Waarom we Griekenland beter te vriend houden

Griekenland en de leiders van de eurozone bikkelen opnieuw om centen. Maar misschien moet Europa twee keer nadenken eer het de Grieken in de hoek duwt. Er staat meer op het spel dan financiële belangen. Het land ligt op een belangrijke geostrategische plaats.

Eind deze maand vervalt het Europese steunprogramma voor Griekenland. Minister van Financiën Yanis Varoufakis wil niet weten van een verlenging ervan, omdat de voorwaarden te streng zijn. De Griekse regering vraagt een overbruggingskrediet, dat in de komende maanden ademruimte voor onderhandelingen moet bieden. Maar daar willen zijn collega’s dan weer niet van weten, met de Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble op kop.

De onderhandelingspositie van Griekenland – met een overheidsschuld van 175 procent van het bbp – is sterker dan ze op het eerste gezicht lijkt. Het land is lid van de NAVO en heeft havens in de Middellandse Zee die goed van pas kunnen komen. Ten zuiden van Griekenland ligt Libië, een land in chaos en een werkterrein van Islamitische Staat (IS). In het oostelijk gelegen Syrië is een oorlog bezig, en in het noordelijke Oekraïne is het bestand tussen het leger en de pro-Russische rebellen erg wankel. Ook de eeuwige spanningen tussen Israël en zijn buurlanden liggen in de perimeter van Griekenland.

“Je kunt je afvragen of Europa, de Verenigde Staten en de NAVO zich een veiligheidsvacuüm in die kritische regio kunnen veroorloven”, zegt Thanos Dokos aan Bloomberg. Hij is de directeur van het Atheense onderzoeksinstituut Eliamep, voluit de Helleense Stichting voor Europese en Buitenlandse Politiek. Zo’n vacuüm zou niet bepaald “een aanvaardbaar verlies zijn voor een Europese Unie die de ambitie heeft een regionale en mondiale rol van betekenis te spelen.”

Vladimir Poetin

Griekenland trad toe tot de NAVO in 1952. Het land heeft meer dan tweehonderd gevechtsvliegtuigen en duizend tanks. De NAVO beschikt er onder meer over een militaire basis in Kreta, die in 2011 werd gebruikt voor luchtaanvallen op Libië. Die strategische rol zou weleens het belangrijkste wapen van de Griekse premier Alexis Tsipras kunnen zijn in zijn onderhandelingen met de eurozone, denkt Dimitris Kourkoulas, de voormalige Griekse minister van Buitenlandse Zaken. “Het is waarschijnlijk de laatste troefkaart van Tsipras”, aldus Kourkoulas.

Allicht is dat buiten de Russische president Vladimir Poetin gerekend. Tsipras en Poetin kunnen het goed met elkaar vinden. Daags na de verkiezingsoverwinning van Tsipras stuurde de Russische president felicitaties naar de Griekse premier, samen met het aanbod om de samenwerking tussen beide landen te versterken. Tsipras verzette zich op zijn beurt tegen een verklaring van de Europese Raad om de sancties tegen Rusland te versterken.

De kameraadschap met Poetin, die in de naburige Zwarte Zee nog maar net de Krim heeft geannexeerd, steekt schril af tegen de harde houding van Duitsland jegens Griekenland. De Russen spelen handig in op die situatie. Toen Merkel vorige week onderhandelde met Poetin over een staakt-het-vuren in Oekraïne, zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov dat zijn land steun aan de Griekse economie zou overwegen als Tsipras daarom vroeg.

De Grieken wijzen de gulle Russische hand niet af. Daarvan getuigen de vriendelijke opmerkingen van Nikos Kotzias, de Griekse minister van Buitenlandse Zaken, over de sancties tegen Rusland. “Sancties hebben nog nooit de resultaten opgeleverd die de partijen die ze oplegden hadden verwacht”, aldus Kotzias.

BLOOMBERG, JOZEF VANGELDER