die met de winst gaan lopen. Het oligopolie in de energiesector jaagt de prijzen omhoog.”

VERMEIREN. “Stilaan begint de markt in te zien dat we diversifiëren en men spreekt ons aan om projecten te financieren. Feitelijk dienen we de liberalisering door de impulsen die we geven aan de privésector onder de vorm van centen, knowhow en invloed bij de steden en gemeenten.”

De gemeenten werden de voorbije jaren verwend: het dividend verdubbelde sinds 2001. Is dat groeitempo houdbaar?

BOURGEOIS. “Er zijn de bekende zeven vette en zeven magere jaren. Maar het is onze bedoeling om de volgende vijf jaar zoveel als mogelijk een groei van 10 % aan te houden. De diversificatie moet daarbij helpen. Daarnaast hebben we een spaarpotje aangelegd van 228 euro per aandeel, om in de magere jaren het dividend te ondersteunen. Vorig jaar bijvoorbeeld steeg de winst met 17 % en het dividend slechts met 11 %. We betalen 104 miljoen euro dividenden uit. Dat mag worden gezien.”

De holding lijkt voor de gemeenten wel een kip met gouden eieren.

BOURGEOIS. “Een kip met lekkere, gezonde eieren.”

Burgemeester en Vlaams parlementslid Vermeiren verlaat even de ruimte. De brief die hij tijdens het interview schreef, moet hij dringend naar het Rekenhof versturen. Het gesprek gaat voort in zijn afwezigheid.

Veronderstel een overnamebod op Dexia. Bent u bereid te verkopen?

BOURGEOIS. denkt na en wikt zijn woorden “Dat hangt af van de hoogte van het bod. Tegen een koers van 22 euro denken we er nog niet aan, maar voor 50 euro per aandeel … Daar valt over te denken of het verantwoord is om te verkopen (de beurskoers van Dexia bedroeg op 16 mei 16,41 euro, nvdr). De afwegingen die we dan zouden maken, zijn van financiële en strategische aard. Dexia en KBC zijn Belgische instellingen. Hoe belangrijk is een Belgische bank? Hoe belangrijk was een Belgische elektriciteitssector?”

Verankering, speelt dat mee?

BOURGEOIS. “Ja, als het maatschappelijk nuttig en verantwoord is. Niet als het om andere agenda’s gaat. Neem bijvoorbeeld het nut voor de werkgelegenheid. We vormen bijna geen ingenieurs meer voor de nucleaire- en elektriciteitssector. Electrabel en Tractebel zijn in Franse handen. Dat waren de afnemers van onze universiteiten. Dat zijn ze niet meer.”

Bestaan er afspraken of voorkooprechten tussen de referentieaandeelhouders van Dexia?

BOURGEOIS. “Tussen de hoofdaandeelhouders van Dexia waaronder langs Belgische kant ook Arcofin en Ethias behoren bestaan geen voorkooprechten maar wel bepaalde akkoorden. Samen controleert deze groep 52 % van de aandelen van Dexia. Wie dus een bod op Dexia doet, zal een controlepremie moeten betalen.”

Francis Vermeiren komt terug binnen en schrikt zich een hoedje als hij inhaakt en hoort waarover het gaat: een eventueel bod op Dexia. De politicus hoort de prijs van 22 euro voor een aandeel Dexia en zijn reactie komt neer op: ‘wat zeg jij nu, ongelukkige’. Hij heeft niet meteen begrepen wat Carlos Bourgeois precies heeft verteld: dat verkopen heel misschien kan als het om een gigantisch bod gaat. Het misverstand is gauw weggewerkt.

VERMEIREN. “Het verkopen van ons Dexia-aandelenpakket is niet aan de orde. Het is een gouden bank. We verkopen dat goud alleen als men er ons diamant voor biedt. Waarom zouden we ook verkopen, op een moment dat de gemeenten door de liberalisering een veel lagere return uit de energiesector puren. Het heeft met zelfbehoud van de gemeenten te maken. De gemeenten zijn autonoom en kunnen hun aandelen in de Holding verkopen, maar doen het niet, al worden er sporadisch aandelen tussen de gemeenten verhandeld.”

Tegen welke prijs?

