VOODOO

Zin om een echte voodoo-ceremonie bij te wonen zonder naar Haïti te moeten reizen? Het kan binnenkort bij het Antwerpse Wereldculturencentrum Zuiderpershuis, dat het ensemble van Ti-Coca en voodoo-priesteres Madame Nerval als artists-in-residence hier naartoe haalt.

Op Haïti, de eerste slavenkolonie die erin slaagde zijn onafhankelijkheid als zwarte republiek waar te maken, zijn de Afrikaanse wortels nog sterk aanwezig in de hele cultuur. Maar de vrolijke, melodieuze dansmuziek van het eiland – vreemd contrasterend met de nochtans grote heersende armoede en het gruwelijke verleden getekend door de dictatuur onder Papa en Baby Doc Duvalier – draagt ook sporen van vroegere Spaanse en Franse bezetters en van de Amerikaanse klanken die in de jaren veertig en vijftig de nachtclubs en bars vulden maar nadien – door toedoen van de Duvaliers – verstomden.

Het woord voodoo, afkomstig uit West-Afrika, betekent ‘geest’, zowel goed als kwaad, lezen we in de Zuiderpershuis-brochure. “Voodoo-gebruiken verenigen vele Afrikaanse religies en vormden in feite een bindende factor voor slaven van verschillende landen. Drummers stopten verborgen boodschappen in de ritmes en vormden een psychologische en geestelijke steun voor de slaven. De Afrikanen op Haïti vermengden het door de kolonisten opgelegde katholicisme met hun eigen animistische religies en creëerden zo een nieuwe hybride vorm.” Het gezegde wil dat een Haïtiaan voor 80% katholiek is en voor 100% voodoo.

Tijdens een voodoo-ceremonie brengt een groep ingewijde dansers en drummers onder leiding van een vrouwelijke “mambo” of mannelijke “houngan” hulde aan een familie van loa’s of voodoo-geesten.

Fonds-des-Nègres, een plek in de bergen op twee uur van hoofdstad Port-au-Prince, is de plaats waar Madame Nerval en haar discipelen hun cultus bedrijven zoals dat al eeuwen wordt gedaan op het platteland. Op het Antwerpse festival gaat aan hun ceremonie een optreden vooraf van Ti-Coca en zijn ensemble, die akoestisch de traditionele meringues en contredanses brengen op populaire deuntjes uit het voodoo-repertoire. Na dat “bal bamboche”begint dan de eigenlijke “dienst”, tijdens dewelke verschillende goden bezit nemen van het lichaam van de meesteres. Zoals daar zijn: de slang van Damballah, Erzulie, de godin van de liefde, Papa Legba, de leider en God van de kruispunten der wegen, of nog, Baron Samedi, de oppergod van de dood. De a capella-gebeden worden gevolgd door opzwepende dansen, begeleid door trommels, ratelstokken, fluitjes,… Dat alles mondt dan uit in een “rara”-processie, een wilde stoet met bamboehoorns en wimpels, waarbij het hele publiek betrokken wordt. Die rara-muziek is het enige “officiële” gezicht van de geheime voodoo-sociëteiten, die buiten hun “zichtbare” periode (van carnaval tot Pasen) waarin de diverse bands uit de bergen afdalen, ondergronds gaan.

Op 4, 5 en 6 juni om 20.30 uur in het Zuiderpershuis, Waalse Kaai 14, 2000 Antwerpen. Er is telkens tussen 19 en 20 uur een “rendez-vous” waarin het publiek een introductie krijgt van Emmanuelle Honorin, antropologe en verantwoordelijke voor het project, en van enkele van de deelnemende artiesten. Info en tickets: tel. (03) 248.70.77.