Joep Beving had een topbaan bij een reclamebureau, maar besloot zijn leven na een burn-out een nieuwe wending te geven. De trage, eenvoudige pianomuziek die hij thuis op de piano van zijn grootmoeder had gecomponeerd, gooide hij op Spotify. In geen tijd werd hij een van de meest gestreamde pianisten ter wereld. “Met mijn muziek wil ik een soort stiltecabine ontwerpen waarin mensen uit de herrie, de manie van alledag kunnen ontsnappen.”
Vlak voor ons gesprek is Joep Beving te gast in het middagprogramma op Klara. Hij komt er praten over zijn nieuwe plaat, Hermetism, en over het concert dat hij op 15 april in Bozar in Brussel zal spelen. “Omgaan met de realiteit is soms lastig en verwarrend”, hoor ik Beving halverwege het gesprek zeggen. “Omdat wat je vanbinnen voelt en wat er buiten gebeurt helemaal niet met elkaar stroken.” Wanneer we elkaar even later via een videoverbinding spreken, vraag ik de Nederlandse pianist wat hij met die uitspraak bedoelde. Waarin schuilt de afstand tussen de binnen- en de buitenwereld voor hem precies?
In de reclamesector had ik het ook zonder de muziek niet lang meer volgehouden. En wat het me gebracht heeft? Een gevoel van relevantie
Hij krabt in zijn baard voor hij aan zijn antwoord begint, zo te zien zit hij in de keuken van zijn huis in Amsterdam. “Heel simpel gezegd: in een gebrek aan evenwicht, balans, harmonie”, zegt hij. “Voorheen leken veel van de dingen die ik meemaakte, of de misstanden die ik om me heen voelde, nog enigszins maakbaar en oplosbaar. Maar op een moment dat er getornd wordt aan het idee van waarheid, dat het fundament waarop onze hele beschaving is gebouwd wordt weggehaald, kom je in een buitenwerkelijke situatie terecht, krijg je een vervreemding, wordt de rek zo groot dat je begint te twijfelen of wat om je heen gebeurt wel echt is of niet. En dan verlies je je houvast en oriëntatie.” Hij zwijgt even. “Dat bedoelde ik dus.”
46 is Beving. Jarenlang werkte hij als business development and strategy director bij een reclamebureau in Amsterdam. Grote merken als Nike, Adidas en Philips mocht hij tot zijn klanten rekenen. Na een burn-out en de dood van een vriend besloot hij zijn leven een nieuwe wending te geven. De trage, eenvoudige pianomuziek die hij in die periode had gecomponeerd – thuis, op de piano van zijn grootmoeder, terwijl zijn vrouw en kinderen boven lagen te slapen – gooide hij samen met zijn vriend Mark Brounen op Spotify (lees kader Ode aan Mark). Solipsism heette zijn debuutalbum en toen een van de nummers, Sleeping Lotus, op de populaire Peaceful Piano-afspeellijst belandde, had Beving opeens een nieuwe baan. Miljoenen streams, fans over de hele wereld, in geen tijd werd de man die de reclamewereld de rug toekeerde zelf een merk.
Zijn opmars paste wonderwel in die van het genre waartoe Beving doorgaans wordt gerekend en dat gemakshalve ‘neoklassiek’ wordt genoemd: verstilde, vertraagde pianomuziek met hier en daar een toefje elektronica. Max Richter is een grote naam. Nils Frahm ook, de vroeggestorven Jóhann Jóhannsson, Ólafur Arnalds, Ludovico Einaudi, Luke Howard, Otto Totland, Poppy Ackroyd. Met de hulp van Spotify en andere streamingdiensten brak het genre door naar het grote publiek. Net als de Poolse Hania Rani en ondanks de soms wisselvallige recensies – een recensent zette hem doodleuk weg als “babababadada stamelende muzikale kleuter” – kreeg Beving een contract aangeboden door Deutsche Grammophon, het bekendste platenlabel voor klassieke muziek.
Er is een enorme aanwas van nieuw talent. Cultuur an sich zal dus wel weer gaan knallen
De vaakst gehoorde verklaring voor het plotse succes? De trage, stille muziek doet dienst als tegengif voor het snelle, lawaaierige leven; de concertzaal is de detoxkamer waarnaar zo te zien veel mensen snakken. Beving speelde voor volle zalen in Australië, Mexico en Japan. “Met mijn muziek wil ik een soort stiltecabine ontwerpen waarin tijd even geen factor is en mensen uit de herrie, de manie van alledag kunnen ontsnappen”, zei Beving me daar eerder al over.