BOURGEOIS. “Dat gebeurt grotendeels op basis van de gemiddelde koers van Dexia van de jongste tien tot twintig dagen. In de boeken van de holding staat Dexia tegen de historische aankoopprijs, waardoor de boekwaarde van de Holding maar 40 % van de echte waarde is. Een aandeel van de Holding is vandaag ongeveer 10.000 euro waard.”

Kloppen de gemeenten voor hun kredieten aan bij de bank die de beste voorwaarden biedt, of heeft u er als aandeelhouder van Dexia belang bij dat ze voor Dexia kiezen?

BOURGEOIS. “De wet op de openbare aanbestedingen is al sinds de jaren negentig van kracht. Gemeenten zijn verplicht om de bank met de beste voorwaarden te kiezen, en wat stellen we vast: Dexia heeft nog altijd een marktaandeel van 80 % tot 85 % bij de gemeenten. De klantenmarkt is redelijk beperkt en de andere banken kunnen de nodige infrastructuur niet zomaar dupliceren. De marges zijn klein.”

VERMEIREN. “Zaventem gaat scheep met de goedkoopste bank, maar zoekt terzelfder tijd naar knowhow. We sluiten geen andere bank uit, maar staan op de service van Dexia. We willen die behouden, maar bankiers willen al eens eerder naar de wereldmarkt kijken dan naar de openbare besturen. We zijn een beetje het geweten van die bank.”

“Of neem het dossier over de modernisering van het Vlaamse schoolgebouwenpark. Daar gaan we in zee met Cofinimmo, waarvan we ruim 4 % bezitten. Dat dossier vordert trouwens niet vlug genoeg. Veel gemeenten zitten daarop te wachten.”

Krijgen gemeenten in deze tijden van kredietcrisis nog even gemakkelijk krediet?

VERMEIREN. “Ja. Zeker bij Dexia.”

De Gemeentelijke Holding heeft een Belgische structuur. Moeten Vlamingen en Franstaligen evenveel dossiers binnenhalen?

VERMEIREN. “Absoluut niet. Als het niet opbrengt, moet ik het niet hebben. Er is een optimale verstandhouding tussen de bestuurders. De Walen zeggen niet: ‘C’est encore en Flandre’ en wij zeggen: ‘Als u dossiers hebt, geef ze ons.’ We zijn het bewijs dat ‘op z’n Belgisch’ wel nog iets kan.”

De politiek staat onder communautaire hoogspanning. Een splitsing van de holding, behoort dat tot de mogelijkheden?

VERMEIREN. “Luister, het draait hier goed. Het belang van de aandeelhouder primeert. Als we al iets in vraag moeten stellen dan is dat het aandeelhouderschap. Maar welke gemeente zal zeggen: ‘Ik heb te veel aandelen en geef er weg.’ Het is zo complex.”

Wat eist u als minimumrendement voor uw investeringen?

BOURGEOIS. “Je kunt daar geen cijfer op plakken. Dat hangt af van de kostprijs van kapitaal, waarop we dan een marge willen. Die marge is ook afhankelijk van het genomen risico. We passen in elk geval niet in het schema van de durfkapitalisten. We hebben de lange termijn als perspectief.”

Astrid, het communicatieprogramma voor politie en brandweer, leverde u nog geen cent dividend op sinds u er tien jaar geleden instapte.

VERMEIREN. “Het is een goede investering voor de gemeenten, maar die zou vandaag niet meer kunnen. Zomaar bij ons langs de kassa passeren, gaat niet meer.”

Heeft Daniël Termont, de Gentse burgemeester en voorzitter van Publigas, dat de belangen van de gemeenten in Distrigas overkoepelt, u al hulp gevraagd in het overnamedossier van Distrigas?

BOURGEOIS. “Neen, nog niet. Maar het is nog geen uitgemaakte zaak, en we zouden dat dossier met interesse bekijken. Er bestaan voorkoop- en volgrechten (Publigas heeft een voorkooprecht op het pakket aandelen dat Suez moet verkopen, nvdr). De Fransen zijn misschien niet zo sterk in het manoeuvreren in een kluwen van aandeelhouders. Wij wel.” (T)

Door Boudewijn Vanpeteghem en Daan Killemaes/Fotografie Jelle Vermeersch