‘We moeten ambitie hebben’

De resultaten van de Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV) kleuren rood door de ondergang van Electrawinds. Maar de investeringsmaatschappij staat klaar om een versnelling hoger te schakelen.

Accidents will happen. Niet elke onderneming kan een succes zijn. En dus mocht PMV vorig jaar het groene-energiebedrijf Electrawinds voor 20,7 miljoen euro afwaarderen, waardoor de resultatenrekening bijna 7 miljoen euro negatief kleurt.

Maar Electrawinds betrok slechts één kamer van het grote huis van PMV. In Het ABC van PMV, een overzicht van de activiteiten van de investeringsmaatschappij, prijkt een indrukwekkend lijstje van 387 investeringen en kapitaalparticipaties, naast een reeks dochterondernemingen die zich bezighouden met onder andere bedrijfsfinanciering en PPS-constructies voor infrastructuur, scholenbouw en brownfieldontwikkelingen. “Dat boekje is mijn oude en nieuwe testament”, lacht Clair Ysebaert.

Ysebaert is medeoprichter en anno 2014 een zeer actieve voorzitter van PMV. De investeringsmaatschappij werd in 2001 gesticht om het industriële beleid van de Vlaamse overheid in praktijk om te zetten. “Maar”, zegt Ysebaert, “wij zijn geen overheidsbedrijf pur sang. Van in het begin hebben wij altijd een beroep gedaan op de markt. Wij zijn een privévennootschap met slechts één aandeelhouder, die toevallig de Vlaamse overheid is.”

Die vennootschap houdt rekening met het maatschappelijke belang van haar investeringen, en neemt tegelijk de druk op de overheidsbegroting weg, door de behoeften in een aantal dossiers als mobiliteit, de zorg- en de medische sector, kinderopvang en het onderwijs te helpen lenigen. De overheid als aandeelhouder wekt vertrouwen, zegt algemeen directeur Marcel Van Handenhoven: “De privésector werkt graag met ons samen, omdat we een totaalzicht op de markt hebben. De interesse is nog maar zelden zo groot geweest als nu.”

En misschien wordt u nog interessanter. Er wordt gespeculeerd dat ook de LRM en het Vlaams Energiebedrijf onder uw vleugels zouden terechtkomen.

CLAIR YSEBAERT. “Het is aan de politiek om daarover te beslissen. Het is zeker zinvol om alle investeringsmaatschappijen van de overheid onder een dak te brengen, maar de LRM is het product van een politiek compromis in Limburg. Dus voor er een besluit wordt genomen, moet er opnieuw zo’n politiek akkoord zijn. Ik denk dat het trotse Limburg zich niet zomaar haar financieel-economische prinsbisdom zal laten ontnemen.

“Het Vlaams Energiebedrijf is een ander verhaal. Niet lang geleden werd gepleit om al onze energieparticipaties naar hen over te hevelen, terwijl wij net vonden dat het niet zinvol was om een aparte energietak op te richten, naast onze bestaande poot duurzame ontwikkeling. Wellicht had men beter een tactiek toegepast zoals bij Telenet: onder de vleugels van de Gimv brachten ze toen eerst mensen samen die er verstand van hadden, en kapitaliseerden ze enkele jaren kennis en middelen, voor ze van start gingen.”

In ‘Perstare et praestare’, uw bijdrage aan het formatieberaad ter voorbereiding van het Vlaamse regeerakkoord 2014-2019, zegt u dat de PMV nog een tandje wil bijsteken. Wat mogen we verwachten?

YSEBAERT. “Ik denk dat we ambitie moeten hebben. Er zijn veel behoeften waar wij kunnen helpen. Denk aan scholenbouw, aan kinderdagverblijven, waar we nu werken aan een project van modulaire kindercrèches, waardoor we 1400 opvangplaatsen meer kunnen creëren. Zoiets is nuttig, maar het kost ook geld. Dus vragen we ook dat de regering de kapitaalverhogingen die ons zijn toegezegd, zou volstorten. Met die middelen creëren we een hefboom. Al proberen we het natuurlijk niet te doen zonder rendement: hoe meer we in kas hebben, hoe meer autonomie we hebben.”

MARCEL VAN HANDENHOVEN. “Kijk bijvoorbeeld naar Vinnof (het Vlaams Innovatiefonds dat zaaikapitaal geeft aan innovatieve starters, nvdr): het heeft bloed, zweet en tranen gekost, maar stilaan kunnen we genieten van een paar successen, zoals Caliopa, Cmosis en Visys.”

YSEBAERT. “Je moet altijd een eerste linie vooruitsturen. Dat zijn de niet-successen. We zijn met Vinnof gestart in 2006, nu kunnen we stoottroepen sturen.”

VAN HANDENHOVEN. “In zaaikapitaal is een uitval van 50 procent zowat het Europese gemiddelde, maar dat vonden we te veel. Door selectiever te zijn, hebben we het op 35 procent gebracht. Het beleid wil dat we nog meer kansen aan starters geven, maar dan moet je accepteren dat er ook een hogere uitval van mislukte dossiers is.”

U hebt een waaier aan bedrijfsfinancieringen: van zaaikapitaal (Vinnof) over early stage (Arkimedes) tot Tina (marktfase). Maakt dat het niet ingewikkeld?

YSEBAERT. “De Europese regelgeving heeft ons beperkt, dus gaan we zelf een nieuw fonds oprichten, om kapitaalrondes van 2 tot 5 miljoen euro te kunnen volgen. Dat zijn te kleine bedragen voor de klassieke durfkapitalisten, maar er is wel behoefte aan. We moeten onze ondernemers een perspectief kunnen bieden: we kunnen hen helpen bij elke groeifase, van de wieg tot internationalisatie. Anders lopen ze naar Gimv en co.”

VAN HANDENHOVEN. “We willen niet stoppen in een te vroege fase, omdat het vervolg zogezegd werk voor de privésector is. Het is onze maatschappelijke taak om bedrijven te helpen, dus is het ook logisch dat we daar de vruchten van plukken op het moment dat die bedrijven echt groeien.”

PMV krijgt soms kritiek omdat u te strenge voorwaarden oplegt aan financieringsdossiers, maar anderzijds blijken sommige investeringen achteraf een misser, waardoor u belastinggeld hebt verspeeld. Bijvoorbeeld Electrawinds.

YSEBAERT. “Als iedereen in het dossier-Electrawinds even hard zijn best had gedaan als wij, was het misschien niet zover gekomen. De stichters hebben de bedrijfscultuur en het zakenmodel niet op tijd aangepast. Liquiditeit is in die branche belangrijker dan winst, maar als de kaspositie niet goed wordt beheerd, kan het problematisch zijn. Wij hebben daar meer dan eens op gewezen. Ondernemers moeten zich goed laten bijstaan. Als ze dat niet doen, is een mislukking niet veraf. Ook bij Alfacam was dat zo.”

De Gimv is op een bepaald moment geprivatiseerd. Ziet u dat ook gebeuren met PMV, of delen daarvan? De vastgoedtak bijvoorbeeld?

YSEBAERT. “Nog voor het einde van het jaar zullen we, voor de vierde keer, een strategische oefening maken van wat precies de focus van PMV moet zijn.”

VAN HANDENHOVEN. “Dit is een kennisbedrijf. Onze sterkte is dat iedereen in om het even welk team kan worden ingeschakeld. Haal stukken weg en je krijgt een verarming in expertise.”

De intrede van enkele (ex-)kabinetschefs in uw raad van bestuur geeft de indruk dat de politiek haar greep op PMV wil versterken.

YSEBAERT. “Het is niet omdat iemand een politiek etiket heeft, dat hij onbekwaam is. Het nieuwe decreet, Beter Bestuurlijk Beleid, dat weldra in voege treedt, en de Europese wetgeving, willen minstens drie onafhankelijke bestuurders. Maar wat wil dat zeggen? Mag een bestuurder niet van een kabinet komen? Voor ons blijven sectorkennis, integriteit en onafhankelijk denken primordiaal. Vooral in de investeringscomités moeten vakbekwame mensen zitten, en daar zetelen nu ook heel wat externen.”

Er is net beslist dat Michel Casselman tegen eind dit jaar Marcel Van Handenhoven zal opvolgen. Hij werd in een krant omschreven als een exotische manager: ex-Petercam, ex-Leeward, nu AeroManS. Wat wenst u hem toe?

YSEBAERT. “Casselman kwam als eerste uit een selectieprocedure via Jobpunt Vlaanderen en Accor. Ik heb vertrouwen in hem. Ik verwacht dat hij kan weerstaan aan de neiging tot politieke beïnvloeding. Marcel heeft zich nooit met politiek beziggehouden.

“En ik wens hem ook veel studiegenot in het eerste jaar, want hij zal mee moeten zorgen dat we onze focus scherp stellen, en tegelijk de intenties van de regering kanaliseren. Bovenal moet hij de buitenwacht kunnen mobiliseren om privégeld in onze projecten te investeren.”

Hoe lang blijft u nog?

YSEBAERT. “Dat moet ik nog met mijn raad van bestuur thuis overleggen. Er is geen haast bij.”

U bent ruim driekwart jaar buiten strijd geweest met een depressie en een burn-out. Wat zou u anders hebben aangepakt?

YSEBAERT. “Ik denk niet dat ik iets anders zou hebben gedaan. Ik heb veel leuke en goede dingen mogen doen, en zou eigenlijk niets daarvan willen missen. Maar wanneer je veertig jaar van ‘s morgens tot ‘s avonds bezig bent, pleeg je roofbouw op jezelf. Daar heb ik een zware prijs voor betaald. Net als mijn vrouw en mijn directe omgeving. Ik ben ook veel respect verschuldigd aan Marcel, het hele managementcomité en Greta D’Hondt, die me heeft vervangen als voorzitter.

“Ik heb het beleefd, ik weet nu wat het is, maar ik ben een jaar kwijt en heb veel mensen last bezorgd, dus sterker voel ik me er niet door. Ik heb wel meer vertrouwen in aangepaste en juiste medicatie, en ik ben een verwoed wandelaar en fietser geworden. Maar het blijft moeilijk om zaken af te bouwen. Sommige nevenactiviteiten in de media- en de cultuursector heb ik op een waakvlam gezet, zonder de intentie er definitief afstand van te nemen. Dat zou ik een vernedering vinden.”

LUC HUYSMANS EN JOZEF VANGELDER

“Dit is een kennisbedrijf. Onze sterkte is dat iedereen in om het even welk team kan worden ingeschakeld” Marcel Van Handenhoven