Maar dat was vóór corona. De dag voor ons gesprek over zijn nieuwe plaat meldde Joep Beving op zijn Facebookpagina dat zijn aanstaande concerten in Stuttgart, Frankfurt, Keulen en Berlijn naar het najaar werden verplaatst. “Wegens ‘algehele zwaarmoedigheid’, liet de promotor ons weten”, zegt hij. “De kaartverkoop viel blijkbaar tegen. De grote zalen gaan goed, die zijn bijna allemaal uitverkocht. Maar de kleinere optredens, de kamerconcertzalen zeg maar, verkopen slecht. En dat geldt voor veel artiesten.”
Veel mensen lijken na twee jaar corona meer behoefte te hebben aan uitbundigheid dan aan verstilling en reflectie. Denkt u dat het genre waartoe u wordt gerekend een knauw heeft gekregen?
JOEP BEVING. “Die kans zit er wel degelijk in, ja. Ik merk zelf nog niet dat het hoogtepunt achter de rug zou zijn, maar er is wel een zekere verzadiging opgetreden. Hoeveel verstilde pianoalbums verschijnen er ook niet tegenwoordig? Vijf per dag? Bij mezelf merk ik, door de omstandigheid van de wereld tegenwoordig, toch nog altijd een behoefte aan een plek waar ik even in mezelf kan kruipen, en dat gevoel vind ik nog altijd in deze muziek. Maar ik vermoed dat een deel van mijn jonge luisteraars een stuk minder zal luisteren.”
U hebt deze plaat al een paar keer live gebracht. Krijgt u andere reacties dan voor corona?
BEVING. “Toch wel, ja. Mensen zijn iets enthousiaster, heb ik het idee. Het is ook echt fijn om dit weer collectief te kunnen ervaren. Je voelt die opluchting wel, en dat is prachtig.”
Met uw nieuwe plaat keert u terug naar de pure pianomuziek waarmee u bent doorgebroken. Onder invloed van de coronacrisis?
BEVING. “Ja. Het wegvallen van houvasten tijdens de lockdowns was de rechtstreekse aanleiding om deze plaat te maken. Ik vond houvast in de piano, en in het proces van gevoelens omzetten in muziek. Ik speel nu eenmaal piano om te mediteren en zelf rustig te worden. De voorbije twee jaar heb ik gelukkig veel voor theater en film kunnen werken, en ik was bezig met een meer op pop gerichte plaat, maar als ik aan rust toe was kroop ik achter de piano en maakte ik solomuziek. Die wil ik nu graag delen, via dit album, maar ook live, om te voorkomen dat iedereen nog meer in een soort isolement terechtkomt en we collectief verder van elkaar vervreemden.”
Vandaar ook de albumtitel?
BEVING. “De simpele interpretatie van ‘hermetisme’ is ‘jezelf afzonderen van de samenleving, je isoleren met als doel om tot inzicht te komen’. Dat was wel een beetje de thematiek van de afgelopen twee jaar: een soort reset om te ervaren wat echt belangrijk is in het leven, met een melancholische ondertoon. De tweede, diepere laag is meer spiritueel. Alle thema’s en ideeën die ik bewust en onbewust heb aangeraakt in mijn eerste drie platen komen uit het hermetisme: zeven universele wetten die richtlijnen bieden over hoe het universum in elkaar zit, hoe we als mensen moeten leven, hoe we ons moeten verhouden tot de werkelijkheid, enzovoort. Ze zijn duizenden jaren geleden aan ons gegeven, het zijn de basisbeginselen van veel mythische tradities, die door zijn ontwikkeld tot religies. Toen ik ze las, voelde ik een grote herkenning en waarachtigheid.”
“Onze hele maatschappij lijkt alleen nog maar op consumptie en toerisme gericht”, vertelde u me eerder al. Hebben we op dat vlak lessen getrokken uit de coronacrisis, denkt u?
