‘We werken al een jaar boven onze capaciteit’

Jawel, de coronacrisis heeft winnaars. Voor de producent van geraspte emmentalkaas Vache Bleue was 2020 het beste jaar ooit. Het bedrijf in Nijvel heeft één groot probleem: de groei de baas kunnen.

De zeven productielijnen van Vache Bleue in Lillois-Witterzée, een deelgemeente van het Waals-Brabantse Nijvel, draaien het etmaal rond. “We werken al een jaar ver boven onze maximale wekelijkse productiecapaciteit”, meldt de Gentse zaakvoerster Free Vroome (49). “In vergelijking met 2019 verdubbelde die bijna tijdens de eerste golf in maart en april, toen de consumenten hamsterden. Daarna zakte het naar een groei met de helft. Vandaag bedraagt de stijging een kwart tot een derde in vergelijking met 2019. We werken sinds vorig jaar met een nachtploeg. Ook op zaterdag werkt een ploeg, zodat we de extra volumes aankunnen. We zijn heel blij dat die medewerkers daarin meegaan. Onze mensen leveren fantastisch werk.”

Free Vroome blijft verbaasd dat het zo snel is gegaan voor de Belgische marktleider in geraspte emmentalkaas. Ze startte in 1997 bij de onderneming. Die was toen in handen van de Finse zuivelcoöperatie Valio. In 2012 zocht die een overnemer. Dat werden Free Vroome en haar zakenpartner David Parent (51). Ze hebben elk de helft van de aandelen.

Valio levert nog altijd kazen, maar de kaas komt vooral uit de eigen fabriek in het Duitse Bad Wörishofen in Beieren. Die werd eind 2018 overgenomen van de zuivelcoöperatie Arla Foods. Vorig jaar leverden 900 melkboeren de melk voor de productie van 18.500 ton kaas, waarvan de onderneming 14.500 ton verwerkt. De rest gaat naar klanten. “Ook in de Duitse fabriek wordt onze productiecapaciteit maximaal benut. Ze draait zeven dagen per week, het etmaal rond. Onze flessenhals in Duitsland is het zoutbad, waar de kazen 24 tot 48 uur in blijven. In totaal duurt de productie zes tot acht weken.”

De Duitse kaas komt uit de Allgäu, een streek bekend om zijn kwaliteitsvolle melk en emmentalkaas. “Bij de overname werkten we met 700 melkboeren, vandaag zijn het er 900. Die groei toont dat aan ze een mooie prijs krijgen voor hun melk. Maar zij willen vooral ook stabiliteit, continuïteit en duurzaamheid. Het zijn vooral kleine families met een eigen boerderij en een gering aantal koeien. Dat maakt de logistiek complex en duur. Het voordeel is de fantastische melkkwaliteit. Je kunt dat niet vergelijken met koeien die het hele jaar op stal staan en enkel veevoeder krijgen. Onze koeien vinden het heerlijk wanneer ze vanaf april weer de wei op mogen. De staldeuren gaan dan open en de koeien dansen de weide op. Dat is schitterend om te zien.”

Belgisch merk

De kosten voor de kaas, de grondstof voor Vache Bleue, maken maar liefst vier vijfde van de omzet van de onderneming uit. Het bedrijf wil dat zijn filialen afzonderlijk winstgevend zijn. De Duitse fabriek rekent dus de marktprijzen aan als het zijn kaas levert aan de zusterfabriek in Nijvel. “Dat is een eerlijk principe”, vindt Free Vroome. “Het lokale management krijgt daarmee verantwoordelijkheid, maar ook veel vrijheid. Zo niet belanden mijn mensen in een comfortzone. Als de transferprijs vooraf vastligt, waarom zouden ze zich dan moe maken? Nu moeten ze competitief blijven.”

De controle over zijn grondstof bleek een onmiskenbaar voordeel voor het bedrijf in de eerste maanden van pandemie. Vache Bleue leverde toen als enige nog geraspte emmentalkaas aan de winkels. Bovendien sluit de volledige ketenbewaking aan bij de gewijzigde verwachtingen van de consument. “Gezondheid en natuurlijke producten werden veel belangrijker. Consumenten willen dat er zo weinig mogelijk kunstmatige ingrediënten worden toegevoegd. Daarnaast zijn lokale Belgische producten meer in trek. Wij afficheren ons sinds vorig jaar heel prominent als Belgisch merk. Duurzaamheid wordt ook belangrijker. Het gaat niet enkel om verpakkingen, zoals minder plastic of een lager energieverbruik. De consument vindt dat ondernemingen een grotere maatschappelijke rol moeten spelen.”

Het bedrijf bleef in die onzekere tijden ook investeren in het merk, de marketing en promoties. Met succes. Volgens het onderzoeksbureau Nielsen prijkte Vache Bleue in het coronajaar 2020 op het nummer acht in de rangschikking van de snelst groeiende merken in België, met een omzetsprong van 44 procent. Free Vroome houdt het op 42 procent. “Mensen kookten meer thuis. Geraspte kaas heeft diverse toepassingen: bij pasta, pizza, als gratin, bij croque-monsieurs. Vache Bleue is sterker gegroeid dan de algemene markt van de geraspte kazen.”

Alweer een uitbreiding

Dat heeft een uitbreiding van de productiecapaciteit in de fabriek in Lillois-Witterzée als gevolg. Het aantal productielijnen gaat van zeven naar negen, goed voor een investering van 1,6 miljoen euro.

Maar vooral de raspfabriek in de Franse Elzas, in Muhlbach-sur-Munster, wordt uitgebreid. Ook die werd eind 2018 gekocht van Arla Foods. In 2019 was ze al eens met een vijfde opgeschaald, nu is ze alweer te klein. Muhlbach-sur-Munster krijgt een uitbreiding voor 7 miljoen euro. “De fabriek werd tijdens de eerste coronagolf gesloten. Niet vanwege besmettingen, ook al zat de fabriek toen in het epicentrum. Er kwamen gewoon geen bestellingen meer binnen. Want het merk daar, Valmartin, levert bijna uitsluitend aan de horeca. Dat is vrij snel hersteld. In het eerste halfjaar hadden we een volumeverlies van 30 tot 40 procent. Maar in de tweede jaarhelft werd dat volledig goedgemaakt. Pizzamakers zijn onze afzetmarkt. Afhalen was vóór de coronacrisis in Frankrijk minder populair dan in België. Maar dat is veranderd. Uiteindelijk hebben we op 200 kilo na hetzelfde volume verkocht als in 2019.”

Half maart was Free Vroome in Muhlbach-sur-Munster, na maandenlange vergaderingen via Zoom. “Als ik daar meer dan 48 uur ben, moet ik bij terugkomst in quarantaine”, zegt ze. Dat neemt de Gentse zakenvrouw er gewillig bij. Ze blijft verbaasd dat het allemaal zo snel gaat. Twee jaar na een grote overname, waarbij de omzet verdubbelde, breidt het bedrijf alweer uit. En de integratie van Duitsland en Frankrijk gaat heel soepel. “We hadden nooit kunnen dromen dat het zo snel zou gaan. We waren ook verrast over de belangstelling van de banken voor de financiering van de overnames. We betalen minder dan 2 procent rente per jaar.”