Wat wil Fnac?

Ook al heeft Fnac amper zes winkels in België, de keten is ook hier een belangrijke speler op de boeken-, muziek- en elektronicamarkt. Hoe werkt Fnac?

En welke initiatieven mogen we nog verwachten?

In december, cadeaumaand bij uitstek, haalt boeken-, muziek- en elektronicaketen Fnac tweemaal zoveel omzet als in een andere maand. In de laatste week wordt het nog drukker, wanneer de eerste (kerst)cadeaucheques uitgegeven worden. Misschien kan internet de drukte wat milderen? In Frankrijk is Fnac al actief met e-commerce ( fnac.com). In 2003 steeg de omzet er via die weg met 60 %. In België is het nog zover niet. “Begin 2005 starten we wel de verkoop van tickets via het net. En we hebben al digitale fotoservice op de site,” zegt Patrick Salomon, directeur van Fnac België.

Waar wil Fnac zich vestigen?

Momenteel telt de Franse groep zes vestigingen in België: Antwerpen, Wijnegem Shopping Center, Gent, Luik, Leuven en Brussel. In Brussel plant men een tweede vestiging in het project Heron Plaza aan de Gulden Vlieslaan. Een stad als Brussel kan twee vestigingen hebben, meent Salomon. In Hasselt heeft Fnac wel eens gekeken, maar nog geen project gestart. “We hadden een mogelijkheid in het centrum van de stad. De benedenverdieping was oké, maar de vloer van de eerste verdieping was niet goed genoeg volgens de veiligheidsnormen. We kregen een andere site voorgesteld, maar die lag te ver van het centrum.”

Anders dan concurrenten als Standaard Boekhandel en Free Record Shop, wil Fnac niet overal aanwezig zijn. Salomon noemt de vestigingen van zijn tegenstrevers klein. Het Fnac-concept is anders: grote winkels (ten minste 2000 vierkante meter) in het hart van de grootstedelijke centra (met de kleine fotoservicewinkels als uitzondering). Salomon schat dat er in België nog plaats is voor twee of drie nieuwe vestigingen.

Welk marktaandeel heeft Fnac?

Fnac is op diverse markten actief. De omzet bestaat voor 20 % uit boeken, 25 à 27 % cd’s en dvd’s en zo’n 50 % foto, tv, hifi, video, pc’s en mobiele telefonie. Cijfers van het marktaandeel geeft Salomon niet. In de boekenmarkt zijn die er ook niet. Het blijft bij schattingen: de grootste keten is Standaard Boekhandel met een marktaandeel van 30 à 35 %, gevolgd door CoLibro en Fnac met elk 12 à 15 %. Club komt op 8 %, op de voet gevolgd door ECI.

Fnac kiest voor een breed assortiment en moet het daarom hebben van toplocaties met een groot hinterland. Volgens Luc Vander Velpen (CoLibro) bracht dat mee dat een inplanting van Fnac “vroeger” (de keten is sinds 1981 in ons land actief) het effect had van een commerciële atoombom, waarbij alles wat losser stond in de marktomgeving weggezogen werd. “Zo werkt dat nu niet meer. Tegenwoordig spelen er andere zaken, zoals een goede territoriale spreiding, een netwerk en stevige inkoop- en communicatiestructuren. Wat vroeger een pluspunt was, is vandaag eerder een nadeel: door de formule van grote maar schaarse inplantingen is Fnac minder geschikt voor goede mediaparticipaties. Voor de grote spaaracties die veel toeloop opleveren, doen de krantenuitgevers en andere mediagroepen een beroep op Standaard Boekhandel, CoLibro of ketens zoals Free Record Shop. Ik heb veel respect voor Fnac, maar de magie ervan is een beetje verdwenen,” aldus Vander Velpen.

In de cd-markt hebben de ketens 30 % van de markt in handen. Fnac zou boven de 10 % uitkomen. “We hebben een groot marktaandeel,” zo houdt Salomon het vaag. “Er zijn veel kleine cd-winkels verdwenen. Wat er nog rest, zijn ketens als de onze, Free Record Shop en de hypermarkten plus nog een aantal aankoopcentrales. Die hypermarkten richten zich vooral op de nieuwigheden.”

Is Fnac de goedkoopste?

Fnac werd in 1954 opgericht door twee oud-trotskisten, André Essel en Max Théret. Het letterwoord stond voor Fédération Nationale d’Achat des Cadres en gaf kortingen van 10 tot 25 % aan de leden op huishoudapparaten, textiel en sportartikelen. Zo’n 50 winkels namen producten af. Later kwamen er foto- en muziekartikelen en boeken bij. In 1957 opende Fnac de eerste eigen winkel. Het imago was gebaseerd op lage prijzen en een sterke band met de consumenten/leden.