BEVING. “Dat is natuurlijk de hoop, en daar gaat mijn nieuwe plaat voor een deel ook over. Ik denk het wel. Mijn ultieme hoop was dat deze pauze een moment van mogelijke reset zou zijn, waarna we een en ander konden herprogrammeren. Heel veel mensen hebben het heel slecht gehad, maar anderen – onder wie ikzelf – hadden het eigenlijk niet zo slecht. Ik was veel bij mijn gezin, reisde minder, was meer met de essentie bezig en dat vond ik best prettig. Het draagvlak voor minder gekte aan de kapitalistische, consumentistische kant is daardoor wel toegenomen, denk ik. Ook omdat de gevolgen van het kapitalisme, en van het imperialisme nog verder terug, nu zo duidelijk zijn in de vorm van de klimaatramp die zich voltrekt, dat we niet echt een andere keuze meer hebben. Alleen, hoe zorgen we ervoor dat dat proces en masse gebeurt, nu de pandemie voorbij is? Door de hoge energieprijzen van vandaag moeten we versneld op zoek naar groene energie, moet reizen duurder worden en moeten we onze mobiliteit beperken. We worden gedwongen om die verandering te versnellen en te omarmen. Maar ik zie het rondom me nog niet heel erg gebeuren, vrees ik.”
Het draagvlak voor minder gekte aan de kapitalistische, consumentistische kant is door de coronacrisis wel toegenomen
In Amsterdam duiken de toeristen alweer op.
BEVING. “Niet in de drommen zoals ze er voor corona waren, maar ze zijn er wel weer, ja. Tegelijk gebeuren er ook veel mooie dingen. Zo zie ik dat de hele industrie die erop gericht is om die toeristen op te vangen, middels Airbnb, op veel plaatsen gebruikt wordt om massaal Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Dat is de andere kant van de medaille, en die schoonheid moeten we ook blijven zien.”
Hoe zie je de nabije toekomst voor de muzieksector?
BEVING. “Los van alle grote, enge dingen die in de lucht hangen, denk ik dat de sector zal terugbouncen zodra het weer kan. Veel mensen hebben de voorbije twee jaar een andere baan moeten zoeken. Daardoor is er nu een tekort aan tourbussen, aan geluidstechnici, aan van alles. Dat spel van vraag en aanbod moet wat tijd krijgen om zich weer te settelen. Er is een enorme aanwas van nieuw talent. Cultuur an sich zal volgens mij dus wel weer gaan knallen. Maar ik vermoed dat het nog even tijd nodig heeft om iedereen weer op het juiste moment te bereiken. En veel mensen zijn voorlopig nog huiverig om in een grote groep mensen te gaan zitten, dat vertrouwen moet ook nog terugkomen.”
U bent nu zeven jaar professioneel muzikant. Wat heeft het muzikantenbestaan u gebracht dat u nooit had gekend als u in de reclamesector was blijven werken?
BEVING. “Ik denk dat ik hoe dan ook vrij snel uit de reclamesector was gegaan, ik had het ook zonder de muziek niet lang meer volgehouden. (lacht) En wat het me gebracht heeft? Een gevoel van relevantie. Dicht bij mezelf kunnen zijn. Kwetsbaar durven zijn. Verbinding. Communiceren met veel mensen op een niveau dat ik met woorden nooit had kunnen bereiken. Dat allemaal is een enorm cadeau geweest.”
De cd Hermetism verschijnt via Deutsche Grammophon. Joep Beving speelt op 15 april in Bozar in Brussel.
Ode aan Mark
Een van de nummers op Bevings nieuwe cd Hermetism heeft als titel For Mark; het is een ode aan Mark Brounen, Bevings manager, met wie hij zeven jaar geleden aan dit muzikale avontuur begon. Begin 2020 kreeg Brounen een darmkankerdiagnose en omdat Nederland geen immuuntherapie aanbiedt, was hij volgens de artsen een jaar later “uitbehandeld”. Brounen besloot een actie te starten om geld in te zamelen voor zijn behandeling en richtte een stichting op die onderzoek doet naar immuuntherapie. Samen met S10, de Nederlandse inzending voor het komende Eurovisiesongfestival, nam Beving een cover op van De Leven, de hiphophit van Sef. De opbrengst schonk hij aan Brounens stichting. Het nummer werd 1,5 miljoen keer gestreamd, waardoor het streefbedrag van 50.000 euro is binnengehaald.
En Brounen? “Die is er op zich goed aan toe”, zegt Beving. “Hij is energiek en ondernemend, voelt zich niet ziek. Doorgaans is hij een soort van zenboeddhist geworden. Hij kan elk moment doodgaan, maar hij heeft vrede gesloten met zijn lot. We zijn net in Praag geweest, op tour, en dat was als vanouds heel fijn.” Omgaan met de realiteit, het is soms lastig en verwarrend.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier