Belfius voldoet na een jaar weer aan de liquiditeitsratio van de Nationale Bank. Daar heeft het team rond de financieel directeur, Johan Vankelecom, behoorlijk wat verdienste aan.
Tijdens persconferenties flankeert hij steevast voorzitter Alfred Bouckaert en CEO Jos Clijsters, die de financieel-technische vragen met graagte naar hem doorschuiven. Maar Johan Vankelecom slaagt er telkens in een bondig, helder en begrijpelijk antwoord te geven. Jong, verstandig en nuchter. Zo laat de 41-jarige Pajottenlander zich nog het best omschrijven.
Nochtans behoorden de voorbije achttien maanden tot de meest bewogen periodes in zijn carrière. In mei 2011 volgde hij Xavier de Walque op als financieel directeur (CFO) van Dexia Bank België. Wist hij veel dat een paar maanden later een bankrun zou volgen, de overheid de bank zou overnemen en Dexia Bank omgedoopt zou worden tot Belfius.
“Aanvankelijk was ik CFO van een bank die deel uitmaakte van een grotere financiële groep. Dat is altijd een evenwichtsoefening tussen het belang van de vennootschap en de rol in de groep, vooral omdat Dexia Bank België fungeerde als liquiditeitscentrum”, vertelt Vankelecom. “Toen moeder en dochter van elkaar losgemaakt werden, kwam het erop aan een standalonestrategie voor een leefbare Belgische bank te ontwikkelen. Het allerbelangrijkste daarbij was de afbouw van de ongedekte blootstelling aan Dexia en het terugwinnen van het vertrouwen van de klanten.”
Hoe kan een CFO bijdragen tot het herwinnen van het vertrouwen van de klanten?
JOHAN VANKELECOM. “Het contact met de klant is natuurlijk de eerste verdedigingslinie van de bank, maar een CFO kan wel zorgen voor snelle, accurate rapportering naar alle stakeholders en technische oplossingen aanbrengen. Welke activa kunnen we nog liquide maken? Hoe kunnen we ons financieringsprofiel verbeteren? Ik heb in die periode ook veel ondersteuning gegeven aan ons commercieel netwerk. Wij zijn met het management echt de boer op gegaan. Overal te velde zijn we de situatie van Belfius, toen nog Dexia Bank België, gaan verduidelijken. Dan kom je voor een zaal van 500 tot 1000 klanten die hun vragen op je afvuren. Dat werd enorm geapprecieerd, door de klanten, maar ook door de mensen van het netwerk.”
Hoe was de sfeer?
VANKELECOM. “Er was ongerustheid, maar zeker geen vijandigheid of agressiviteit. Het viel me vooral op dat de juiste vragen gesteld werden. We moeten echt niet geloven dat de modale Belg financieel ongeletterd is. De meeste mensen weten waarover ze spreken, ze kennen de voordelen en limieten van het depositogarantiesysteem.”
Aan de bankrun wilt u wellicht niet meer herinnerd worden?
VANKELECOM. “Een bankrun zou ik geen tweede keer willen meemaken, al was het ook een leerrijke periode. Gedwongen door de omstandigheden heeft Belfius in heel korte tijd veel vooruitgang geboekt in liquiditeitsrapportering. We zijn nu veel beter voorbereid, we kennen de zwakke en sterke plekken, we weten welke reserves nog opzij staan. Dat is mogelijk een competitief voordeel tegenover banken die zo’n situatie niet meemaakten.”
Wat was uw hoofdprioriteit in de periode die volgde op de loskoppeling van Belfius?
VANKELECOM. “Liquiditeit was de be-langrijkste zorg. Daarom heb ik vooral gewerkt aan de afbouw van de blootstelling aan Dexia en aan de inkoop van achtergesteld schuldpapier, waardoor we een mooie meerwaarde konden boeken en onze kapitaalbuffers konden versterken. Het geld dat we verdienden, konden we inzetten om het risicoprofiel te verlagen. Er is ook een win-wintransactie opgezet met Belfius Verzekeringen, waarbij een portefeuille hypothecaire kredieten van 3,5 miljard euro verschuift van de bank naar de verzekeringsmaatschappij. Op die manier kan de verzekeraar investeren in kredietwaardige activa met een goed rendement, terwijl de bank relatief illiquide activa kan omzetten in liquide middelen.”
Zorgbarend was dat Belfius een obligatieportefeuille van 20 miljard euro erfde van Dexia.
VANKELECOM. “Ik was onaangenaam verrast door de hoeveelheid activa met niet-Belgische tegenpartijen op onze balans. Vooral in die erfenisportefeuille was dat een probleem. Daarom hebben we vrij snel een ‘tactisch deriskingprogramma’ opgezet, met de bedoeling de blootstelling aan Griekse, Spaanse, Portugese, Ierse en Hongaarse overheidsschuld te beperken. De volumes waren te hoog in verhouding tot het kapitaal van de bank. We hebben die blootstelling afgebouwd tot een maximum van 200 miljoen euro per land. In de eerste helft van 2012 hebben we voor ongeveer 3 miljard aan activa verkocht, vooral om dat concentratierisico te verminderen.”
