Waarom koopt u dat aandeel? (Omdat uw buurman ermee pocht)

Waarom koopt of verkoopt u een aandeel? Beleggers laten zich al te vaak meesleuren door hun emoties, waarschuwt Thierry Debels in ‘De belegger ont(k)leed’.

We leggen negen rode ballen en één witte bal in een bokaal. Als u geblinddoekt de witte bal uit de bokaal vist, krijgt u 100 euro. Of verkiest u een tweede spel, waarbij we 90 rode en tien witte ballen in een bokaal stoppen? Eén witte bal eruit pikken levert u nog altijd 100 euro op. Bij dit experiment blijkt nagenoeg iedereen de voorkeur te geven voor de tweede proef. De deelnemers denken dat ze dan méér kans maken. De louter rationele speler beseft dat het niet uitmaakt. In beide proeven hebt u immers een even grote kans om de 100 euro te winnen: één op de tien. Vreemd genoeg baseert de overgrote meerderheid van de beleggers zijn beslissingen ook op dergelijke irrationele motieven. Zo luidt de these die Thierry Debels gevat, geloofwaardig en grondig uiteenzet in zijn nieuwe boek De belegger ont(k)leed. De gewezen beleggingsadviseur van ING België houdt de belegger een huiveringwekkende spiegel voor: de beleggers laten zich (zeer) vaak om de tuin leiden door hun emoties. Wanneer de buurman pocht dat hij een klapper gemaakt heeft met aandelen van een of ander obscuur Brits biotechbedrijf, dan bestelt de jaloerse belegger stante pede aandelen van dezelfde onderneming. Hij houdt minder rekening met het oordeel van een door de wol geverfde financiële analist dan van de in los zand geheide mening van een kennis. Of hij koopt aandelen omdat zijn favoriete nichtje in het bedrijf werkt. Of hij verkoopt een sterk gestegen aandeel omdat hij niet kan wachten om winst te verzilveren.

Voorbeelden en experimenten zoals de witte ballen in de bokaal gebruikt Thierry Debels ook om de verschillen uit te leggen tussen de klassieke economische theorie, de behavioral finance en de neuro-economie. De klassieke theorie is rationeel en correct, maar houdt geen rekening met de emoties. Behavioral finance gebruikt inzichten uit de psychologie om de schijnbaar ondoorgrondelijke kronkels van beleggers te verklaren. De piepjonge neuro-economie meet de hersenactiviteiten wanneer proefpersonen een economische keuze maken. De neuro-economie wil uitzoeken of emoties een nuttige of storende rol spelen bij financiële beslissingen. Al gauw valt vooral de storende factor op. Dat betekent echter nog lang niet dat Debels zijn lezers aanraadt het beleggen dan maar op te geven. Het komt eropaan zich bewust te zijn van die storende invloed.

Wie in dit boek op zoek gaat naar concrete beleggingstips, komt van een koude kermis thuis. Wie inzicht wil krijgen in zijn beleggersgedrag, komt volop aan zijn trekken. Of u na het lezen van dit boek uw emoties de baas kunt bij uw volgende financiële beslissing, is nog lang niet zeker, maar er zou op zijn minst een alarmsignaal in werking moeten treden.

Thierry Debels, De belegger ont(k)leed – Een benadering vanuit de neuro-economie. Garant, 136 blz., 16 euro.

Luc De Decker