Vandaag heeft Fnac niet het imago van een harddiscounter. “We zijn geen discounter waar je de producten in een doos van een houten palet haalt,” beklemtoont Salomon. “We hebben een imago van keuze, van diepte in het assortiment. We hebben enkele duizenden referenties in boeken en tegen de 200.000 referenties in dvd’s en cd’s. Zoek je een cd van een paar jaar oud, dan kunnen we die bestellen. Onze verkopers kennen perfect onze catalogus.”

Salomon acht het “niet mogelijk om de goedkoopste winkel te zijn. Wie zegt dat hij de goedkoopste is, liegt, want er is altijd wel iemand in België die nog goedkoper is.” Hij wil dat er vergeleken wordt op basis van het hele aanbod. “Wij zeggen de klant: u heeft keuze en u heeft een dienst na verkoop. Als u elders hetzelfde product goedkoper ziet, dan geven we het verschil in cash. Wij bieden keuze, kwaliteit, advies en de zekerheid van een goede prijs.”

Harddiscounters besparen op alles: op het aantal verkopers, op het decor. Dat kun je niet zeggen van Fnac. “In onze Brusselse winkel kan je rustig gaan zitten en met bekenden een koffie drinken. Studenten spreken er ook af. Het is een winkel waar je je goed voelt. In een discounter moet het snel gaan: binnenkomen, kopen en wegwezen. Het is gewoon een ander concept.”

Welke kwaliteit wil Fnac?

Toch moet ook Fnac een beste prijs in het aanbod hebben. “We hebben producten die net zo goedkoop zijn als bij de discounter. No-name-merken, vaak uit Korea. Zo kunnen ook klanten die niet duur willen kopen, hun gading vinden bij ons. We hebben al een dvd-speler voor 50 euro,” aldus Patrick Salomon. Hij voegt eraan toe dat alles getest is. “We willen geen brol. Ik heb liever dat mijn klanten terugkomen om een dvd-film te kopen dan dat ze met het apparaat onder hun arm binnenkomen.”

Fnac wil de klant ook helpen bij zijn keuze, onder meer door dossiers op te stellen over de producten (vooral over hardware). “Er zijn misschien 100 verschillende digitale fototoestellen op de markt, maar wij stellen u er zo’n vijftien voor. Die hebben we getest en dat komt in dossiers te staan.”

Hoe efficiënt is Fnac?

Een grootgebruiker van traditionele reclamemedia is de keten niet. De winkel op zich is het belangrijkste middel om de consument te bereiken. De organisatie moet ook steeds efficiënter worden. Dit jaar voerde Fnac in de Belgische filialen een nieuw computersysteem in, maar de werknemers ondervonden dat dat te traag liep en dat producten niet op tijd binnenkwamen. Klanten gingen daarom naar andere winkels. In november was er daarom zelfs een staking van een uur (de winkels gingen een uur later open).

Voor Salomon is het vooral een kwestie geweest van problemen bij de werknemers om de gewoonten te veranderen: “We hebben onze logistiek via een aankoopcentrale geregeld. We centraliseren een aantal zaken en daarmee verliezen de individuele winkels wat van hun macht. Maar onze kernproducten, die we voortdurend moeten hebben, moeten we centraal bestellen en verwerken. Binnenkort komt Harry Potter op dvd. Die wordt centraal besteld. Er is geen toegevoegde waarde als iedere winkel die voor zichzelf gaat bestellen. Vroeger werd alles in de winkels gesorteerd, opgeslagen en geprijsd. Dat is ook niet meer de taak van de verkopers. Zij zijn er ten dienste van de klant.”

Wie is dé Fnac-klant?

In het verleden waren vooral kaderleden en hoger opgeleiden klant bij Fnac. Patrick Salomon: “Nu hebben we klanten van jong tot oud. Het zijn wel mensen die van cultuur houden, die boeken lezen, muziek beluisteren en die de nieuwste technische snufjes willen hebben. Ze zijn geïnteresseerd in de techniek en zoeken op internet naar nieuwigheden.”

Fnac heeft ook een getrouwheidskaart. Daarvoor moet de klant wel 10 euro neertellen. In ruil krijgt hij korting, en in Gent, Antwerpen en Luik ook een uur gratis parkeren. Tevens zijn er speciale ledendagen, waar de leden in alle rust hun aankopen kunnen doen. 14 % van de klanten is lid, samen goed voor 20 % van de omzet.

Ad van Poppel

In België is er nog plaats voor twee of drie nieuwe Fnac-winkels.