Kan de bank die portefeuille, die nu nog 17 miljard groot is, blijven dragen?
VANKELECOM. “Als universele bank hebben we voldoende financiering om die portefeuille tot maturiteit bij te houden. Dat is het grote verschil met Dexia, dat die financieringscapaciteit niet had en daarom koos voor een snelle verkoop met verlies op een deel van die portefeuille. Wij hebben onze portefeuille doorgelicht in samenwerking met Pimco, de grootste obligatie-investeerder ter wereld. Uit die analyse blijkt dat de potentieel te verwachten kredietverliezen draagbaar zijn voor Belfius. De strategie bestaat erin zo veel mogelijk effecten tot vervaldatum bij te houden, en eventuele verkoopopportuniteiten te grijpen voor bepaalde activa, als de marktprijs voldoende interessant is in vergelijking met de te verwachten verliezen en de financieringskosten.”
Dienen zich nog zulke opportuniteiten aan?
VANKELECOM. “Jazeker. Eind maart, begin april bijvoorbeeld waren de spreads op Spanje sterk gekrompen. In die pe-riode hebben wij veel Spaans overheidspapier verkocht, met een beperkt ingecalculeerd verlies. Er zijn op de financiële markten altijd kansen. Daarom zijn een dynamisch beheer en een opportunistische aanpak van belang. De kredietwaardigheid van de portefeuille is ook zeer goed, meer dan 97 procent is investment grade. Het risicoprofiel van Belfius zit daarmee in lijn met andere Europese banken. Maar de specificiteit van de portefeuille zit hem in de lange looptijd van gemiddeld tien tot elf jaar en de focus op de publieke sector.”
Hoe financiert Belfius zich vandaag?
VANKELECOM. “De bank voornamelijk via zijn commercieel netwerk, de verzekeringsmaatschappij via de premies die ze binnenhaalt. Het in belangrijke mate ontbreken van institutionele financiering is nog een erfenis uit de Dexia-periode. Dexia haalde die financiering op via een aantal vehikels die covered bonds uitgaven. De Belgische bank had geen dergelijke vehikels. Het voorbije jaar zijn we begonnen met roadshows om Belgische institutionele investeerders en internationale financiers warm te maken voor schulduitgiftes van Belfius. De bedoeling is dat we onze funding diversifiëren, en dat we behalve over commerciële ook over institutionele financiering kunnen beschikken.”
Is er interesse van institutionele investeerders? En leggen ze nog de link met Dexia?
VANKELECOM. “Ik was vorige week in Duitsland, een land waar er een duidelijk overschot aan cash is. Investeerders zoeken er opportuniteiten. Ook in Nederland en Frankrijk houden we presentaties. Eind vorig jaar legden investeerders nog vaak de link met Dexia, maar de focus op die blootstelling vermindert. De belangrijkste vragen gaan nu over de waarde van onze commerciële franchise en over onze positie op de Belgische markt.”
Valt er voor Belfius nog veel te rapen op de Belgische markt, die toch heel matuur is?
VANKELECOM. “België is een mature, maar ook een rijke markt. Wij denken dat Belfius nog groeimogelijkheden heeft door meer samenwerking tussen de bank en de verzekeraar. Ook op in financiering van kmo’s en zelfstandigen is er nog potentieel. Investeerders zijn daar gevoelig voor: we hebben onze goede marktpositie weten te herstellen, de rebranding was een succes en er is nog ruimte voor groei. Ik voel een positieve attitude tegenover Belfius. Er worden financieringslijnen opengezet omdat investeerders klaar willen zijn op het moment dat we schuldpapier uitgeven.”
Aan welke uitgiftes denkt u?
VANKELECOM. “Het is evident dat covered bonds voor Belfius een grote opportuniteit vormen, ook al omdat er bij Belgische institutionele investeerders appetijt voor is. Wij hebben twee soorten activa die heel geschikt zijn voor de uitgifte van covered bonds. Ten eerste de 24 miljard hypothecaire kredieten die op onze balans staan, ten tweede de leningen aan de publieke sector waarin Belfius marktleider is. Als het regelgevend kader in België helemaal klaar is, en dat zal normaal nog dit jaar zijn, willen we onze eerste uitgiftes doen. In functie van de marktcontext wel te verstaan: de prijs moet interessant zijn. Vanuit het standpunt van de financieringskosten hoeven we het niet te doen, maar de diversifiëring van de funding heeft ook een waarde.”
Wat staat er voor u als CFO de komende maanden nog op de plank?
VANKELECOM. “Tijdens crisismomenten worden een aantal zaken steevast naar het tweede plan verschoven, zoals het vereenvoudigen van de organisatie en het optimaliseren van de IT-systemen. Dat laatste is nochtans belangrijk. We moeten de nieuwe Basel III- en IFRS-normen op een minder manuele en meer geautomatiseerde manier kunnen verwerken.”
PATRICK CLAERHOUT
“Er zijn op de financiële markten altijd kansen, daarom zijn een dynamisch beheer en een opportunistische aanpak van belang”
“De verwachte kredietverliezen zijn draagbaar voor Belfius”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier